Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ciemna, oschła, zza szyby. Ona - wojna, ona - rewolucja. " Wydaje mi się, że gdybym nawet nie była pisarką, gdybym nawet wcale nie umiała pisać, ale widziałabym, co widziała, - nauczyłabym się pisać i nie mogłabym nie zapisywać..." (s. 8) Dlaczego? "Rosja to bardzo duży dom wariatów. Jeśli bez przygotowania wejdziecie do sali żółtego domu na jakiś wieczorek szaleńców, to nie wiedząc o tym, niczego się nie domyślacie. Na oko w porządku. Tymczasem oni wszyscy są szaleni". (s. 69) Gorycz. "Dlaczegóż wszystko jest i nas albo 'za późno' albo 'za wcześnie'? Nigdy jeszcze nie było - 'w porę'". (s.71) Dystans strachu i niemocy. "Staramy się z nikim nie widywać. Widywać się - to widzieć nie ludzi, tylko nagie cierpienie". (s. 64) Potrzeba obrony samej siebie w imię człowieczeństwa. "I dusza w kręgu deprawacji, każdego dnia. Oto matka, której zabili syna. Nie sposób podnieść na nią oczu". (s.63) Odkrywanie. "JUŻ DAWNO SKOŃCZYŁA SIĘ JAKAKOLWIEK REWOLUCJA. Kiedy dokładnie - nie wiem. Ale dawno. Nasze "dzisiaj" to nie tylko nie jest w żadnej mierze rewolucja. To najzwyklejszy CMENTARZ.Tyle że nie porządny, ale taki, gdzie nieboszczycy, na wpół pochowani, gniją na widoku, chociaż w wyjątkowej ciszy". (s. 356) Przesłanie "...nie stawiajcie bolszewikom żadnych warunków. Żadnych - dlatego, że oni 'wszystkie przyjmą', a wy 'uwierzycie', że je wypełnią." (s. 363) Cóż, historia. Minął wiek... Idea - leninowskie hasło w października 1917: Ziemia, chleb i pokój! Życie: pod datą15 grudnia, sobota (1918) autorka pisze: " Na Sadowej wywieszka: "Psie mięso, 20 rubli 50 kopiejek funt. Przed wywieszką długi ogonek. Mysz kosztuje 2 ruble". (s. 347) Te zapiski porażają dystansem. A przecież Zinaida Gippius wszystko to obserwowała, wszystko przeżyła, wegetując w chłodzie i głodzie. Zmusiła umysł do dyscypliny, starannie pozbywając się osobistych treści, by dać świadectwo. Ciemne, oschłe, jakby zza szyby. Trudna lektura.