Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Książka ciekawa, zawiera dużą ilość informacji, naświetla też niebyt często poruszane aspekty powstania oraz rozwoju starożytnego chrześcijaństwa. A jednak, trochę mnie rozczarowała i pozostawiła niedosyt. Widać, iż napisał ją bardziej religioznawca niż historyk. Ponad 2/3 tekstu omawia kwestie teologiczne i filozoficzne, rozwój doktryny chrześcijaństwa, a także powiązania i wpływ wywierany przez idee filozofii oraz religii pogańskiej (czy szerzej: grecko-rzymskiej kultury antycznej),judaistycznej, irańskiej. Trochę uwagi poświęcono zagadnieniom politycznym, czyli stosunkowi władz rzymskich do chrześcijaństwa, prześladowaniom, a następnie przyjęciu nowej religii przez cesarstwo. Do tego odrębne rozdziały odnoszące się do liturgii, sztuki czy literatury chrześcijańskiej. Zabrakło natomiast zupełnie omówienia kwestii społecznych (kto i dlaczego przyjmował nową wiarę, czy istotnie była początkowo „religią niewolników”, jakimi drogami dotarła do elit rzymskich) czy organizacyjnych. Temat struktur samego Kościoła w tym wczesnym okresie Autor całkowicie i z rozmysłem pomija, stwierdzając, iż istnieje już obszerna literatura na ten temat i do niej odsyłając. W pracy o charakterze popularno-naukowym (a taki ma w założeniu cała, wydawana swego czasu we Francji, seria poświęcona „cywilizacjom”, dla której pierwotnie napisano i ten tom) podejście to wydaje się niewłaściwe i oznacza niewyczerpanie tematu. Jak dla mnie, zbyt dużo bujania w ezoterycznych obłokach, czyli teologii, filozofii i literatury, a za mało konkretnej prozy życia ówczesnych chrześcijan. Należy natomiast osobno podkreślić bardzo staranne wydanie książki, zwłaszcza obfitość doskonale dobranego, bogatego materiału ilustracyjnego.