Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Zainspirowana multisensoryczną wystawą obrazów Van Gogha, która odwiedziła Gdańsk, postanowiłam sięgnąć po oryginalne listy Vincenta Van Gogha do jego brata, Theo, których fragmenty były prezentowane na tejże ekspozycji. Trudno oceniać warstwę literacką listów wielkiego malarza, wszak to nie jego domena. Jednak szczerość wyznań Vincenta Van Gogha pozwala nam go poznać. Niestety mamy tylko listy Vincenta do Theo, nie mamy wglądu w odpowiedzi. Mimo to zagłębiamy się w świat artysty, obserwujemy jak się zmieniają jego plany, zamierzenia i osobowość. Listy rozpoczynają płynąć w 1872, kiedy to dziewiętnastoletni Vincent podjął pracę w firmie handlującej dziełami sztuki. W początkowym okresie Vincent Van Gogh nie miał zamiaru zostać malarzem, a raczej chciał pójść w ślady ojca i zostać pastorem. Przez jakoś czas pracował nawet jako misjonarz w górniczej wiosce w Belgii. Jednak już wtedy zaczęły powstawać pierwsze szkice przedstawiające głównie spracowanych górników. Z listów wynika wyraźnie, jakie rozterki targały młodym Vincentem, zanim podjął ostatecznie decyzję o wyborze drogi artystycznej. Malował jako zdeklarowany malarz przez ostatnich dziesięć lat swojego życia, a warto pamiętać, że żył tylko 37 lat. Van Gogh żył w nędzy, a wybór drogi artystycznej tylko pogorszył jego sytuację. Pisze często o swoim ciężkim życiu i jest pełen wdzięczności do brata, który wierzy w jego talent i sponsoruje go przez całe życie. Czytelnik może wyciągnąć swoje własne wnioski na temat różnych zachowań artysty począwszy od różnych decyzji zarówno drobnych, codziennych jak i życiowych, zagłębić się w świat emocji i uczuć, o których pisze otwierając się przed Theo. Wraz z upływem lat, a tym samym kolejnych listów, coraz trudniej zrozumieć wybory i odczucia ich autora. Postępującą chorobę psychiczną widać między wierszami, jednak w mojej opinii trudno znaleźć tam wskazówki na temat zbliżającego się samobójstwa. Bardzo istotną częścią książki są notki biograficzne stanowiące wprowadzenie do poszczególnych rozdziałów. Równie ważne są zdjęcia i reprodukcje, choć muszę przyznać, że mogłoby być ich więcej. Jednak zabrakło mi tłumaczenia fragmentów tekstu pisanych przez Van Gogha po angielsku. Nie wszyscy czytelnicy muszą znać ten język, więc warto byłoby zamieścić chociażby przypisy ułatwiające zrozumienie dość obszernych wstawek. Bardzo polecam lekturę „Listów do brata” choć to lektura smutna i przygnębiająca. Jednak autentyczność listów bardziej przybliży czytelnika do wielkiego artysty niż najlepsza nawet biografia.