Piotr Damiani urodził się w 1007 r. w Rawennie, jako najmłodsze dziecko w dość licznej rodzinie. Został szybko osierocony przez ojca, a następnie także porzucony przez matkę. Trafił wówczas pod opiekę brata, który był wobec chłopca okrutny. Położenie Piotra poprawiło się, gdy zaopiekowały się nim rodzone siostry Sufficia i Rodelinda, a następnie został przyjęty do domu starszego brata, Damiana (stąd najpewniej pochodzi określenie Damiani),który był żonatym kapłanem w Rawennie. Brat poważnie podszedł do wykształcenia Piotra, który najpierw uczył się w samej Rawennie, później zaś w szkole przyklasztornej w Faenzy, wreszcie w szkole katedralnej w Parmie. Zdobył wszechstronne wykształcenie: zapoznał się z autorami starożytnymi, prawem kanonicznym, lecz przede wszystkim zgłębiał Pismo Święte i twórczość Ojców Kościoła. Wśród jego nauczycieli wymienić można niejakiego Iwona, który najprawdopodobniej przybył ze szkoły w Chartres.

Po powrocie do Rawenny młodzieniec wystawiony był, o czym informuje jego biograf Jan z Lodi, na liczne pokusy, jakie niosło życie w tym ważnym mieście. Został profesorem trivium i quadrivium, nauczał retoryki, zyskał popularność i spory majątek. Dość szybko jednak zniechęcił się do życia światowego i w wieku 28 lat wstąpił w roku 1035 do eremu w Fonte Avellana, z którym związany będzie do końca życia. Na przełomie lat 1040/1041 przebywał w klasztorze w Pomposie, gdzie na zaproszenie tamtejszego opata Gwidona nauczał mnichów egzegezy biblijnej. Wówczas powstały pierwsze dzieła Piotra Damianiego: Żywot błogosławionego Romualda oraz list-traktat Antilogus contra Iudaeos. W roku 1043 został przeorem zgromadzenia w Fonte Avellana i starał się zaprowadzić w nim zwyczaje wypracowane przez św. Romualda.

Jako przełożony wspólnoty pozostawał jednak nadal bardzo aktywny także na polu publicznym, w 1047 r. uczestniczył na przykład w koronacji rzymskiej cesarza Henryka III, z którym łączyły go zresztą dobre stosunki; często podróżował do Rzymu, brał intensywny udział w zwoływanych przez Leona IX synodach; stawał się coraz bardziej znaczącym i aktywnym uczestnikiem ruchu odnowy Kościoła, zapoczątkowanej przez Leona IX, kontynuowanej następnie przez Stefana IX i Mikołaja II. W 1057 r. Stefan IX, mimo gorących i stanowczych protestów Avellanity, mianował go biskupem Ostii i kardynałem. W służbie Stolicy Apostolskiej, jako jej legat, Damiani odbył kilka znaczących podróży, m.in. do Mediolanu w 1059 r., Cluny w 1063 r., wreszcie Florencji na przełomie lat 1066/1067. Po powrocie z tej ostatniej legacji zrezygnował z pełnionego urzędu na dworze papieskim i powrócił do Fonte Avellana. Odtąd dziełu reformy Kościoła będzie służył wyłącznie swym piórem. Zmarł w Faenzy w 1072 r. podczas powrotu z Rawenny / Krzysztof Skwierczyński