Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„Arthura Greisera należy uznać winnym wszystkich zbrodni i zarzucanych mu przestępstw…” Wydawnictwo Dolnośląskie w ramach znakomitego historycznego cyklu ” Wojny i konflikty”serwuje nam świetnie napisaną biografię kolejnego antybohatera historii XX wieku. Tym razem jest to sylwetka nazistowskiego zbrodniarza, obergruppenfuhrera SS, prezydenta senatu Wolnego Miasta Gdańska i na koniec namiestnikiem tzw. Kraju Warty Arthura Greisera. Postaci mniej może znanej niż Erich Koch, Hans Frank, czy skonfliktowany z nim Albert Foster, dorównujący im jednak zasięgiem represji i ogromem zbrodniczej działalności. Jak przystało na porządnie udokumentowaną, spójnią i niezwykle merytorycznie napisaną biografie (a ta bez wątpienia taka jest) autorka przybliża nam postać Greisera. począwszy od lat najmłodszych na pograniczu polsko-niemieckim, obrazuje początki działalności w niemieckim ruchu narodowosocjalistycznym, kolejne szczeble partyjnej kariery, burzliwy i z jego perspektywy niezwykle ważny okres gdański ( pełen tarć i kompetencyjnych sporów w ramach pomorskiej NSDAP) aż po najważniejszy okres w jego życiu i role reichsstatthaltera Kraju Warty. Wszystko wplecione w aktualną dla przedstawionych wydarzeń sytuację polityczną, militarną, ekonomiczna, ideologiczna i społeczną. Sąd polski skazując tego hitlerowskiego dygnitarza w 1946 roku na karę śmierci (była to ostatnia publiczna egzekucja w powojennej Polsce) postawił mu szereg zarzutów dotyczących min: zbiorowych i indywidualnych morderstw dokonywanych na ludności cywilnej, prześladowania a w konsekwencji eksterminacji ludności polskiej pochodzenia żydowskiego, znęcania się fizycznego i psychicznego, przymusowej germanizacji i systematycznego niszczenia kultury polskiej, przymusowych wysiedleń do obozów pracy i zaboru mienia. Wszystkie one zostały wielokrotnie i ponad wszelka wątpliwość udowodnione wskazując iż Arthur Greiser. był w to bezpośrednio zaangażowany i ponosi za to pełną odpowiedzialność. To obejmujący ponad czterysta stron zapis tego do czego zdolny jest człowiek zaprzęgnięty w tryby zbrodniczej i antyludzkiej ideologii. Autorka oprócz typowego historycznego przedstawienia faktów podejmuje próbę wniknięcia w jego sferę osobistą ( małżeńską),intymną, psychologiczną i emocjonalną, poznać jego poglądy, motywy działań, kształtowanie się decyzji i wpływ na nie określonych zdarzeń z jego życia. No i oczywiście znaleźć odpowiedz na często padające w stosunku do niemieckich zbrodniarzy pytanie – dlaczego? Co takiego działo się w ich umysłach iż na pewnym etapie swojego życia stali się zdolni do takich niewyobrażalnych potworności i bestialstw. Propozycja Catherine Epstein „Wzorowy Nazista” jest o tyle ciekawa iż pochodzącą zza oceanu pisarka nie jest obciążona tak charakterystyczną dla Europejczyków wojenną i powojenną traumą (co zrozumiałe) przez co jej spojrzenie charakteryzuje się większym dystansem i obiektywnością. Książka jest naprawdę sprawnie, interesująco i bardzo zrozumiale napisana. Całość jest znakomicie udokumentowana, oparta na szerokim i różnorodnym materiale badawczym, wzbogacona dodatkowo w serię zdjęć, map, tabel, tekstów źródłowych i bardzo osobistych listów znacznie wzbogacających samą treść. Podobnie jak inne pozycje z tej serii na uwagę zasługuje bardzo dobre wydanie: wysokogatunkowa jakość papieru i druku, porządna twarda oprawa, wyraźne zdjęcia, czyli jednym słowem jakość jakiej życzylibyśmy sobie zawsze. Jest to kolejna lektura która z całą pewnością zadowoli tych wszystkich którzy interesują się historią XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem II wojny światowej, nazistowskiej dyktatury w Polsce i tego wszystkiego co za sobą niosła.