„Arda Wiraz namag. Księga o poboznym Wirazie” opowiada o tym, jak w świątyni ognia zebrało się wyższe duchowieństwo mazdejskie i oddelegowało pobożnego Wiraza, męża jego siedmiu rodzonych sióstr, w zaświaty. Dostał się tam, przyjąwszy silny narkotyk sporządzony z konopi i bielunia. Wędrówkę rozpoczął od mostu Czinwad, stanowiącego granicę między życiem doczesnym, a pośmiertnym, następnie obejrzał niebo i niebiańskie rozkosze, a z nieba jego nadprzyrodzeni przewodnicy – aniołowie Srosz i Adur – powiedli go do piekła. Tu ujrzał straszliwe męki grzeszników. Po siedmiu dobach Wiraz obudził się z narkotycznego snu i opowiedział o swojej wędrówce, a jego opowieść została spisana.
Intrygujący tekst zaratusztriański pochodzący ze starożytnego Iranu – po raz pierwszy po polsku. Fragment książki: O autorze „Arda Wiraz namag”, czyli zaratusztriańskiej „Księgi o pobożnym Wirazie” nic nie wiadomo. Czasami uważa się, iż mógł to być jeden z bogobojnych komentatorów Awesty, żyjący w epoce Sasanidów (224 – 651 r. n.e.), zwykle jednak przyjmuje się, że tekst powstał dopiero w wieku IX n.e. Wskazuje na to głównie słownictwo użyte w „Księdze...”, oraz odniesienia do podboju Iranu przez Aleksandra Wielkiego, czyli wydarzenia paralelne do zawojowania kraju przez muzułmańskich Arabów, którzy - podobnie jak król macedoński – zniszczyli starożytną religię mazdejską. Wszakże zaznaczyć należy, iż ścisłe datowanie nie jest możliwe, bowiem najstarsza zachowana kopia utworu datowana jest dopiero na wiek XIV. „Arda Wiraz namag” opowiada o tym, jak w świątyni ognia zebrało się wyższe duchowieństwo mazdejskie i oddelegowało pobożnego Wiraza, męża jego siedmiu rodzonych sióstr, w zaświaty. Dostał się tam, przyjąwszy silny narkotyk sporządzony z konopi i bielunia. Wędrówkę rozpoczął od mostu Czinwad, stanowiącego granicę między życiem doczesnym, a pośmiertnym, następnie obejrzał niebo i niebiańskie rozkosze, a z nieba jego nadprzyrodzeni przewodnicy – aniołowie Srosz i Adur – powiedli go do piekła. Tu ujrzał straszliwe męki grzeszników. Po siedmiu dobach Wiraz obudził się z narkotycznego snu i opowiedział o swojej wędrówce, a jego opowieść została spisana. [...] Wówczas to do świątyni zwycięskiego Ognia Farnbaj zwołali oni zgromadzenie, podczas którego po długich obradach zdecydowali tak: „Należy znaleźć sposób, by jeden z nas udał się w zaświaty i przyniósł wieści ze sfery duchowej, a wówczas ludzie obecnie żyjący dowiedzieliby się, czy nasze modlitwy, ceremonie poświęcenia zboża, hymny religijne, obyczaje obmywania i oczyszczania docierają do aniołów czy do demonów, i czy aniołowie pomogą naszym duszom, czy też nie”. Uzyskawszy zgodę kierowników duchowych, uczestnicy rady zwołali wszystkich ludzi do świątyni ognia Farnbaj i wybrali spośród nich siedmiu mężów, którzy bardziej niż inni wierzyli w Boga i gorliwie wyznawali zaratusztriańską religię, byli też od innych cnotliwsi i pobożniejsi w myślach, słowach i działaniach. Mężom oznajmiono: „Siadajcie i sami wybierzcie spośród was jednego, który by do tej sprawy podchodził jak najlepiej, był bezgrzeszny i doskonały”. Owych siedmiu mężów zasiadło i wyłoniło spośród siebie trzech, a spomiędzy tych trzech — jednego noszącego imię Wiraz, zwanego także Wech-Szapur. Wówczas Wiraz, dowiedziawszy się o takiej decyzji, podniósł się, złożył ręce na piersiach i rzekł: „Jeżeli wy, zaratusztrianie, tego chcecie, to nie podawajcie mi mang wbrew mojej woli, zanim wpierw nie poddacie mnie ordalii, wypróbowując mnie włócznią. Jeżeli wyrzucona włócznia trafi we mnie, chętnie udam się w to miejsce, gdzie znajdują się pobożni ludzie i grzesznicy, dokładnie przekażę wasze pytanie i przyniosę dokładną, rzetelną odpowiedź”. Zaratusztrianie przynieśli włócznię dla dokonania ordalii. Rzucili pierwszy raz wypowiadając słowo „chumat” („dobre myśli”), i drugi raz — mówiąc „chucht” („dobre słowa”), a potem trzeci raz — wraz ze słowem „chuwarszt” („dobre czyny”). I trzy razy włócznia trafiła Wiraza.