Każdy, kto choć trochę zna życiorys Stanisława Przybyszewskiego, młodopolskiego pisarza, wie, że to doskonały materiał na zawrotny film czy fascynującą książkę. Film już był („Dagny”), powieść chyba nie, chociaż wspomnieć tu trzeba o znakomitej biografii autorstwa Stanisława Helsztyńskiego („Przybyszewski”).
Kordian Piwowarski, choć reżyser, to książkę taką postanowił napisać. I, co przyznam już na początku, wyszła ona autorowi nad wyraz dobrze!
Historię Przybyszewskiego poznajemy oczami Władysława Berkana, krawca usadowionego w świecie zupełnie odmiennym niż ten, w którym krąży w wysiłku Stachu. W serii rozmaitych zdarzeń, śmieszno-tragicznych, bo naznaczonych biedą artysty i osobistymi dramatami krawca, mężczyźni poznają się, aby finalnie odbyć szaloną podróż po Europie. Wytrącony niespodzianie z mieszczańskiej rzeczywistości, Berkan pozna najwybitniejszych przedstawicieli ówczesnej cyganerii: napotka Muncha i Vigelanda, trafi na chorego Strindberga – no i pozna oczywiście zjawiskową Dagny, muzę artystów, potem żonę Stacha, która skończy w tragiczny sposób.
Bo i cała powieść zasadza się tu na tragizmie, wyrastającym z niemożliwej postaci Przybyszewskiego. A co fascynuje najbardziej, to świadomość, że wszystko, co tu opowiedziane, zdarzyło się naprawdę! Akcja rozgrywa się na przełomie wieków XIX i XX, w artystycznie najlepszym czasie Stacha, kiedy tworzy swoje genialne i skandalizujące utwory, pełne gorączki, frenezji, seksu i tytułowych nagich dusz. Przybyszewskiego kochamy i nienawidzimy, jest draniem, zdradza kolejne kobiety, żyje w wiecznych długach, a jednocześnie fascynuje swoim niepoprawnym zachowaniem i odrzuceniem konwenansów, a jego transgresyjność odurza i przyciąga.
Powieść zdecydowanie dla fanów moderny i Stacha. Rzuciłem się na nią jak szaleniec, jak chory Strindberg na Przybyszewskiego, i z lektury jestem naprawdę zadowolony. Strona edytorska niestety nieco kuleje (źle konstruowane dialogi, niekonsekwencje zapisów, literówki), ale cała reszta wyłącznie na plus. Znajomość biografii Stacha nie jest rzecz jasna obowiązkowa, ale znacznie pomaga. Rzecz pisana stylem niemal przezroczystym, bardzo sprawnym. Wciąga!

Każdy, kto choć trochę zna życiorys Stanisława Przybyszewskiego, młodopolskiego pisarza, wie, że to doskonały materiał na zawrotny film czy fascynującą książkę. Film już był („Dagny”), powieść chyba nie, chociaż wspomnieć tu trzeba o znakomitej biografii autorstwa Stanisława Helsztyńskiego („Przybyszewski”).
Kordian Piwowarski, choć reżyser, to książkę taką postanowił...