Relacje między Hiszpanią a Polską w XVI wieku. Karol V i Filip II – Zygmunt I i Zygmunt II August

Pozycja ciekawa przede wszystkim dla badania starszej historiografii. Ciekawe (a czasami irytujące) spojrzenie na historię sporu południowowłoskiego z perspektywy Hiszpanii. Pisane zdecydowanie bez znajomości dokładnej sytuacji Rzeczypospolitej poza kwestią relacji z Habsburgami (autor zdaje się mieć niewielkie rozeznanie zwłaszcza w wschodnich konfliktach RON). Duży plus za bogaty aneks źródłowy.

Pozycja ciekawa przede wszystkim dla badania starszej historiografii. Ciekawe (a czasami irytujące) spojrzenie na historię sporu południowowłoskiego z perspektywy Hiszpanii. Pisane zdecydowanie bez znajomości dokładnej sytuacji Rzeczypospolitej poza kwestią relacji z Habsburgami (autor zdaje się mieć niewielkie rozeznanie zwłaszcza w wschodnich konfliktach RON). Duży plus...

Ciekawa analiza źródeł historycznych pod kątem relacji polsko-hiszpańskich w XVI wieku. Szczegółowo opisane koleje losów królowej Bony. Minus jedynie za to, że autor, przy okolicznościach śmierci królowej, wspomina jedynie, że po prostu "zmarła". Nie wspomina ani słowem, na czyje zlecenie i za czyim pośrednictwem dokonała żywota, tak, jakby celowo unikał tej kwestii.

Ciekawa analiza źródeł historycznych pod kątem relacji polsko-hiszpańskich w XVI wieku. Szczegółowo opisane koleje losów królowej Bony. Minus jedynie za to, że autor, przy okolicznościach śmierci królowej, wspomina jedynie, że po prostu "zmarła". Nie wspomina ani słowem, na czyje zlecenie i za czyim pośrednictwem dokonała żywota, tak, jakby celowo unikał tej kwestii.

Książka, której historia powstania jest równie ciekawa jak ona sama.

Autor (1915-2004) w początkach lat 40. był belfrem w prowincjonalnej hiszpańskiej szkole, ale go mocno nosiło. Kręcił się wokół uniwersytetu madryckiego w sprawie doktoratu. Nie wiadomo jak do tego doszło (kto mu zasugerował temat? czy miał jakieś kontakty z polskim środowiskiem emigranckim w Madrycie?),niemniej człowiek zabrał się za stosunki Hiszpanii z Polską w XVI wieku. Doktorat obronił w 1944, zaczął robić karierę naukową, specjalizował się w historii gospodarczej i został wielką gwiazdą hiszpańskiej historiografii późnego frankizmu; do tematów polskich (poza drobiazgami z lat 50-tych) już nie wracał. Praca została w maszynopisie w uniwersyteckich archiwach i nikt o niej więcej nie słyszał.

W 2016 Ciechanowski (Jan S., nie ten od powstania warszawskiego) natrafił w pelplińskim archiwum diecezjalnym na korespondencję z lat 40-tych, prowadzoną przez polskiego księdza, pracownika PCK, z promotorem i samym doktorantem; tak dowiedział się, że prawie 80 lat wcześniej jakiś Hiszpan pisał jakąś pracę doktorską o związkach z Polską. Ciechanowski z Kieniewiczem po nitce do kłębka doszli do wielkiej kupy kurzu w którejś z madryckich piwnic uniwersyteckich, i do leżącej pod nią dysertacji Ruiza Martina. Kieniewicz dał ją przetłumaczyć i obrobić edytorsko, po czym UW wydał ja w Polsce.

Naturalnie byłoby głupią złośliwością czepiać się pracy, którą napisano 80 lat temu. Na przykład biadolić, że Ruiz nie skorzystał z archiwów polskich (swoją drogą ciekawe, czy Hans Frank zgodziłby się by historyk z zaprzyjaźnionej frankistowskiej Hiszpanii czesał polskie archiwa w latach 1942-1944). Albo krytykować, że praca jest w gruncie rzeczy historią stosunków polsko-neapolitańskich (wątek kluczowy to sumy neapolitańskie Bony) na tle polityki Madrytu. Lepiej pogłówkować, na ile perspektywa Ruiza – koncentrująca się na dynastycznych szachach (Habsburgowie – Jagiellonowie) – jest do utrzymania.

Trudno też nie wspomnieć o robocie edytorskiej, wykonanej przez panie Urjasz-Raczko i González Caizán; obejmowała ona m.in. dotarcie do tych samych źródeł, z których korzystał Ruiz, oraz poprawienie (gdzie były błędne) oryginalnych sygnatur archiwalnych!

Chociaż minęło tyle lat, w ciągu nich nie napisano o historii szesnastowiecznych stosunków hiszpańsko-polskich wiele: głównie Anusik, Skowron i Conde Pazos (choć ci raczej koncentrują się na wieku siedemnastym),wcześniej tylko przy okazji (Mączak, Małowist i Wyczański). Kubiaczyk machnął pracę o Karolu V, ale o wątkach polskich traktuja ona marginalnie (i w ogóle, mówiąc oględnie, ma pewne deficyty). Więc po trosze można czytać, jakby rzecz była napisana nie 80, tylko 8 lat temu.

Książka, której historia powstania jest równie ciekawa jak ona sama.

Autor (1915-2004) w początkach lat 40. był belfrem w prowincjonalnej hiszpańskiej szkole, ale go mocno nosiło. Kręcił się wokół uniwersytetu madryckiego w sprawie doktoratu. Nie wiadomo jak do tego doszło (kto mu zasugerował temat? czy miał jakieś kontakty z polskim środowiskiem emigranckim w Madrycie?),...