Książka w sposób przystępny i jasny ukazuje z jednej strony podstawowe i pierwotne rozumienie metafizyki, podstawowej dyscypliny filozoficznej fundującej poznanie mądrościowe, z drugiej przedstawia źródła odchodzenia od jej pierwotnego rozumienia. Pociągnęło to za sobą deformację metafizyki i jej rugowanie z podstawowych dyscyplin filozoficznych na rzecz tzw. nowożytnych i współczesnych ontologii, w których filozofia przestaje dostarczać rozumienia świata i człowieka, zrywając przez to ze swym podstawowym zadaniem.

Książka składa się z trzech części. W pierwszej Autor ukazuje dzieje powstania metafizyki. W drugiej omawia dzieje powstania różnorodnych ontologii. Zaś w trzeciej omawia kwestie sporne pozwalające odpowiedzieć na postawione w tytule pracy pytanie: metafizyka czy ontologia?

Książka, której autorem jest prof. Piotr Jaroszyński, kierownik Katedry Filozofii Kultury KUL, doskonały znawca tej problematyki, jest bardzo cenna poznawczo i ważna kulturowo. Jest czymś wyjątkowym wśród polskich prac filozoficznych, a także światowych.