Jesteśmy społecznością, która kocha książki

"Na dole rozpoczął się już exodus." I wojna światowa to okres trudny, tragiczny i bolesny. W tym temacie powstało już tak wiele wszelakiej literatury, że bardzo łatwo o ckliwość i kicz, albo zbytnią patetyczność. Fabularyzowanie tego tematu też nie zawsze wychodzi za dobrze, a i reportaż niejednokrotnie porusza, ale suchością faktów. Mnogość pozycji w tej tematyce daje nam wybór, a że ciężko teraz poruszać się po naprawdę dobrych książkach, to i wybór jest niestety trudny. Wielokrotnie czytam, że "literatura obozowa" nie wywołała w czytelniku żadnych emocji. Nic nie drgnęło i wyrzucamy sobie brak empatii i znieczulicę. Nic z tych rzeczy. W mojej ocenie problem nie tkwi w nas, ale w samej książce. Czytelnik jest teraz bardziej wymagający, a im bardziej trudny temat, tym wymagania większe. Chcemy prawdy literackiej, żywych emocji. W tej materii niestety tak łatwo o przekłamania historyczne i nierzetelność. Film Agnieszki Holland oparty na tych wydarzeniach wzbudził we mnie mnóstwo mieszanych uczyć. Bo oto Polak, mój rodak, Socha pomaga Żydom ukrywając ich w kanałach, jednak nie robi tego z pobudek czysto ludzkich, a kierując się chęcią zysku. Choć jak twierdził później była to forma odkupienia win, pokuta za całe zło, które w życiu uczynił. Za to czytając książkę czułam wszechobecny smród, ścieki, napierające ze wszech stron ściany kanałów o średnicy niespełna 50 cm, wilgoć i pleśń. Musiałam odłożyć ją na kilka dni, bo czułam jakbym sama była w tych kanałach. Niewyobrażalnie koszmarne i nieludzkie warunki, w których nie sposób żyć. Jednak im się udało. Z jednej strony suche fakty, z drugiej szczegółowe opisy brutalnych mordów jakich Niemcy dopuszczali się na Żydach. Ta historia oparta jest na niedoskonałej pamięci tych, którzy przeżyli zagładę. Niestety to jedno z większych moich czytelniczych rozczarowań. Trzymał mnie klimat filmu, dlatego byłam w stanie ją skoczyć. Autor mając tak nieprawdopodobną historię, tak mroczną i przerażającą, nie zrobił z nią nic. Wspaniały materiał na ciekawą powieść, a tu nic, suche fakty, zero emocji czyste relacje. Brakowało mi portretu psychologicznego postaci, próby zagłębienia się w relacje międzyludzkie. Spisanie relacji świadków i uczestników tamtych wydarzeń to jednak za mało. Agnieszka Holland zauważyła w tej historii potencjał, który umknął autorowi. Film fenomenalny, bije na głowę przeciętną książkę, a szkoda. Jednak warto przeczytać chociażby ze względu na mało znany temat, bo to, co przeżyli ci ludzie jest niewyobrażalne.