Psychologia tłumu

Gdybym miała wymienić dwie książki, które znacząco wpłynęły na mój sposób myślenia, to pierwszą byłyby "Pułapki myślenia" Kahnemana, a drugą właśnie "Psychologia tłumu" Le Bona. Jest to książka ponadczasowa. Wydana po raz pierwszy ponad 100 lat temu (1895 rok) nadal zaskakuje swoją aktualnością oraz trafnością spostrzeżeń i przewidywań autora.

Krótko o autorze

Le Bon to Francuz urodzony w 1841 roku. Zmarł na kilka lat przed II Wojną Światową. Jest uważany za jednego z ojców psychologii społecznej, a jednym z jego najbardziej znanych dzieł jest właśnie próba psychologicznej analizy zachowań tłumu, ujęta w książce pod tym samym tytułem.

Len Bon udowadnia, że choć każdy z nas jest autonomiczną jednostką, to w pewnych sytuacjach stajemy się tłumem i myślimy jak tłum. Należy więc możliwie najlepiej poznać to zjawisko społeczne, wiedzieć w jaki sposób ono się kształtuje i czym charakteryzuje. Jest to ważne, ponieważ zachowanie tłumu często stoi w sprzeczności z zachowaniem i interesami jednostki.

Tłum a jednostka

Czym jest więc tłum? To zbiór “jakichkolwiek jednostek”. Nie ma znaczenia ani ich narodowość ani żadne indywidualne cechy. Ma jednak znaczenie to, że tłum cechuje się wspólną duszą i jednością umysłową. Tłum powstaje w różnych sytuacjach, wtedy kiedy grupa ludzi ma wspólny element, np. cele, poglądy lub środowisko.

Tłum nie myśli, podąża za emocjami, nie ma inteligencji zbiorowej, a jednostki wybitne znajdujące się w tłumie dopasowują się poziomem intelektualnym do jego średniej. Jest niezwykle zmienny i podąża za uproszczonymi schematami. Im bardziej niejasny, ale obrazowy przekaz, tym większa szansa, że tłum za nim podąży.

Tłum jest podatny na teatralność gestów i zachowań, a jednocześnie nie odróżnia fikcji od prawdy, co może skutkować zaskakującymi efektami. Le Bon podaje w książce przykład aktorów teatralnych, których widownia (tłum) postrzegała przez pryzmat ich ról. Mi od razu nasuwa się podobny przykład, ale filmowy.

Mam tu na myśli Jacka Gleesona, o wiele bardziej kojarzonego jako król Joffrey z serialu Gra o tron. Jego świetna kreacja aktorska wzbudziła nienawiść wśród rzeczy fanów serialu, którzy nie odróżniali jego roli od tego, kim jest poza ekranem.

Czy da się jakoś uniknąć bycia w tłumie?

Le Bon uważa, że nie da się uniknąć przynależności do tłumu, i że są sytuacje, w których każdy nieświadomie zaczyna go tworzyć. Lepiej być tego świadomym, bo jeśli odrzucimy tę prawdę, to ryzykujemy błędy w założeniach, poglądach życiowych i wnioskach. Będą błędne, ponieważ zostały postawione na nieprawidłowych założeniach, że tłum to coś, co nas nie dotyczy.

Edukacja, historia, polityka i przyszłość

Najciekawsze wnioski autora dotyczą historii, edukacji, polityki i przyszłości ludzkości. Francuz uważa, że większość faktów historycznych należy poddać gruntownej rewizji, bo przy ich spisywaniu nie brano pod uwagę psychologii tłumów. Przekonuje, że jednostka pod wpływem tłumu uwierzy w każdą sugestię i że przez to, wydarzenia, które miały wielu świadków prawie na pewno są zmanipulowane.

Edukacja w takiej formie, jaką mamy teraz, doprowadzi do powolnego upadku narodów, ponieważ daje złudzenia i przekonuje, że wszyscy mogą być równi, jednocześnie odbierając samodzielność i umiejętność życia. O polityce mówi przez pryzmat jednostek, które zręcznie umiały manipulować tłumem, niekoniecznie wnosząc wartość dla ludzkości. W kontekście tego wszystkiego przyszłość naszej cywilizacji będzie raczej smutna.

Le Bon przekonuje jednak, że bez tłumu z jego ograniczeniami, ale i wznoszeniem się w bohaterskich czynach ponad możliwości jednostki, być może nie byłoby cywilizacji. Tłum będzie odgrywał coraz większą rolę w jej rozwoju, doprowadzi do jej upadku, a później być może również do powstania kolejnej.

Jak działa tłum i jak na niego wpłynąć?

W książce Le Bona znajdziemy wiele niezwykle interesujących spostrzeżeń i konkretnych rad, które mogą pomóc nie tylko w zrozumieniu tłumu, ale także we wpływaniu na jego działania. Socjolog zwraca np. uwagę na konieczność zrozumienia aktualnego znaczenia pojęć, którymi tłum operuje. Podkreśla ogromną wagę słów, obrazów i formy.

Le Bon zwraca też uwagę na kilka istotnych czynników, bez których pewnych idei nie da się zaszczepić w tłumie. Nie da się zrobić tego zbyt pospiesznie, ani nie da się zrobić tego zbyt daleko odchodząc od podstawowych wierzeń tłumu. Pisze też o wielu innych rzeczach, do których wiem, że będę co jakiś czas wracać, ale nie ma sensu ich wszystkich tu wymieniać.

Jak na jej niezbyt wielkie rozmiary, tylko 166 stron, "Psychologia tłumu" ma zaskakująco dużo treści i konkretów. Po tę książkę należy sięgnąć. Jednak każdy, kto to zrobi, musi się liczyć z dużym prawdopodobieństwem zmiany swojego punktu widzenia. What has been seen cannot be unseen.

Gdybym miała wymienić dwie książki, które znacząco wpłynęły na mój sposób myślenia, to pierwszą byłyby "Pułapki myślenia" Kahnemana, a drugą właśnie "Psychologia tłumu" Le Bona. Jest to książka ponadczasowa. Wydana po raz pierwszy ponad 100 lat temu (1895 rok) nadal zaskakuje swoją aktualnością oraz trafnością spostrzeżeń i przewidywań autora.

Krótko o autorze

Le Bon to...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka mimo swojego wieku nad aktualna. W niektórych fragmentach argumenty i język troszkę archaiczny. Arcy ciekawa. Mechanizm tworzenia się ideologii, religii i wszelkich ruchów społecznych. Doskonały instruktaż dla wszelkiej maści manipulatorów i szarltanów polityczno-religijnych. Chcesz gdzieś kandydować, mieć poparcie grupy i poklask, to lektura dla ciebie. Okazuje się, że tłum ze swoim entuzjazmem może porwać każdego. Inteligencja i wykształcenie nie musi być przed tym ochroną. Liczą się emocje nie logiczne argumenty. Książkę polecam.

Książka mimo swojego wieku nad aktualna. W niektórych fragmentach argumenty i język troszkę archaiczny. Arcy ciekawa. Mechanizm tworzenia się ideologii, religii i wszelkich ruchów społecznych. Doskonały instruktaż dla wszelkiej maści manipulatorów i szarltanów polityczno-religijnych. Chcesz gdzieś kandydować, mieć poparcie grupy i poklask, to lektura dla ciebie. Okazuje...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Te same zasady przyświecają piewcom rewolucji, politykom walczącym o władzę w systemach demokratycznych i skutecznym marketingowcom sprzedającym nie przedmioty i sługi a idee (patrz: Apple). Zasady te nie zmieniają się od setek lat. Masy z natury są bezkrytyczne, niezdolne do myślenia i ufające autorytetom, które zdobyły odpowiedni prestiż. Nie przemawia do nich siła argumentu, a emocje i narracja zgodna z głęboko zakorzenionymi przekonaniami, nawet jeśli nie jest logiczna i zawiera kłamstwa.

Te same zasady przyświecają piewcom rewolucji, politykom walczącym o władzę w systemach demokratycznych i skutecznym marketingowcom sprzedającym nie przedmioty i sługi a idee (patrz: Apple). Zasady te nie zmieniają się od setek lat. Masy z natury są bezkrytyczne, niezdolne do myślenia i ufające autorytetom, które zdobyły odpowiedni prestiż. Nie przemawia do nich siła...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

"Psychologia tłumu" Le Bona nadaje nowe spojrzenie szczególnie na wydarzenia XIX wieku oraz współczesne. Autor poprzez swoje spostrzeżenia próbuje określić sposób myślenia masom ludzkim, które właśnie od czasów rewolucji francuskiej zaczęły dominować w polityce.

Książka próbuje przedstawić kolejno duszę i niezmienne cechy tłumu, wytłumaczyć kategorie w jakich myśli, opisać czynniki jakie na niego wpływają bezpośrednio i pośrednio oraz wymienić istniejące rodzaje. Autor nie ukrywa swoich konserwatywnych i reakcyjnych poglądów. Potrafi przekonać czytelnika do swoich opinii na temat mas ludzkich oraz popiera je przykładami z wydarzeń mu współczesnych.

Lektura zdecydowanie godna polecenia. Potrafi zachwiać standardowymi poglądami na demokrację, które często są niepodważane niczym dogmaty.

"Psychologia tłumu" Le Bona nadaje nowe spojrzenie szczególnie na wydarzenia XIX wieku oraz współczesne. Autor poprzez swoje spostrzeżenia próbuje określić sposób myślenia masom ludzkim, które właśnie od czasów rewolucji francuskiej zaczęły dominować w polityce.

Książka próbuje przedstawić kolejno duszę i niezmienne cechy tłumu, wytłumaczyć kategorie w jakich myśli, opisać...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka genialna. Opracowanie dogłębnie charakteryzuje tłum oraz pobudki nim kierujące. Dzieło naprawdę wybitne, przy tym konkretne i zrozumiałe przy niewielkiej objętości. Polecam dla każdej jednostki która nie chce stać się częścią bezmyślnego tłumu.

Książka genialna. Opracowanie dogłębnie charakteryzuje tłum oraz pobudki nim kierujące. Dzieło naprawdę wybitne, przy tym konkretne i zrozumiałe przy niewielkiej objętości. Polecam dla każdej jednostki która nie chce stać się częścią bezmyślnego tłumu.

Pokaż mimo to

Bardzo prosty i przystępny opis funkcjonowania tłumów ludzkich, co to jest tłum, jakie są rodzaje, jego przywódcy i cała reszta. Wszystkie wnioski są tak przedstawione że zdają się oczywiste, choć wcale nie są. Ponadto ciekawa interpretacja wydarzeń historycznych, która zapewne ma swoją przyczynę w tym, że autor jest dość obiektywny. Fakt, socjalizmem pogardza, ale nie szczędzi krytyki innym z szeregu. Le Bon opisuje zjawiska, często wykazuje antypatię względem przedmiotu badań, lecz sprawnie unika wydawania sądów normatywnych.
Ogólnie książka pozostawia dobre wrażenia, jest lekka i przyjemna (być może dlatego, że nie można jej za bardzo czytać jako tłum). Obiło mi się o uszy że właśnie wiedzą z tej książki posłużył się Lenin aby wywołać rewolucję bolszewicką(dlatego się nią w ogóle zainteresowałem). Po lekturze, uważam jestem w stanie dać wiarę tej informacji. Polecam.

Bardzo prosty i przystępny opis funkcjonowania tłumów ludzkich, co to jest tłum, jakie są rodzaje, jego przywódcy i cała reszta. Wszystkie wnioski są tak przedstawione że zdają się oczywiste, choć wcale nie są. Ponadto ciekawa interpretacja wydarzeń historycznych, która zapewne ma swoją przyczynę w tym, że autor jest dość obiektywny. Fakt, socjalizmem pogardza, ale nie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Dziwne uczucie, kiedy autor powołuje się często na przykład "dyktatury" Napoleona jako niemal sobie współczesny, rewolucja francuska odbyła się zaledwie sto lat wcześniej, a gdzieś tam, za zaledwie cztery lata po publikacji, urodzi się Adolf Hitler i nada książce zupełnie nowy wydźwięk.

Przerażająco aktualny podręcznik do władzy.

Dziwne uczucie, kiedy autor powołuje się często na przykład "dyktatury" Napoleona jako niemal sobie współczesny, rewolucja francuska odbyła się zaledwie sto lat wcześniej, a gdzieś tam, za zaledwie cztery lata po publikacji, urodzi się Adolf Hitler i nada książce zupełnie nowy wydźwięk.

Przerażająco aktualny podręcznik do władzy.

Pokaż mimo to

autor ukazuje może nie w tak wnikliwy sposób działań i zachowań tłumu, ale książka ugruntowuje moje podstawy co do wiedzy teoretycznej i pobudza do poszukiwań no kolejne pytania jakie zrodziły się po przeczytaniu dzieła

autor ukazuje może nie w tak wnikliwy sposób działań i zachowań tłumu, ale książka ugruntowuje moje podstawy co do wiedzy teoretycznej i pobudza do poszukiwań no kolejne pytania jakie zrodziły się po przeczytaniu dzieła

Pokaż mimo to

Pozycja obowiązkowa dla każdego zainteresowanego badaniami nad społeczeństwem.

Pozycja obowiązkowa dla każdego zainteresowanego badaniami nad społeczeństwem.

Pokaż mimo to

Podwaliny współczesnej psychologii społecznej. Praca składająca się z celnych obserwacji, ale też elementów pachnących pseudonauką. Czytając "Psychologię tłumu" trzeba pamiętać, że Le Bon działał niemalże na ślepo, nie dysponując tak naprawdę żadnym aparatem badawczym - tym bardziej warto docenić jego genialną intuicję. Niewątpliwie jest to ciekawa lektura, chociaż raczej nie <<Wielka Prawda Objawiona>>.

Podwaliny współczesnej psychologii społecznej. Praca składająca się z celnych obserwacji, ale też elementów pachnących pseudonauką. Czytając "Psychologię tłumu" trzeba pamiętać, że Le Bon działał niemalże na ślepo, nie dysponując tak naprawdę żadnym aparatem badawczym - tym bardziej warto docenić jego genialną intuicję. Niewątpliwie jest to ciekawa lektura, chociaż raczej...

więcej

mniej

Pokaż mimo to