„– Właśnie – mruknęła pod nosem, jakby do siebie. – Kogo to obchodzi. Kogo to obchodzi. – Pokręciła powoli głową, wpatrując się w ciemność za oknem. – Po prostu policz, Hans – powiedziała cicho. – Policz. W liczbach zawsze znajdziesz odpowiedź”.

Tematyka II wojny światowej bywa bardzo często wykorzystywana przez pisarzy. Pojawia się coraz więcej powieści nawiązujących do tamtego okresu. Wystarczy spojrzeć na księgarskie półki uginające się pod ciężarem tytułów typu „Żona nazisty”, „Kochanka nazisty” itp.

Tym tropem poszła także Kate Hewitt w najnowszej powieści pod mało wyszukanym tytułem „Mój ojciec nazista”. Ukazała się ona nakładem wydawnictwa Filia. Autorka jest znana czytelnikom choćby za sprawą „Dziewczyny z Berlina”. Jej najnowsza książka została bardzo dobrze przyjęta. „Fenomenalna, spektakularnie napisana” – zapewniają nas recenzenci. Jednak jeśli mam być szczery, nie podzielam do końca ich absolutnego zachwytu nad tą powieścią. Dlaczego? Wszystko postaram się wyjaśnić poniżej.

Akcja powieści rozgrywa się w USA. Główną bohaterką jest Libby. Kobieta wiedzie ustabilizowane życie. Ma męża i dwójkę dzieci. Pracuje w organizacji charytatywnej, czerpiąc z tego prawdziwą przyjemność. Jednak pewnego dnia wszystko się zmienia. W jej domu pojawia się policja, wypytując o jej ojca. Tak przynajmniej twierdzi córka Libby. Okazuje się jednak, że Simon Baum pracuje w Departamencie Sprawiedliwości, w sekcji Praw Człowieka i Oskarżeń Specjalnych. Twierdzi on, że ojciec Libby nie jest tym, za kogo się podaje. Simon przekonuje kobietę, że ma wszelkie podstawy do tego, by twierdzić, iż jej ojciec jest byłym nazistą, pracownikiem obozu w Sobiborze.

Odtąd akcja powieści biegnie dwutorowo. Przenosimy się do września 1942 roku. Hans wraz ze swoją siostrą trafia do Sobiboru. Z rozkazu SS ma pracować w obozie jako księgowy. Początkowo nie uświadamia sobie, co to za miejsce. Nie chce przyjąć do wiadomości, że trafił do obozu zagłady. Jedynie jego siostra od początku nie ma wątpliwości co do charakteru tego miejsca. W powietrzu unosi się mdły, duszący zapach. Kiedy Hans na własne oczy widzi transport Żydów z Warszawy, także przestaje mieć jakiekolwiek złudzenia. Jednak pewne okoliczności sprawiają, że rodzeństwo zostaje w obozie. Jak ta decyzja wpłynie na ich życie? Czy żyjąc w piekle na ziemi, można ocalić człowieczeństwo?

Libby jest zdruzgotana. Zupełnie nie wierzy w to, że jej ukochany ojciec mógł rzeczywiście pracować w obozie zagłady. Z drugiej strony, czy zna jego przeszłość? Czy mówił jej o tym, co robił podczas wojny? Czy nie zasłaniał się frazesem, że „takie były czasy”? Kobieta jest przekonana, że do tej pory znała różnicę między dobrem a złem. Czy jednak będzie w stanie zaakceptować prawdę, jakakolwiek by ona nie była?

Muszę przyznać, że mam pewien kłopot z powieściami Kate Hewitt. Niestety nie uważam, że są „spektakularnie napisane”. Nie chodzi mi przy tym o styl i język, co raczej o fabułę. Podświadomie czekałem, aż nastąpi jakiś spektakularny zwrot akcji. Jednak nic takiego nie miało miejsca. Tytuł właściwie streszcza nam całą książkę, co uważam za nieporozumienie. Sama opowiedziana historia jest trochę infantylna, miejscami zaś mało wiarygodna. Słowo „nazista” w tytule to zdecydowanie za mało, aby uznać tę powieść za arcydzieło.

„Mój ojciec nazista” to kolejna powieść z II wojną światową w tle. To opowieść o mierzeniu się z trudną przeszłością swoich najbliższych. Jeśli lubicie taką tematykę, to jest to książka dla was.

Wojciech Sobański