11 maja gdańskie wydawnictwo Wiatr od Morza opublikowało Sweetland, najnowszą powieść Michaela Crummeya. Autor genialnego „Dostatku” znowu odmalowuje pejzaż Nowej Fundlandii zaludniony przedziwnymi postaciami, które spotkać można wyłącznie na tamtejszych wybrzeżach – ludźmi twardymi i krnąbrnymi, pomimo nadejścia XXI wieku wciąż opisującymi świat w sobie tylko właściwy sposób.

Sweetland to poruszająca, kameralna powieść o schyłku dawnego świata oraz powolnym zaniku małych, odosobnionych społeczności, niemających racji bytu z dala od skrawka ziemi, na którym się zawiązały. To misternie skonstruowane dzieło o autodestrukcyjnej przekorze oraz zawziętej walce człowieka z nieubłaganymi prawami stanowionymi przez społeczeństwo i naturę. To wreszcie subtelna przypowieść o samotności ekstrapolowanej daleko poza granice absurdu.

Na nowe dzieło Crummeya kanadyjscy czytelnicy musieli czekać aż pięć lat – sam autor przyznał w jednym z wywiadów, iż poprzednia powieść, Dostatek, była tak bogata, że cierpiał po niej na „literackiego kaca”. Tym razem stworzył fabułę bardziej kameralną, skupiając się na przeżyciach i zmaganiach jednego bohatera – byłego latarnika Mosesa Sweetlanda, sprzeciwiającego się opuszczeniu rodzinnej wyspy.

Punktem wyjścia dla fabuły jest realna praktyka nowofundlandzkiego rządu polegająca na przesiedlaniu rybaków z odizolowanych osad do większych miast. Rząd nie wywiera bezpośrednich nacisków, ale proponuje wysokie rekompensaty za dobrowolne przeprowadzki całej miejscowości, o ile odpowiedni odsetek mieszkańców wyrazi zainteresowanie (kilka lat temu 100%, obecnie 90%). Po 1992 roku – w którym kanadyjski rząd ogłosił moratorium na połów dorsza w związku z przełowieniem północnoatlantyckich ławic – dla wielu małych społeczności, których byt opierał się na rybołówstwie, jedynym rozsądnym wyborem wydaje się „dobrowolna” przeprowadzka…

O pomyśle na powieść „Sweetland” najlepiej opowie zresztą sam Michael Crummey, który z okazji premiery książki nagrał film specjalnie dla polskich czytelników:

Opisanie samego problemu przesiedleń nie było natomiast pierwszorzędnym celem Crummeya. Najważniejszy był dla niego pejzaż emocjonalny maleńkiej społeczności, a wreszcie i portret wewnętrzny głównego bohatera, walczącego na przekór wszystkiemu i wszystkim w obliczu nieuniknionej zagłady dawnego świata. Jak stwierdził autor w jednym z wywiadów: „to nie jest powieść o przesiedleniach, lecz o naszej śmiertelności”.

Przy okazji autor przedstawia w powieści niezwykłą społeczność, która według niego ma rację bytu tylko w maleńkiej, odizolowanej mieścinie. W przeciwieństwie do dużych miast, gdzie można po prostu odwrócić się do drugiego człowieka plecami, w małych osadach rybackich ludzie musieli nauczyć się znosić swoje dziwactwa. Sąsiedzi Sweetlanda to niezwykła zbieranina oryginałów: fryzjer, który nie ostrzygł ani jednego klienta; kobieta, która od czterdziestu lat nie wyszła za próg domu i zaczytuje się w salonie tanimi romansidłami; mężczyzna, który w dzieciństwie wypił szklankę nafty… Jak się okazuje, wszyscy mogą liczyć w Chance Cove na względną akceptację i normalne życie, choć w dużym mieście niejeden trafiłby do odpowiedniego „ośrodka”.

Zapraszamy do zapoznania się opisami powieści Sweetland oraz dwóch wcześniejszych książek Michaela Crummeya wydanych przez Wiatr od Morza: Dostatku oraz Pobojowiska.