„Wyciągam ręce spod stołu, otwieram je powoli i kładę obok pozostałych. Słowa podnoszą mi się z żołądka jak nudności, które dręczą mnie, od kiedy stała się tamta rzecz, i wychodzą z ust głośne i wyraźne.

- Nie – mówię. – Nie chcę.

W tej chwili to jedyne, czego jestem pewna.”

Zupełnie nie wiedziałem, czego się spodziewać po nowej powieści Violi Ardone pod tytułem „Oliva Denaro”. Ukazała się ona nakładem wydawnictwa Sonia Draga. Autorka jest włoską nauczycielką, pracuje także w branży wydawniczej. Jest to moje pierwsze spotkanie z jej twórczością i jestem pod wielkim wrażeniem. Moim zdaniem ta powieść to prawdziwe arcydzieło. Czytałem ją z wielkim przejęciem i niedowierzaniem. Do tej pory bowiem nie zdawałem sobie sprawy z tego, jak wyglądały włoskie prawo i sytuacja kobiet we Włoszech jeszcze w latach 70. XX wieku. Lektura tej powieści uświadamia nam, jak wiele włoskie kobiety musiały znieść i jak niezwykle powoli zmieniał się ich status społeczny.

Akcja książki rozpoczyna się w roku 1960, a główną bohaterką książki jest tytułowa Oliva. To ona jest narratorem i to z jej perspektywy poznajemy całą historię. Piętnastoletnia dziewczyna mieszka na Sycylii, w małym miasteczku. Miasteczku, gdzie wszyscy doskonale się znają, co jest błogosławieństwem i przekleństwem zarazem. Miasteczku, gdzie każdy boi się tego, „co ludzie powiedzą”.

Oliva przede wszystkim żałuje tego, że nie urodziła się jako chłopiec. Gdyby tak było, miałaby zdecydowanie więcej swobody i jej życie byłoby dużo prostsze. Tymczasem – chociaż lubi chodzić do szkoły i się uczyć – nie może być tym, kim tak naprawdę chce. Nie może być samodzielną, decydującą o sobie kobietą. Zdaje sobie sprawę z tego, że właśnie przechodzi proces dojrzewania, po którym już nic nie będzie takie jak przedtem. Skończy się jej beztroskie dzieciństwo. Stanie się kobietą. Wiadomo zaś, jaką rolę pełnią kobiety. Do znudzenia powtarza to jej matka. Włoska kobieta ma być czysta, cnotliwa i pobożna. Włoska kobieta ma wyjść za mąż, poświęcić się rodzinie i wychowaniu dzieci. Włoska kobieta ma się nie wychylać i bez szemrania znosić swój los.

Tymczasem los szykuje dla Olivy i jej rodziny ciężką próbę. Wydarzenia, które staną się udziałem dziewczyny, na zawsze zmienią życie jej i jej najbliższych. Co więcej, staną się preludium zmian, jakie dotkną całe Włochy.

Czy krucha nastolatka może stawić czoła tradycji i prawu? Czy może sprzeciwić się i nie chcieć pełnić roli, której pełnienia wszyscy od niej oczekują? Jednym słowem, czy może walczyć o sprawiedliwość?

Viola Ardone napisała przejmującą i poruszającą powieść o kobiecie, która postanowiła walczyć. Walczyć o godność, walczyć o dobre imię, walczyć o prawo wyboru. „Oliva Denaro” to fantastyczna opowieść o sytuacji kobiet we Włoszech jeszcze w XX wieku. To także przypomnienie starej prawdy o tym, że wielkie zmiany zaczynają się od małych kroków.

Wspomnieć należy także o kapitalnym stylu i języku autorki. Jest on raczej oszczędny w słowach, bez wyszukanych metafor czy górnolotnych przemyśleń. Wydaje mi się, że autorka chciała się wczuć w swoją bohaterkę i doskonale jej się to udało. Dla mnie ta powieść to literackie odkrycie i tytuł, który na długo pozostanie w mojej pamięci. Po skończonej lekturze już na własną rękę zgłębiałem informacje o poruszanych w książce kwestiach. Zdecydowanie polecam i gorąco zachęcam was do lektury. Jestem pewien, że „Oliva Denaro” nikogo nie zawiedzie. Zasłużone dziesięć gwiazdek.

Wojciech Sobański