W Waszych wypowiedziach poruszane są bardzo różne kwestie, różne rodzaje czytania i pamiętania nie tego, co autor pisał: co próbował napisać i co zostało napisane.
Te bardziej banalne to powszechne niestety czytanie z niezrozumieniem, wynikające z licznych przyczyn, w tym z ograniczeń umysłowych czytającego, a także z pośpiechu, rozkojarzenia, szybkiego przelatywania tekstu wzrokiem i wypełniania faktycznie zarejestrowanych strzępów fabuły czymkolwiek względnie sensownym, schematem znanym z życia i ze wszystkich innych poznanych wcześniej fabuł książek, filmów i sąsiedzkich plotek. Drugim banałem jest pisanie z niezrozumieniem, czyli pisanie bez zastanowienia, bez zwracania uwagi na sens, bez późniejszego przeczytania i porównania efektu końcowego z zamierzeniem - książka dostarczona czytelnikowi jest wtedy trochę czym innym niż to, co autor miał w głowie, co zamierzał stworzyć lub co wyobraża sobie, że stworzył. Czytelnik wtedy ma właściwie dwie drogi, może przeczytać dokładnie to, co dostał w ręce, z pełnym zrozumieniem, i wtedy czyta dokładnie to, co zostało napisane, ale zupełnie nie to, co autor pisał - nic dziwnego, że autorowi wydaje się, że czytelnicy czytali nie jego książkę, w jego wyobraźni wygląda ona inaczej niż na papierze i w oczach czytelników. Z drugiej strony czytelnik może czytać niechlujnie i pobieżnie, myśląc w tym czasie o tym, co na obiad przygotować, albo starając się połykać jak najwięcej słów na raz, żeby szybciej doczytać do końca, i w tym przypadku może pominąć, nie zauważyć licznych błędów i niekonsekwencji popełnionych przez autora, a luki, tak samo jak we wcześniej omówionym czytaniu z niezrozumieniem, wypełnić czymkolwiek, co do zarejestrowanej części fabuły pasuje - w przypadku złej książki takie czytanie może doprowadzić do odbioru książki znacznie lepszej, może zgodnej z wyobrażeniem autora, może niezgodnej, ale na pewno innej niż wersja rzeczywiście opublikowana.
We wszystkich tych przypadkach konfrontacja z wyobrażeniami na temat książki innej osoby tę książkę czytającej czy nawet z wyobrażeniami autora pokazuje, że czytaliśmy zupełnie inne książki. Ale też we wszystkich tych przypadkach wynika to z niekompetencji którejś ze stron lub nawet ich obu. Ponowne przeczytanie książki także może wykazać różnice pomiędzy wizją zapamiętaną, a tą obecnie odczytywaną, ale nie jest i nie musi być to regułą. Dlaczego? Chyba zależy to od czytelnika i od jego sposobu czytania. Jeśli przez czas, jaki upłynął od poprzedniego czytania danej książki, czytelnik się nie zmienił, jest tym samym lub bardzo podobnym człowiekiem, takie same ma poglądy, takie samo wyobrażenie świata, jeśli na dodatek nie zmienił swojego podejścia do czytania, czyta w ten sam sposób, równie szybko, równie pobieżnie, emocjonalnie, nieuważnie, to z dużym prawdopodobieństwem odczyta książkę po raz drugi lub kolejny dokładnie tak samo jak wcześniej - bo tyle samo zauważy, tyle samo zrozumie, tym samym wypełni luki pomiędzy elementami przyswojonymi z rzeczywistej treści. Jeśli jednak człowiekiem jest już innym, jeśli coś się znacząco w jego głowie zmieniło, dorósł, dojrzał, jakieś wydarzenie odcisnęło na nim swoje piętno, albo jeśli nauczył się czytać uważniej, dokładniej, lub choćby akurat tym razem czyta uważniej, bo np. poprzednio był przemęczony i podczas czytania przysypiał, tracił całe fragmenty przeczytane bez zapamiętania, to przy kolejnym czytaniu taki czytelnik ma spore szanse odczytać książkę na nowo, znaleźć w niej to, czego poprzednio nie zauważył, a może nawet zauważyć brak czegoś, co poprzednio sobie wyobraził, co wydawało się pasować do fabuły, ale tak naprawdę wcale do niej nie należało, było wkładem własnym czytelnika, uzupełnieniem wypełniającym lukę w pamięci lub nawet czymś przyśnionym podczas drzemki nad książką.

To wszystko się zdarza. Ale ciekawszy jest przypadek, kiedy czytelnik jest kompetentny, czyta uważnie i ze zrozumieniem, książka nie jest jakimś miałkim czytadłem do łyknięcia w jeden wieczór, którego fabuła miesza się w pamięci z dziesiątkami podobnych, ale ma dla czytelnika duże znaczenie i głęboko zapada mu w pamięć, a mimo to przy kolejnym czytaniu po latach okazuje się, że w książce nie wszystko jest tak, jak czytelnik to zapamiętał, nie tylko są tam sceny niepamiętane, co łatwo wyjaśnić sklerozą, ale jeszcze nie ma takich, które czytelnik pamięta najlepiej, które są kluczowe i niosą ze sobą najważniejsze przesłania dzieła!
Jak to jest możliwe?
Ano jest. Bo fabuła zapamiętana to nie tylko to, co faktycznie z książki wyczytaliśmy, ale także wszystko to, co zdołaliśmy sobie wyobrazić, wszystkie tajemnice, które próbowaliśmy odkryć i wszystkie wyjaśnienia, które dla nich wymyśliliśmy.
Jeśli gdzieś w przeszłości bohaterów wydarzyło się coś, co dla nich nie jest żadną tajemnicą, ale co autor chce czasowo ukryć przed nami, czym macha nam przed nosem jak zagadką kryminalną do rozwiązania, to o czymś takim narrator i bohaterowie nam nie opowiadają, ale też tego przed nami nie ukrywają - w różnych rozmowach, wspomnieniach, odniesieniach do innych wydarzeń z przeszłości nie mamy nigdy pełnej opowieści o tamtym wydarzeniu, ale dostajemy po troszeczku różne większe i mniejsze strzępy informacji, które pieczołowicie staramy się ułożyć w jakąś całość. Różnie to się udaje, tworzymy po drodze liczne bardziej i mniej trafne hipotezy, stale je modyfikujemy lub odrzucamy i na ich miejsce tworzymy inne, aż w końcu, w optymistycznym wariancie, odkrywamy przeznaczoną dla nas prawdę, może jeszcze otrzymujemy potwierdzenie, że odgadliśmy trafnie, albo, w wariancie mniej optymistycznym, kiedy autor nie pozwolił nam dotrzeć do rozwiązania lub jest ono odłożone do kolejnego, jeszcze nie przeczytanego lub nawet nie napisanego tomu, zostajemy z jednym lub kilkoma rozwiązaniami częściowymi, mamy jakieś hipotezy, ale nie pewność, nawet nie przekonanie, która z nich jest prawidłowa. Przez całą książkę tak bardzo skupiamy się na rozwiązaniu tej tajemnicy, tyle razy wyobrażamy sobie możliwe warianty, że wyobrażoną scenę widzimy wyraźniej i lepiej pamiętamy od tych, które faktycznie w książce wystąpiły, ale które przeczytaliśmy tylko raz. Na początku wiemy, że mamy do czynienia ze sceną wyobrażoną, że w książce nigdzie jej nie ma, że to nasza własna rekonstrukcja, nasz sukces w odkrywaniu tego, co autor przed nami ukrył, zwycięstwo w postawionym nam przez niego wyzwaniu. Ale nie własna konstrukcja, nie scena całkowicie przez nas wymyślona, nie! To jest nasza rekonstrukcja wydarzeń, które rzeczywiście w przedstawionym nam świecie zaszły, które miały wpływ na późniejsze losy bohaterów i wydarzenia, które dla tamtego świata, dla rzeczywistości książki są faktem, a które tylko zostały ukryte przed czytelnikiem. Czytelnik je odkrył i ma pełne prawo je pamiętać jako obecne w świecie. Bo one tam są. Nie ma ich tylko w opisanej w książce części tego świata, nie ma tam pełnej relacji z wydarzenia, ona jest przez czytelnika wyobrażona, ale samo wydarzenie jest. Tylko z czasem czytelnik zapomina, co było w książce napisane wprost, a co długo i mozolnie odkrywał. Ale najlepiej zapamiętuje to, o czym najczęściej myślał, czyli oprócz scen znaczących, takich, do których często wracał, przypominał je sobie, sprawdzał, czy na pewno tak wyglądają, jak zapamiętał, i jak pasują do dalszej fabuły, oprócz takich scen czytelnik najlepiej zapamiętuje te sceny, które sam sobie wyobraził, które odtworzył ze strzępów, ale które tak naprawdę nie były opisane. A potem czyta jeszcze raz i dziwi się, że tej sceny, tak przecież ważnej i znaczącej, w książce nie ma.
Tak wyobrazić sobie możemy wszystko to, czego dostaliśmy tylko strzępy, ale nie całość. Jeśli z naszym wyobrażeniem trafimy w wyobrażenie autora, czyli jeśli tych strzępów jest dość, a my prawidłowo je poskładamy, to dziwimy się tylko temu, że sceny w książce lub w filmie brakuje. Gorzej, jeśli wyobrazimy sobie coś, co z zauważonymi przez nas podczas czytania elementami dobrze się zgadzało, ale co nie zgadza się z wizją autora i nie pasuje do pewnych elementów fabuły, których za pierwszym czytaniem nie zauważyliśmy lub nie powiązaliśmy z naszą odkrywaną tajemnicą. Np. na początku książki jest coś, co nie jest wtedy znaczące, takich nieznaczących elementów może być nawet kilka, a potem, gdzieś po sporej już liczbie stron, zasygnalizowana jest interesująca tajemnica. Od tamtej pory pilnie tę tajemnicę tropimy, zbieramy okruszki i staramy się je dopasować, ale szczegółów z początku nie pamiętamy, bo nie zauważyliśmy ich i nie mamy pojęcia, że miały znaczenie. Na szczegółach od strony setnej do końca tworzymy nasze wyobrażenie o tajemnicy, które w żaden sposób nie koliduje z zakończeniem - jesteśmy z siebie zadowoleni, odkryliśmy tajemnicę, zapamiętujemy ją jako rzeczywiste wydarzenie ze świata książki, a z czasem, jak pisałam wcześniej, zapominamy, że tylko ze świata, pamiętamy tak, jakby było z samej książki. Wtedy przy ponownym czytaniu nie tylko dziwimy się temu, że zapamiętanej przez nas sceny nie ma - dziwniejsze jest to, że jest ona niemożliwa, jest sprzeczna z jakimiś drobnymi szczególikami, które pojawiają się już na samym początku książki! Przez jakiś czas, do zakończenia czytania i przekonania się, że sceny nie ma, możemy nawet mieć wrażenie, że autor coś poplątał - znamy scenę opisaną, jak nam się wydaje, w dalszej części książki, a tu, na początku, coś nam się z tą sceną nie zgadza - ewidentnie autor coś poplątał, nie zapanował nad wizją. Dopiero później przekonujemy się, że to my nie panujemy nad własną pamięcią. Trudno, niewiele możemy na to poradzić, tak już działają mózgi zwierzaków zwanych homo sapiens.
Ale dzięki temu tę samą książkę możemy czytać ponownie i ponownie odkrywać ją jak całkiem nową, nieznaną :)

W Waszych wypowiedziach poruszane są bardzo różne kwestie, różne rodzaje czytania i pamiętania nie tego, co autor pisał: co próbował napisać i co zostało napisane.
Te bardziej banalne to powszechne niestety czytanie z niezrozumieniem, wynikające z licznych przyczyn, w tym z ograniczeń umysłowych czytającego, a także z pośpiechu, rozkojarzenia, szybkiego przelatywania tekstu...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej mniej

Prawda. Skoro świadkowie wypadków przysięgają, że facet miał zieloną kurtkę, a nie niebieską, to co dopiero wspomnienie przeczytanej książki. Ludzie zapamiętują zdarzenia inaczej - w zależności od tego co dla kogo jest ważne. Pamięć wybiórcza jest, fabuła wspomnień raz po raz ulega zmianie w zależności od naszego nastroju, przeżyć czy sugestii...

Prawda. Skoro świadkowie wypadków przysięgają, że facet miał zieloną kurtkę, a nie niebieską, to co dopiero wspomnienie przeczytanej książki. Ludzie zapamiętują zdarzenia inaczej - w zależności od tego co dla kogo jest ważne. Pamięć wybiórcza jest, fabuła wspomnień raz po raz ulega zmianie w zależności od naszego nastroju, przeżyć czy sugestii...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post

A ja się zgodzę. To samo powtarza Tomasz Raczek: „To, co widzimy na ekranie, to tylko 50 % filmu. Reszta to projekcja w naszej głowie i dyskusja po obejrzeniu”.

A ja się zgodzę. To samo powtarza Tomasz Raczek: „To, co widzimy na ekranie, to tylko 50 % filmu. Reszta to projekcja w naszej głowie i dyskusja po obejrzeniu”.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post

Mi się też jeszcze nie zdarzyło, żebym pamiętał sceny, których nie ma.

Owszem, dość szybko zapominam treść książek czy filmów, pamiętając jedynie głównych bohaterów, zarys fabuły oraz to w jakim stopniu dzieło mi się podobało. A przy powtórnym czytaniu/oglądaniu większość scen jest dla mnie nowa (ale tylko w sensie, że ich kompletnie nie pamiętam).
Natomiast jeszcze nigdy nie miałem tak, żebym pamiętał zdarzenia, których faktycznie nie było.

Mi się też jeszcze nie zdarzyło, żebym pamiętał sceny, których nie ma.

Owszem, dość szybko zapominam treść książek czy filmów, pamiętając jedynie głównych bohaterów, zarys fabuły oraz to w jakim stopniu dzieło mi się podobało. A przy powtórnym czytaniu/oglądaniu większość scen jest dla mnie nowa (ale tylko w sensie, że ich kompletnie nie pamiętam).
Natomiast jeszcze nigdy...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej mniej

Coś w tym jest. Czytam teraz HEL3 Grzędowicza. Oczywiście, przed lekturą przeczytałem opinie czytelników na lubimyczytac.pl... I mam wrażenie, ze niektórzy czytali zupełnie inną książkę :) Są opie, że w HEL3 praktycznie nie ma sf (niby gdzieś tam na końcu kiedy akcja przenosi się w kosmos). Kiedy mnie już od pierwszych stron uderzyły technologiczne sensacje.

Co za życie :)

Coś w tym jest. Czytam teraz HEL3 Grzędowicza. Oczywiście, przed lekturą przeczytałem opinie czytelników na lubimyczytac.pl... I mam wrażenie, ze niektórzy czytali zupełnie inną książkę :) Są opie, że w HEL3 praktycznie nie ma sf (niby gdzieś tam na końcu kiedy akcja przenosi się w kosmos). Kiedy mnie już od pierwszych stron uderzyły technologiczne sensacje.

Co za życie :)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post

Mi Achaja się nie spodobała mimo iż ogólnie lubię fantasy jak i wszelkie książki takie mocniejsze i krawsze. Ale zmęczyły mnie dziury w fabule jak i ogólna miałkość historii w niej zawarta.

Mi Achaja się nie spodobała mimo iż ogólnie lubię fantasy jak i wszelkie książki takie mocniejsze i krawsze. Ale zmęczyły mnie dziury w fabule jak i ogólna miałkość historii w niej zawarta.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post

Mnie to się nie zdarza. Po przeczytaniu książki / obejrzeniu filmu pamiętam co najmniej zarys fabuły i kluczowe fakty. Mogę pomylić drugoplanowe postaci i poboczne wątki, czy zapomnieć o niektórych scenach, ale jeszcze mi się nie zdarzyło, żeby wersja którą pamiętam i wersja właściwa przeczytana/obejrzana ponownie po jakimś czasie drastycznie się różniła. Chociaż, z tego co wiem, jestem w mniejszości.

Prawdą jest, że ludzki mózg ma tendencję do wypełniania luk. Jeśli czegoś nie pamięta, to może sobie dopisać własne wyobrażenie. To nie jest tak, że ktoś czytał nieuważnie czy bez zrozumienia.

Inną sprawą jest fakt, że pamięć jest selektywna. Zapamiętujemy to, co w danej chwili jest dla nas ważne. Przy kolejnym czytaniu tej samej powieści możemy zwrócić uwagę na aspekty, które poprzednio nam umknęły, a te które uważaliśmy za kluczowe uznać za mniej istotne. I wtedy to już nie jest tylko kwestia zawodnej pamięci. Książka jest ta sama, ale my jako czytelnicy już inni.

Mnie to się nie zdarza. Po przeczytaniu książki / obejrzeniu filmu pamiętam co najmniej zarys fabuły i kluczowe fakty. Mogę pomylić drugoplanowe postaci i poboczne wątki, czy zapomnieć o niektórych scenach, ale jeszcze mi się nie zdarzyło, żeby wersja którą pamiętam i wersja właściwa przeczytana/obejrzana ponownie po jakimś czasie drastycznie się różniła. Chociaż, z tego...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej mniej

Jeśli chodzi o zmiany w fabule (jak przeczytałam w jednym z komentarzy) to słyszę o tym pierwszy raz, bo nie wiem jak można pamiętać sceny, które w ogóle nie wystąpiły. A poza tym uważam, że każdy lubi i zwraca uwagę na coś innego, tak samo w książkach, dlatego może zupełnie inaczej interpretować treść i stąd mogą wynikać różnice. Nikt nie jest wstanie tak do końca wiedzieć, co autor miał na myśli i jaką ma opinię na temat różnych rzeczy przedstawionych w książce, dlatego każdy patrzy na przeczytaną pozycję według swoich doświadczeń i poglądów na życie.

Jeśli chodzi o zmiany w fabule (jak przeczytałam w jednym z komentarzy) to słyszę o tym pierwszy raz, bo nie wiem jak można pamiętać sceny, które w ogóle nie wystąpiły. A poza tym uważam, że każdy lubi i zwraca uwagę na coś innego, tak samo w książkach, dlatego może zupełnie inaczej interpretować treść i stąd mogą wynikać różnice. Nikt nie jest wstanie tak do końca...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej mniej

Jeśli zrozumie to zaraz zapomni - to ja jako czytelnik. Po latach, a czasem nawet miesiącach, o większości przeczytanych książek mogę tylko powiedzieć czy mi się podobały czy nie, większość treści ulatuje w niebyt.

Jeśli zrozumie to zaraz zapomni - to ja jako czytelnik. Po latach, a czasem nawet miesiącach, o większości przeczytanych książek mogę tylko powiedzieć czy mi się podobały czy nie, większość treści ulatuje w niebyt.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post