Księgarze dziękuję za szacunek i trafną analizę sytuacji.

Księgarze dziękuję za szacunek i trafną analizę sytuacji.

W sumie spoko. W moim mieście nie ma już żadnego antykwariatu, nad czym mocno ubolewam, bo nowych książek raczej już nie kupuję. Z niecierpliwości będę czekała, aż się otworzą :D 

W sumie spoko. W moim mieście nie ma już żadnego antykwariatu, nad czym mocno ubolewam, bo nowych książek raczej już nie kupuję. Z niecierpliwości będę czekała, aż się otworzą :D 

Księgarnia nie jest przeżytkiem w większości krajów europejskich, ciekawe dlaczego jest w Polsce? Czy tacy jesteśmy nowocześni? A może dlatego że rynek książki jest chory i potrzebuje uporządkowania? Czytelnictwo wzrośnie tylko jeśli książka będzie traktowana jako dobro kultury a nie wyłącznie towar. Ośrodkiem takiej postawy są księgarnie właśnie. Ergo dobre, silne księgarnie są niezbędne do wzrostu czytelnictwa a ich upadek będzie jego katastrofą.

Księgarnia nie jest przeżytkiem w większości krajów europejskich, ciekawe dlaczego jest w Polsce? Czy tacy jesteśmy nowocześni? A może dlatego że rynek książki jest chory i potrzebuje uporządkowania? Czytelnictwo wzrośnie tylko jeśli książka będzie traktowana jako dobro kultury a nie wyłącznie towar. Ośrodkiem takiej postawy są księgarnie właśnie. Ergo dobre, silne...

Czytelnictwo wzrośnie tylko jeśli książka będzie traktowana jako dobro kultury a nie wyłącznie towar. Ośrodkiem takiej postawy są księgarnie właśnie. 

No właśnie problem między innymi w tym, że nie są.
Dlatego zanikają, bo nikt ich w dotychczasowej formie nie potrzebuje, a zmienić się i dostosować do współczesności nie chcą.
Jakoś w tym samym czasie, gdy stacjonarne księgarnie zwijają żagle, biblioteki rozwijają się i pięknieją, a serwisy abonamentowe biją kolejne rekordy sprzedaży... Przypadek? ;)

Czytelnictwo wzrośnie tylko jeśli książka będzie traktowana jako dobro kultury a nie wyłącznie towar. Ośrodkiem takiej postawy są księgarnie właśnie. 

No właśnie problem między innymi w tym, że nie są.
Dlatego zanikają, bo nikt ich w dotychczasowej formie nie potrzebuje, a zmienić się i dostosować do współczesności nie chcą.
Jakoś w tym samym czasie, gdy stacjonarne...

Całkowicie zgadzam się z przedmówczynią, a nie zgadzam zupełnie z przedmówcą. Już prędzej biblioteki spełniają taką rolę, jaka jest tu przypisywana księgarniom.
Od lat nie kupuję w tzw. niszowych, stacjonarnych księgarniach (zresztą w molochach typu Empik też nie, zaopatruję się w książki prawie wyłącznie online), a poziom mojego czytelnictwa jest całkiem niezły. I przypuszczam, że nie jestem odosobnionym przypadkiem.

Całkowicie zgadzam się z przedmówczynią, a nie zgadzam zupełnie z przedmówcą. Już prędzej biblioteki spełniają taką rolę, jaka jest tu przypisywana księgarniom.
Od lat nie kupuję w tzw. niszowych, stacjonarnych księgarniach (zresztą w molochach typu Empik też nie, zaopatruję się w książki prawie wyłącznie online), a poziom mojego czytelnictwa jest całkiem niezły. I...

@ISIA 
Problem w tym, że nie ma znaczenia czy są, czy nie są, bo różnica w cenach jest zbyt duża, rynek jest rozchwiany. Decyduje przede wszystkim cena, nie mają znaczenia inne walory miejsca. Nawet te księgarnie, które są bardzo aktywne (w Sopocie, Łodzi, Bydgoszczy, Krakowie, Szczecinie...) nie wytrzymują nieuczciwej konkurencji. Rozwój bibliotek i serwisów jest dowodem na to, że decyduje cena. W bibliotekach się nie płaci a w serwisach płaci się niewiele za wiele. Nie ma to nic wspólnego z ich rolą kulturotwórczą. Jeżeli nie znasz interesujących księgarń, to nie znaczy, że ich nie ma, albo nie mogą się pojawić. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby współistniały różne sposoby dostępu do czytelnictwa. Problem w tym, że jeżeli ten zły system na rynku książki nie zostanie zreformowany, to księgarnie za chwilę znikną. A potem będzie tylko gorzej.

@ISIA 
Problem w tym, że nie ma znaczenia czy są, czy nie są, bo różnica w cenach jest zbyt duża, rynek jest rozchwiany. Decyduje przede wszystkim cena, nie mają znaczenia inne walory miejsca. Nawet te księgarnie, które są bardzo aktywne (w Sopocie, Łodzi, Bydgoszczy, Krakowie, Szczecinie...) nie wytrzymują nieuczciwej konkurencji. Rozwój bibliotek i serwisów jest dowodem...

@LetCentryczna 

Tylko ze nikt nie mówi,  że księgarnie są wyłącznym ośrodkiem traktowania książki jako dobra kultury I czytelnictwa. "Sklepy z książkami" tak czy inaczej nie przetrwają, ale księgarnie ambitniejsze przy odpowiednim ustawodawstwie są w stanie się utrzymać, a nawet się rozwijać. Nikt nie każe z nich korzystać ani w nich kupować, ale to nie znaczy, że nie spełniają swojej roli. Ja osobiście znam kilkadziesiąt takich miejsc w całej Polsce, mogę wskazać palcem, jeśli nie wierzycie, że takie istnieją. Niestety obecnie są w zapaści i nie działają tak jakby mogły.

@LetCentryczna 

Tylko ze nikt nie mówi,  że księgarnie są wyłącznym ośrodkiem traktowania książki jako dobra kultury I czytelnictwa. "Sklepy z książkami" tak czy inaczej nie przetrwają, ale księgarnie ambitniejsze przy odpowiednim ustawodawstwie są w stanie się utrzymać, a nawet się rozwijać. Nikt nie każe z nich korzystać ani w nich kupować, ale to nie znaczy, że nie...

@zychasz, nawet jestem w stanie zrozumieć Twoje idealistyczne argumenty - ale to się po prostu nie uda. Właśnie dlatego, że jest idealistyczne i nie wytrzyma zderzenia z rzeczywistością.

@zychasz, nawet jestem w stanie zrozumieć Twoje idealistyczne argumenty - ale to się po prostu nie uda. Właśnie dlatego, że jest idealistyczne i nie wytrzyma zderzenia z rzeczywistością.

@LetCentryczna 

To nie jest kwestią idealizmu tylko konkretnych rozwiązań prawnych, dostępnych w wielu krajach europejskich. Gwarancji oczywiście nie ma, ale dobra ustawa może znacząco poprawić sytuację. Już niedługo się o tym przekonamy. 

@LetCentryczna 

To nie jest kwestią idealizmu tylko konkretnych rozwiązań prawnych, dostępnych w wielu krajach europejskich. Gwarancji oczywiście nie ma, ale dobra ustawa może znacząco poprawić sytuację. Już niedługo się o tym przekonamy. 

Moim zdaniem ta ustawa nie wejdzie w życie.

Moim zdaniem ta ustawa nie wejdzie w życie.

A mi się wydaje, że skupiacie się nie na tym problemie co potrzeba. Małe księgarnie mają swój urok, ale zazwyczaj trzeba się komunikować z pracownikiem, porozmawiać z nim, a to przede wszystkim zanika. Ludzie kupują przez internet również z powodu braku obowiązku rozmowy z obcym człowiekiem. I wiem w bibliotece też trzeba zamienić słowo z bibliotekarką, ale tak na prawdę wchodzisz, zagłębiasz się w półki, szukasz czego potrzebujesz i wychodzisz. Przynajmniej takie są moje spostrzeżenia, ale mogę się mylić.

A mi się wydaje, że skupiacie się nie na tym problemie co potrzeba. Małe księgarnie mają swój urok, ale zazwyczaj trzeba się komunikować z pracownikiem, porozmawiać z nim, a to przede wszystkim zanika. Ludzie kupują przez internet również z powodu braku obowiązku rozmowy z obcym człowiekiem. I wiem w bibliotece też trzeba zamienić słowo z bibliotekarką, ale tak na prawdę...

@żabka, jest w tym sporo racji - po całym dniu roboty człowiek może nie mieć już ochoty na konwersację, a zakupy internetowe jej nie wymuszają. 😏 Ale to jakby dodatek do sprawy.

@żabka, jest w tym sporo racji - po całym dniu roboty człowiek może nie mieć już ochoty na konwersację, a zakupy internetowe jej nie wymuszają. 😏 Ale to jakby dodatek do sprawy.

Przeczytałem z uwagą wszystkie komentarze i powiem szczerze, że małe księgarnie znikną tak czy siak. I mówię tak jako czytelnik, który uwielbiał ich klimat. Czemu tak uważam, a no dlatego że jako ojciec dwójki dzieci na etacie mający dom do utrzymania, pracę, działkę i pole oraz dodatkowa prace zarobkowa nie mam zwyczajnie czasu jeździć po całym mieście od księgarenki do księgarenki i szukania interesującego mnie tytułu w dobrej cenie. Nie zaryzykuje też czasu i paliwa by dowiedzieć się, że w małej ksiegarence nie ma tytulu który mnie interesuje. Jak wielu z nas moli książkowych szukam w internecie ciekawych tytułów w dobrej cenie. W przeglądarce wpisuje tytuł i mam kilkadziesiąt ofert tej samej pozycji w różnych cenach. Dodajmy do tego np. bezpłatną dostawę i dziękuję rezygnuje z klimatu na rzecz czasu, ceny i wygody. I uwaga regulacje odgórne ceny doprowadzą tylko do odwleczenia zakupu lub kupienia książki używanej. Do tego dochodzi wygoda zakupu e-bookow. Po co wogole czekać na książkę skoro tytuł, który mnie zainteresuje mogę mieć za 2 min. na czytniku lub telefonie. 

 I jeszcze jedna ważna rzecz - dziś wielu ludzi nietraktuje już książki jako dobro kultury, a jedynie jako hobby dla zabicia czasu - zwykły produkt - czytadło. Rynek i odbiorca mocno się zmienili i tu tkwi problem ksiegarni odchodzących do lamusa. 

Przeczytałem z uwagą wszystkie komentarze i powiem szczerze, że małe księgarnie znikną tak czy siak. I mówię tak jako czytelnik, który uwielbiał ich klimat. Czemu tak uważam, a no dlatego że jako ojciec dwójki dzieci na etacie mający dom do utrzymania, pracę, działkę i pole oraz dodatkowa prace zarobkowa nie mam zwyczajnie czasu jeździć po całym mieście od księgarenki do...

@Gajusz_Mariusz, wszystko prawda, po prostu zwyciężą argumenty czasu, oszczędności i wygody. Co do książek używanych, ja od pewnego czasu wręcz uwielbiam wyszukiwać takie, a kupić można naprawdę w dobrym stanie i za grosze.

@Gajusz_Mariusz, wszystko prawda, po prostu zwyciężą argumenty czasu, oszczędności i wygody. Co do książek używanych, ja od pewnego czasu wręcz uwielbiam wyszukiwać takie, a kupić można naprawdę w dobrym stanie i za grosze.

@zychasz  
Problem w porównywaniu się do "innych państw europejskich" jest taki, że badając statystyki czytelnictwa w tych krajach, dowiadujemy się, iż około 30% osób czyta tam książki codziennie, podczas gdy w Polsce poziom 30% populacji osiąga dopiero kategoria "co najmniej jedna książka rocznie", a oszałamiającą ilość "7 książek i więcej rocznie" osiąga zaledwie 7% naszych rodaków. Widzisz różnicę?
Abstrahując już od cen książek nieadekwatnych do siły nabywczej Polaków, zapotrzebowanie w naszym kraju na kupowanie książek jest tak niewielkie, rynek jest tak płytki, że nie ma takiej możliwości, żebyśmy z naszych portfeli finansowali istnienie "małych lokalnych księgarni z duszą". Przykro mi, rozumiem twój ból, bo też bym chciała, żebyśmy przy rodzinnych świątecznych stołach rozmawiali raczej o książkach, niż o promocjach na majonez w Biedronce, ale taka jest rzeczywistość. Cena i natychmiastowa dostępność to w zasadzie jedyne kryteria wyboru, bo na inne nas nie stać, a tych, których stać jest zbyt niewielu.
Krokiem pierwszym powinna być więc faktyczna promocja czytelnictwa, tak byśmy za jakiś czas dobili do tej europejskiej średniej, a nie podawanie finansowej kroplówki upadającym biznesom, które nie potrafią odnaleźć się w realiach.

@zychasz  
Problem w porównywaniu się do "innych państw europejskich" jest taki, że badając statystyki czytelnictwa w tych krajach, dowiadujemy się, iż około 30% osób czyta tam książki codziennie, podczas gdy w Polsce poziom 30% populacji osiąga dopiero kategoria "co najmniej jedna książka rocznie", a oszałamiającą ilość "7 książek i więcej rocznie" osiąga zaledwie 7%...

@żabka 
W bibliotece nie trzeba nawet z nikim rozmawiać ;)
W dużych miastach są już  automaty biblioteczne oraz możliwość zamawiania książek z katalogu online, do odbioru na miejscu przygotowanej paczki :)

@żabka 
W bibliotece nie trzeba nawet z nikim rozmawiać ;)
W dużych miastach są już  automaty biblioteczne oraz możliwość zamawiania książek z katalogu online, do odbioru na miejscu przygotowanej paczki :)

@Gajusz_Mariusz 
Absolutnie się z tobą zgadzam :)
Ja czytam książek rocznie około 300,
z tego kupuję około 30 (reszta z Legimi, biblioteki, bookcrossingu i od znajomych),
z tego w "małych lokalnych księgarenkach z duszą" 0, słownie zero.
Kupuję zazwyczaj online bezpośrednio na  stronach ulubionych wydawnictw, z bezpłatną przesyłką w ramach klubu czytelnika i odbiorem w paczkomacie pod domem.
Gdybym miała skorzystać z zakupów stacjonarnie, to musiałabym jechać do centrum, czyli zmarnować na dojazd i powrót co najmniej godzinę, jak nie więcej, przejazd też nie jest przecież za darmo...
Nie potrafię sobie wyobrazić, co musiałaby mi zaoferować taka księgarnia, żebym zdecydowała się tam pojechać i kupić książkę drożej, mniej wygodnie i marnując mnóstwo czasu po drodze ;)

@Gajusz_Mariusz 
Absolutnie się z tobą zgadzam :)
Ja czytam książek rocznie około 300,
z tego kupuję około 30 (reszta z Legimi, biblioteki, bookcrossingu i od znajomych),
z tego w "małych lokalnych księgarenkach z duszą" 0, słownie zero.
Kupuję zazwyczaj online bezpośrednio na  stronach ulubionych wydawnictw, z bezpłatną przesyłką w ramach klubu czytelnika i odbiorem w...

@Gajusz_Mariusz na szczęście nie wszyscy muszą kupować w księgarniach stacjonarnych. Przy odpowiednich zmianach w prawie najlepsze księgarnie utrzymają się dzięki tym, którzy mają ochotę w nich kupować, a nie dzięki tym, którzy mają je gdzieś.  Jednocześnie zachęcam jednak do przeanalizowania jak brak reform rynku książki będzie wpływ na cały rynek, nie tylko księgarnie, ale również wydawców I oczywiście czytelników.

@Gajusz_Mariusz na szczęście nie wszyscy muszą kupować w księgarniach stacjonarnych. Przy odpowiednich zmianach w prawie najlepsze księgarnie utrzymają się dzięki tym, którzy mają ochotę w nich kupować, a nie dzięki tym, którzy mają je gdzieś.  Jednocześnie zachęcam jednak do przeanalizowania jak brak reform rynku książki będzie wpływ na cały rynek, nie tylko księgarnie,...

@ISIA ja twierdze, że bez księgarń, bez kameralnych wydawców, którzy najbardziej potrzebują ustawy, czytelnictwo NIE wzrośnie. Ustawa o książce ma wzmocnić podmioty, które traktują książkę z troską I pasją, której tak brakuje w Polsce, a która występuje w Europie. Tak więc we agree, that we disagree. Na marginesie wypowiadają się tu osoby, które I tak nie korzystają z księgarń stacjonarnych, nic dziwnego że nie popieracie ich wsparcia. Księgarnie sobie poradzą bez Was, bo mają wystarczająco wielu zwolenników, którzy wesprą je, gdy rynek zostanie uporządkowany. Sprawdźcie może opinie wydawców książek, które czytacie o rynku książki, a nawet autorów (Unia literacka), którzy popierają konieczność mądrych zmian. Może to Was przekona.

@ISIA ja twierdze, że bez księgarń, bez kameralnych wydawców, którzy najbardziej potrzebują ustawy, czytelnictwo NIE wzrośnie. Ustawa o książce ma wzmocnić podmioty, które traktują książkę z troską I pasją, której tak brakuje w Polsce, a która występuje w Europie. Tak więc we agree, that we disagree. Na marginesie wypowiadają się tu osoby, które I tak nie korzystają z...

Mignął mi dziś na fb post (z 12 marca) z prośbą o podpisywanie petycji w sprawie ratowania księgarń, że - cytuję - "podnoście tę żałosną na razie średnią - bo do tej pory średnio ujęły się niecałe dwie osoby za jedną księgarnią". Więc nie wiem, jak to jest z tymi zwolennikami - może od 12 marca coś się zmieniło.

Mignął mi dziś na fb post (z 12 marca) z prośbą o podpisywanie petycji w sprawie ratowania księgarń, że - cytuję - "podnoście tę żałosną na razie średnią - bo do tej pory średnio ujęły się niecałe dwie osoby za jedną księgarnią". Więc nie wiem, jak to jest z tymi zwolennikami - może od 12 marca coś się zmieniło.

@LetCentryczna 
A czy liczyłaś ilość artykułów rozmów wywiadów z księgarzami i wydawcami, które się ukazały? Jakie znaczenie ma średnia osób na księgarnie, co to za niepoważny wyznacznik? Czy śledzisz wypowiedzi ministra kultury, posłanek z komisji kultury, połączenie Instytutu Książki I Literatury? Odzew jest ogromny a zmiany są za progiem.

@LetCentryczna 
A czy liczyłaś ilość artykułów rozmów wywiadów z księgarzami i wydawcami, które się ukazały? Jakie znaczenie ma średnia osób na księgarnie, co to za niepoważny wyznacznik? Czy śledzisz wypowiedzi ministra kultury, posłanek z komisji kultury, połączenie Instytutu Książki I Literatury? Odzew jest ogromny a zmiany są za progiem.

Nie, nie liczyłam. Być może zmiany są tuż za progiem, jak twierdzisz. Ale niejeden już był w ogródku, już witał się z gąską.
Ten niepoważny wyznacznik nie ja określiłam - to cytat z postu.

Nie, nie liczyłam. Być może zmiany są tuż za progiem, jak twierdzisz. Ale niejeden już był w ogródku, już witał się z gąską.
Ten niepoważny wyznacznik nie ja określiłam - to cytat z postu.

@zychasz 
Napisałeś wypowiadają się tu osoby, które I tak nie korzystają z księgarń stacjonarnych, nic dziwnego że nie popieracie ich wsparcia.
OK, słuszne spostrzeżenie, tylko zauważ, że LC jest największym w Polsce portalem dla czytelników.
Jeśli w takim miejscu, wśród ludzi którzy wiele czytają na co dzień, z księgarni stacjonarnych prawie nikt nie korzysta i, sądząc z wypowiedzi na forum, nikt po nich płakał specjalnie nie będzie, to nasuwają ci się jakieś wnioski?
Oczywiście, różne środowiska walczą o środki na swoją działalność z funduszy publicznych, takie ich prawo, tylko my bardzo prosimy o niewycieranie sobie twarzy "korzyścią dla czytelników" czy "dbaniem o rozwój czytelnictwa", bo tego w zaproponowanych zmianach nie widać.
Albo może tylko my tych zapisów w swojej ignorancji nie zauważamy, wśród bardzo ewidentnych prób zadbania o własne portfele przez ludzi handlujących książkami (nic w tym złego, podkreślam), więc po prostu nam wytłumacz, które zapisy z proponowanej ustawy mają nam, czytelnikom książek, przynieść realną, a nie deklaratywną korzyść.
Ja naprawdę bym chciała mieć szybciej, łatwiej i taniej wysokiej jakości literaturę, którą się będę z przyjemnością delektować, więc pytanie jest całkiem serio.

@zychasz 
Napisałeś wypowiadają się tu osoby, które I tak nie korzystają z księgarń stacjonarnych, nic dziwnego że nie popieracie ich wsparcia.
OK, słuszne spostrzeżenie, tylko zauważ, że LC jest największym w Polsce portalem dla czytelników.
Jeśli w takim miejscu, wśród ludzi którzy wiele czytają na co dzień, z księgarni stacjonarnych prawie nikt nie korzysta i, sądząc z...

@ISIA 

Po pierwsze zrzuć proszę z łaski swojej ten niczym nieuzasadniony protekcjonalizm. Jak widać ilość lektur nie zawsze przekłada się na szacunek do rozmówcy. Tak się składa, że znam rynek książki od środka i to z różnych perspektyw, więc wiem o czym mówię.

Po drugie, kurczę, zobacz taka duża społeczność i nie rozumie jak działa rynek książki. Mogą się wypowiadać mali, duzi wydawcy czy księgarze i ich argumenty są nieistotne.

Po trzecie nikt nie prosi o pieniądze publiczne, tylko naprawienie patologicznej sytuacji na rynku.
 
W skrócie co ma zmienić ustawa o książce, bądź co ma powstrzymać. Zaznaczam że nie chodzi o konkretny projekt ustawy, tylko rozwiązania wypracowane w procesie debaty i ustaleń między zainteresowanymi stronami. Niemniej rozwiązania są dostępne.

 1. Upadek księgarń, tym samym dalszy spadek czytelnictwa oraz zniknięcie wielu instytucji traktujących książkę jako dobro kultury.

 2. Osłabianie i upadek małych wydawców, traktujących książkę jako dobro kultury. 

Wzmocnienie instytucji traktujących książkę jako dobro kultury wzmacnia pozycję książki i realnie, długofalowo zwiększa czytelnictwo poprzez zwiększenie szacunku do książki, a nie poprzez masowe, nieskuteczne akcję.

 3. Osłabienie wojny cenowej, która wykańcza wszystkie ogniwa łańcucha; nawet jeden z największych podmiotów rynku internetowego, czyli Tania książka, przyznaje, że sytuacja jest patologiczna.
Efektem wojny cenowej jest operowanie przez operatorów internetowych na minimalnych marżach, dzięki czemu realne ceny są niskie, ale wszyscy się wykrwawiają. 
 
4. Osłabienie dominacji dystrybutorów i dużych sklepów internetowych, które dyktują horrendalne warunki mniejszym podmiotom. W przypadku dalszego zwiększania dominacji dużych podmiotów rynek książki ulega dalszemu umasowieniu, a ci którzy zostaną na rynku jako dominatorzy, mogą dyktować ceny wszystkim, równie klientom. I wtedy bye bye pięcdziesięcioprocentowe  zniżki na start. Oprócz tego zatrzymanie wyjałowienia rynku przez masowe produkty książkowe, czyli dalsze obniżanie jakości wypuszcznego na rynek towaru.

5. Wzmocnienie pozycji wydawców to również lepszy los dla pisarzy, którzy są jednym z najsłabszych ogniw łańcucha.

6. Wydłużenie długości życia książki, która będzie dostępna z rabatami po okresie ochronnym.
  
W jeszcze większym skrócie, ustawa wzmacnia księgarnie i wydawców, pisarzy, książkę jako dobro kultury, obniza ceny okładkowe, nie dopuszcza do dominacji podmiotów, którym zależy wyłącznie na zysku, nie na jakości. Bez zmian ceny rynek może się załamać, realne, nieokładkowe ceny wzrosną  tak czy inaczej. 

Jeżeli korzyścią dla czytelnika ma być wyłącznie bardzo niska cena w sklepie internetowym, to faktycznie zmiany są dla czytelników niekorzystne. Jeżeli kogokolwiek obchodzi cała reszta zjawisk, które opisałem, to zmiany są niezbędne. W problemie nie chodzi wyłącznie o księgarnie, ale całość systemu. Księgarnie mówią o tym najgłośniej, bo są w najgorszej sytuacji i nie mają już nic do stracenia. To wszystko jest skomplikowane, zgoda, ale w związku z tym proste oceny są tutaj nieuprawnione.

@ISIA 

Po pierwsze zrzuć proszę z łaski swojej ten niczym nieuzasadniony protekcjonalizm. Jak widać ilość lektur nie zawsze przekłada się na szacunek do rozmówcy. Tak się składa, że znam rynek książki od środka i to z różnych perspektyw, więc wiem o czym mówię.

Po drugie, kurczę, zobacz taka duża społeczność i nie rozumie jak działa rynek książki. Mogą się wypowiadać...

@zychasz Jeżeli korzyścią dla czytelnika ma być wyłącznie bardzo niska cena w sklepie internetowym, to faktycznie zmiany są dla czytelników niekorzystne. 
No widzisz, i o to właśnie w tej całej dyskusji chodziło :)
Przyznanie otwartym tekstem, że po wprowadzeniu tych zmian wydawane książki będą może lepszej jakości, dynamika relacji pomiędzy graczami na rynku książki będzie bardziej zbalansowana, a podmioty mniejsze (jak pisarze i niszowi wydawcy) będą miały większą siłę przebicia w uwzględnianiu ich interesów, ale dla czytelników oznacza to zmianę na gorsze — książki droższe, a co za tym idzie mniej dostępne.
A to, że w obecnych realiach ekonomicznych, ekologicznych i technologicznych książka papierowa jest przeżytkiem, który jako przedmiot codziennego użytku powoli odchodzi do lamusa i w dalszej perspektywie będzie traktowana jako obiekt luksusowy i/lub kolekcjonerski, podobnie jak na przykład płyty winylowe, to już zupełnie inna historia na całkiem inną rozmowę.

@zychasz Jeżeli korzyścią dla czytelnika ma być wyłącznie bardzo niska cena w sklepie internetowym, to faktycznie zmiany są dla czytelników niekorzystne. 
No widzisz, i o to właśnie w tej całej dyskusji chodziło :)
Przyznanie otwartym tekstem, że po wprowadzeniu tych zmian wydawane książki będą może lepszej jakości, dynamika relacji pomiędzy graczami na rynku książki będzie...

@ISIA Wątpię, żeby papierowa książka stała się totalnym lamusem i przeżytkiem  i nie byłoby do wcale dobre dla ludzi (niech sobie obie formy istnieją obok siebie)

@ISIA Wątpię, żeby papierowa książka stała się totalnym lamusem i przeżytkiem  i nie byłoby do wcale dobre dla ludzi (niech sobie obie formy istnieją obok siebie)

@zychasz

Mam właściwie tyle rzeczy z którymi się przy tej ustawie nie zgadzam, że aż trudno wszystkie spamiętać. Ale jako, że najwyraźniej jesteś po stronie zwolenników tej ustawy, to bardzo poproszę o odpowiedzi na moje pytania - może to ja jak i najwyraźniej większość czytelników tutaj, a także sami wydawcy (co jest zacytowane w artykule) czegoś nie widzimy lub nie rozumiemy. Ale bardzo prosiłbym o odpowiedzi konkretne, a nie "okrągłe hasła" które niczego nie wyjaśniają. Takie "dla prostego człowieka".

1. Podstawa - bardzo proszę o odpowiedź na pytanie: na czym według was - księgarzy, polega kontakt z kulturą w przypadku książek? Ja zawsze uważałem, że na czytaniu książek, ale mam wrażenie, że dla księgarzy na "kontakcie z książkami na półce w księgarni".
Czy wprowadzenie ustawy o JCK zwiększy dostępność książek do kupienia? Moim zdaniem nie. Wydłuży się tylko czas leżenia książek na półkach w księgarniach, a ponieważ zasoby finansowe i miejsce na półkach się nie zwiększy, to realna dostępność książek (różnych) - spadnie.

2. Bardzo proszę o wytłumaczenie tego określenia "tylko małe księgarnie potrafią do książki podejść z odpowiednią troską". Tak konkretnie - co to znaczy? Co to znaczy dla nas - czytelników? Bo mam wrażenie, że to jakieś "okrągłe" marketingowe hasło, za którym nic nie stoi. Ale możliwe, że się mylę.
Jednakże:
- małe księgarnie nie wpłyną na wydawanie książek ambitniejszych, które się mniej sprzedają, więc nie opłacają?
- małe księgarnie nie wpłyną na zwiększenie np. poziomu redakcji i korekty książek.
Więc na czym ma polegać ta "większa troska"?

3. Wydłuży się czas dostępności książek na półkach, co jest zawoalowanym zdaniem mówiącym "książki się będą dłużej sprzedawać". Kto zamrozi w ten sposób swoje zasoby finansowe? Przecież dopóki książka nie zostanie kupiona przez użytkownika końcowego, to ktoś musi mieć zamrożone środki finansowe (nie tylko, ale to już pomińmy).
Wydawcy? Przecież to im nie pomoże, a tylko zaszkodzi i będzie jeszcze gorzej z wydawaniem książek ambitniejszych. W tej chwili wiele wydawnictw wydaje książki z założeniem, że większość nakładu sprzeda się w maksimum rok. A ta ustawa w swoich założeniach przecież wydłuża ten czas o kolejny rok, po roku to one się dopiero zaczną sprzedawać.
Księgarnie mają zamrażać swoje pieniądze? Przecież podobno "ledwo trwają finansowo". Dokładanie im kolejnego roku trzymania książek na półkach im nie pomoże.
Dystrybucja? Na pewno się na to zgodzi i nie zmieni niczego i nie zacznie zamawiać tylko książek, które sprzedadzą się szybciej? Czy to nie będzie oznaczać, że dystrybucja całkowicie zignoruje małe wydawnictwa z małymi- ambitniejszymi nakładami książek? Co będzie ze szkodą dla wszystkich?

4. W ustawie, argumentach do niej, ale również tu w komentarzach widać opinie, że "problem jest na styku: wydawcy - dystrybucja/hurtownie - księgarnie". Dlaczego właściwie problem który jest w tym miejscu, ma być naprawiany wrzucając klientom końcowym stałą, wyższą cenę? Przecież tu widać brak logiki. Nie mam nic przeciwko uregulowaniu warunków sprzedaży pomiędzy wydawcami-hurtowniami-księgarniami. (chociaż stawiam, że to również może się odbić na zwłaszcza małych wydawcach - patrz wyżej) Ale dlaczego próbujecie w to wciągnąć odbiorców końcowych, którzy problemem tu nie są i na nich zrzucić zapłatę za te problemy?

5. Kilkukrotnie piszesz, że ludzie tutaj ignorują wprowadzenie takich regulacji w innych państwach. Ale czy sam nie ignorujesz kontrargumentów, że poziom czytelnictwa w Polsce jest znacząco inny niż w tych państwach?
Czy podwyższenie ceny książek poprawi poziom czytelnictwa w Polsce? NIE - pogorszy. Nikt chyba nie uważa inaczej. Sam piszesz, że dla wielu osób to cena ma znaczenie. To jest oczywiste. A jednak to ignorujesz ...
A czy księgarze zastanawiali się kiedyś - z czego to wynika?
Ktoś tutaj przywołał porównanie "ile książek może kupić statystyczny Polak". To jest błędne porównanie. Powinno się porównać "ile książek może kupić statystyczny Polak, po wydaniu z wypłaty wszystkiego co potrzebuje na życie: czynsz, media, jedzenie itp". Wtedy te porównania dopiero miałyby sens.
I wtedy widać dlaczego dla Polaków cena ma aż takie znaczenie.
Ale jest jeszcze druga rzecz. Według statystyk, Polacy są najbardziej zapracowani w Europie - spędzają na pracy/w pracy najwięcej czasu. A doba ma te same 24h dla wszystkich. To oznacza, że Polacy na rozrywki mają mniej czasu niż inne narody. Więc wybierają rozrywki prostsze, mniej zajmujące, krócej trwające. (poza tym, że po prostu mają mniej czasu na czytanie, nawet jeśli to wybiorą)
Dodatkowo - cenią swój czas. To jest bardzo istotny czynnik, który księgarze kompletnie pomijają. Od kilku lat już nie kupuję praktycznie nowych książek w księgarniach stacjonarnych. Bo ile można chodzić, pytać i słuchać "nie ma, możemy zamówić i będzie za tydzień, albo dłużej" jeśli ja sobie mogę sam zamówić książki (w tym wprost u wydawców), nie wychodząc z domu, w 5 minut i będę mieć maksymalnie za 2 dni w paczkomacie obok domu? Często - zamawiając kilka książek - nawet bez dodatkowej opłaty za transport.
Co właściwie chcą mi zaoferować małe księgarnie stacjonarne w tym względzie? Czy ta ustawa cokolwiek w tym zmieni/poprawi? Moim zdaniem nie, a może nawet pogorszy. Ale znowu - może ja czegoś nie widzę?

6. Księgarze w argumentach za tą ustawą mam wrażenie próbują się kreować na "domy kultury". Może po prostu takie małe księgarnie powinny połączyć swoje siły z domami kultury? Jeśli ktoś rzeczywiście organizuje takie wydarzenia kulturalne, to dlaczego robi to jako księgarnia? Ja mam wrażenie, że księgarze tu mocno mylą to do czego służy księgarnia. Księgarnia to trywializując - sklep z książkami. Ja w tym sklepie nie potrzebuję, żeby mi sprzedawca mówił co mam przeczytać, bo po pierwsze mam swoje gusta a książek jest na tyle dużo, ze księgarze nie mogą wszystkich znać, po drugie - jeśli tenże sprzedawca nie ma na półce książki która mnie interesuje, to raczej marne szanse, żeby coś o niej wiedział, więc o czym mamy rozmawiać? 
Dla czytelników kupujących książki, sieci księgarń są moim zdaniem właśnie lepszym wyborem, niż "małe księgarnie" z powodu szerszej oferty i dostępności (i szybszego transportu). Oczywiście - są księgarnie specjalizujące się w jakiejś tematyce i takie mają sens. Ale jako takie "ogólne" małe księgarnie nie są potrzebne moim zdaniem. Jeśli chcą organizować spotkania z autorami, to powinno to robić jako domy kultury z opcjonalnymi zakupami książek.
I tak realnie:
- ostatni raz na spotkaniu z autorem, w "małej księgarni", byłem gdzieś w połowie lat 90tych, czyli circa 30 lat temu.  (Terry Pratchett podczas pierwszej wizyty w Polsce)
- od tego czasu nie raz byłem na spotkaniach z autorami, ale to było na konwentach, targach książki ... a nawet raz w Empiku (dziwne, przecież sieci księgarń podobno nie robią nic dla kultury ...)
Więc kompletnie nie przekonuje mnie argument, jakoby to małe księgarnie tu jakoś prężnie, albo w ogóle działały. Oczywiście - na pewno są takie które to robią, ale ile to jest procent wszystkich tych małych księgarń nie sieciowych?
Więc powtórzę: co takiego ma lub będzie mieć mi do zaoferowania mała księgarnia nie sieciowa?

Żeby była jasność:
- kupuję w ciągu roku 50-100 książek. Papierowych. Nie kupuję i nie czytam ebooków. Nie słucham audiobooków. Jestem wymierającym gatunkiem, który książkę chce mieć w papierze. Do tego - 80% tych kupowanych książek, to książki nowe. Około 20% to używane z antykwariatów lub allegro. (uwielbiam grzebać w stertach książek w antykwariatach, albo na jakichś wyprzedażach, czy nawet bookcrossingu, bo często w ten sposób znajduję różne "skarby". To właśnie tutaj czuję jakiś klimat. Tego samego nie dają mi w ogóle zwykłe księgarnie, obojętnie czy sieciowe, czy pojedyncze.)
- czytam do 50 książek na rok (licząc tylko szeroko rozumianą beletrystykę, bez technicznych)
- na półkach mam już prawie 2700 (dwa tysiące siedemset) książek. papierowych. Nie ma w tym książek dla dzieci, bo te w większości oddaliśmy komuś.
Więc zakładam, że jestem tym czytelnikiem na którego ta ustawa będzie mieć wpływ. Dlatego pozwoliłem sobie na komentarz i zadawanie pytań.

@zychasz

Mam właściwie tyle rzeczy z którymi się przy tej ustawie nie zgadzam, że aż trudno wszystkie spamiętać. Ale jako, że najwyraźniej jesteś po stronie zwolenników tej ustawy, to bardzo poproszę o odpowiedzi na moje pytania - może to ja jak i najwyraźniej większość czytelników tutaj, a także sami wydawcy (co jest zacytowane w artykule) czegoś nie widzimy lub nie...

@Goldsun, świetna wypowiedź.

@Goldsun, świetna wypowiedź.

I dodam jeszcze: nie utrudniać. Tylko tyle i aż tyle. Ludzie sobie poradzą.

I dodam jeszcze: nie utrudniać. Tylko tyle i aż tyle. Ludzie sobie poradzą.

Przyjacielu, jeśli porównujesz książki do butów, warzyw albo bimbru, to faktycznie nie ma cie do czego przekonywać. Widocznie dla ciebie książka jest po prostu masowym towarem. Księgarze i wydawcy walczą, żeby obdarzyć książkę większym szacunkiem i troską, ochronić jej pozycję w kulturze. 

Przyjacielu, jeśli porównujesz książki do butów, warzyw albo bimbru, to faktycznie nie ma cie do czego przekonywać. Widocznie dla ciebie książka jest po prostu masowym towarem. Księgarze i wydawcy walczą, żeby obdarzyć książkę większym szacunkiem i troską, ochronić jej pozycję w kulturze. 

Księgarze i wydawcy walczą przede wszystkim o swój zysk. A jak myśl o "chronieniu pozycji książki w kulturze" w ogóle przyjdzie im do głowy, to na dwudziestej pozycji, tuż za "opieprzyć sprzątaczkę, że źle tu wysprzątała".

I tak, książka jest towarem, który wydawca i księgarz muszą sprzedać, żeby zarobić.

Księgarze i wydawcy walczą przede wszystkim o swój zysk. A jak myśl o "chronieniu pozycji książki w kulturze" w ogóle przyjdzie im do głowy, to na dwudziestej pozycji, tuż za "opieprzyć sprzątaczkę, że źle tu wysprzątała".

I tak, książka jest towarem, który wydawca i księgarz muszą sprzedać, żeby zarobić.

@Jerico no i tu się mylisz właśnie. Rozumiem że jesteś księgarzem lub wydawcą, że jesteś o tym przekonany? Rozumiem, że trudno w to uwierzyć, że ktoś tak myśli, bo to niedzisiejsze, ale nie mierz innych swoją miarą. Książka jest towarem, ale nie wyłącznie towarem. Nie wmawiaj mi czegoś, o czym nie masz najwyraźniej pojęcia.

@Jerico no i tu się mylisz właśnie. Rozumiem że jesteś księgarzem lub wydawcą, że jesteś o tym przekonany? Rozumiem, że trudno w to uwierzyć, że ktoś tak myśli, bo to niedzisiejsze, ale nie mierz innych swoją miarą. Książka jest towarem, ale nie wyłącznie towarem. Nie wmawiaj mi czegoś, o czym nie masz najwyraźniej pojęcia.

Pudło. Ani ze mnie księgarz, ani wydawca. Dla ciebie może nie jest tylko towarem. Ja z książka jestem całe życie i dla mnie też nie. Ale nie jestem żadnym idealistą z klapkami na oczach. Wydawnictwo to nie jest instytucja kulturalno-oświatowa, żeby spełniać jakieś misje kulturowe. To taki sam biznes jak każda inna firma i ma przynosić zyski, a wszystko inne jest drugorzędne. Książka dla wydawnictwa czy księgarni to produkt do sprzedania i tyle.

Pudło. Ani ze mnie księgarz, ani wydawca. Dla ciebie może nie jest tylko towarem. Ja z książka jestem całe życie i dla mnie też nie. Ale nie jestem żadnym idealistą z klapkami na oczach. Wydawnictwo to nie jest instytucja kulturalno-oświatowa, żeby spełniać jakieś misje kulturowe. To taki sam biznes jak każda inna firma i ma przynosić zyski, a wszystko inne jest...

Jeżeli w twojej głowie jest tylko albo albo, to nic na to nie poradzę. Można połączyć jedno z drugim, nikt tu nie prosi o jałmużnę tylko uczciwe szanse.

Jeżeli w twojej głowie jest tylko albo albo, to nic na to nie poradzę. Można połączyć jedno z drugim, nikt tu nie prosi o jałmużnę tylko uczciwe szanse.

Cóż za ironia, że na portalu o czytelnictwie nie potrafią czytać. Pozwól, że pomogę "Dla ciebie może nie jest tylko towarem [...] i dla mnie też nie."

I znów, wydawnictwo jest takim samym biznesem jak warzywniak, myślisz, że w warzywniaku dbają o pozycję marchewki w tradycji kulinarnej kuchni polskiej?

A księgarze mają jak najbardziej uczciwe szanse. Nikt im nie broni rozszerzać i uatrakcyjniać oferty, nikt im nie zabrania wejść w sprzedaż internetową, jak z3 stacjonarnej nie mogą wyżyć.  Darmowy WordPress plus darmowa wtyczka e-commerce, najtańszy serwer i domena i już każdy może sobie postawić internetową księgarnię. Dywersyfikować i dostosowywać się do zmieniającego się świata, a nie oczekiwać, że to świat się ma dostosować, "bo mi ciężko".

Na obszar mojej działalności zawodowej też coraz śmielej wjeżdża AI, klient coraz częściej chce tanio i szybko za przelecenie AI i ewentualną korektę tego, co namieszało i co mam zrobić? Wołać, że nie, po moim trupie będę robił z AI? To klient ma w dupie, że muszę zarobić na życie i pójdzie do kogoś, kto mu zrobi taniej z użyciem AI. Czyli Coraz więcej zleceń mam robić taniej, a klientów jest skończona ilość, więc z powietrza się nie wezmą nowi, żeby nadrobić cenę jednostkową ilością. I jakoś mnie nikt nie chce chronić przed bankructwem, tylko muszę sobie radzić, uatrakcyjniać i rozszerzać ofertę na inne segmenty. Takie jest życie i tak działa rynek.

Cóż za ironia, że na portalu o czytelnictwie nie potrafią czytać. Pozwól, że pomogę "Dla ciebie może nie jest tylko towarem [...] i dla mnie też nie."

I znów, wydawnictwo jest takim samym biznesem jak warzywniak, myślisz, że w warzywniaku dbają o pozycję marchewki w tradycji kulinarnej kuchni polskiej?

A księgarze mają jak najbardziej uczciwe szanse. Nikt im nie broni...

@Jerico 

Hm twierdzisz że nie czytam że zrozumieniem. To przeczytaj proszę co napisałem jeszcze raz i jeszcze raz. A potem jeszcze raz. Rozumiem że patrzysz na biznes jednowymiarowo. A ty spróbuj zrozumieć, że nie wszyscy tak robią. Możesz mi m to wmawiać setkami komentarzy i nie stanie to się prawdą. Sam jestem taką osobą i znam wiele takich osób, które robią rzeczy nieprzeciętne. Rozumiem że nie znasz zbyt wielu wydawców I księgarzy, więc nie wierzysz mi na słowo. Trudno. Księgarze robią te wszystkie cudowne rzeczy które zapewniają twoim zdaniem sukces i to nie działa, ponieważ rynek jest zepsuty. Nie porównuj z łaski swojej rynku książki do rynku warzyw, tylko do na przykład rynku filmu czy muzyki. Sprawdź I porównaj czy są tak bardzo pozbawione regulacji jak rynek książki. 

   Nie jest uczciwe to, że w dniu premiery cena jest obniżana o 40%. Zastanów się czy jest wiele branż, w których tak jest. Powiedz mi czy uczciwa jest sytuacja, w której rynkiem trzęsie kilka podmiotów i inni muszą się im podporządkowac. I to przez ich politykę trudnosci mają słabsi, którzy mają inne ważne walory, a nie mają siły ekonomicznej.  Pomyśl czy na rynku kultury wyłącznym czynnikiem rozstrzygajacym konkurencję powinna być cena i perspektywa ekonomiczna, czy może warto to zbalansować.

 W wielu państwach rynek książki jest objęty ochroną, w Polsce książka jest śmieciem, podobnie jak kultura jest śmieciem. Pozwól że nie ulegnę temu trendowi i twoim przekonaniom i pozostanę przy swoim. Ja chciałbym żyć w lepszym kraju a nie w marnym.

@Jerico 

Hm twierdzisz że nie czytam że zrozumieniem. To przeczytaj proszę co napisałem jeszcze raz i jeszcze raz. A potem jeszcze raz. Rozumiem że patrzysz na biznes jednowymiarowo. A ty spróbuj zrozumieć, że nie wszyscy tak robią. Możesz mi m to wmawiać setkami komentarzy i nie stanie to się prawdą. Sam jestem taką osobą i znam wiele takich osób, które robią rzeczy...

"Nie jest uczciwe to, że w dniu premiery cena jest obniżana o 40%. Zastanów się czy jest wiele branż, w których tak jest."
Nie chcesz porównania z warzywami, to porównam z branżą gier komputerowych, które również są branżą rozrywkową (jak większość wydawanych obecnie książek, bo chyba nie będziesz mi próbował wmówić, że seryjnie wydawane romansidła, romantasy, fantasy czy inna dystopia dla nastolatek tłuczone od sztancy, czy zalew kryminałów mają wielkie znaczenie kulturowe) i częściowo kulturową (bo też istnieją gry, które można śmiało uznać za dzieła sztuki, mające coś do powiedzenia, albo poruszające gracza, poza samą rozrywką, fakt, że jest ich mniej, bo i branża młoda w porównaniu z filmem, czy literaturą).

Otóż na takim Steamie wiele gier dostaje w dniu premiery zniżkę 10-20%. Steam zaleca nie przekraczać tych wartości, ale zdarzają się większe obniżki. Czasem nawet twórcy ro0bią dodatkowe promocje typu "poosiadasz naszą poprzednią grę, więc w nagrodę za bycie wiernym klientem oferujemy ci dodatkową zniżkę X", albo wrzucają grę do bundla z poprzednimi z serii, w którym wychodzi dodatkowo taniej. I takim sposobem zdarzyło mi się nabyć grę na premierę ze zniżką 50%. Nawet nie wspominając o tym, że Steam pozwala twórcy wygenerować w zasadzie nieograniczoną liczbę kluczy, które ten może sprzedawać w zewnętrznych sklepach typu Fanatical czy inny GreenManGaming, a tam to już w ogóle czasem odchodzą promocje, które się w głowie nie mieszczą.

I to, że coś nie jest uczciwe niczego nie zmienia. Życie nie jest uczciwe i trzeba się z tym pogodzić. A kultura jest znacznie niżej w piramidzie potrzeb, niż mieć co do garnka włożyć, więc dla czytelnika zawsze najważniejsza będzie niska cena, a dla właściciela księgarni, żeby interes nie zbankrutował i żeby miał za co żyć. A kultura dopiero potem, jeśli w ogóle.

"Nie jest uczciwe to, że w dniu premiery cena jest obniżana o 40%. Zastanów się czy jest wiele branż, w których tak jest."
Nie chcesz porównania z warzywami, to porównam z branżą gier komputerowych, które również są branżą rozrywkową (jak większość wydawanych obecnie książek, bo chyba nie będziesz mi próbował wmówić, że seryjnie wydawane romansidła, romantasy, fantasy czy...

@Jerico wiesz co, sam się podkładasz. Co to za idiotyczny argument, że życie nie jest uczciwe. Rynek książki jest chory i nieuczciwy, no trudno takie życie. Spoko, rozumiem że ci nie zależy na zmianach, ale jest wiele podmiotów którym zależy i które rozumieją ich potrzebę. Jest nie rozumiesz to trudno. W dodatku podajesz jako przykład zniżki 10-20%, czyli dwa-trzy razy mniejsze niż na rynku książki. Poza tym we wszystkich zmianach sęk w tym, żeby chronic ten segment rynku, który jest mniej rozrywkowy, bo rozrywkowy radzi sobie nieźle. Jeszcze pytanie czy zastanawiałeś się, jakie są relacje między poszczególnymi podmiotami rynku gier, a jakie na rynku książki. Księgarze i wydawcy mówią, że są dysfunkcyjne, ale co tam, biznes się kręci.

@Jerico wiesz co, sam się podkładasz. Co to za idiotyczny argument, że życie nie jest uczciwe. Rynek książki jest chory i nieuczciwy, no trudno takie życie. Spoko, rozumiem że ci nie zależy na zmianach, ale jest wiele podmiotów którym zależy i które rozumieją ich potrzebę. Jest nie rozumiesz to trudno. W dodatku podajesz jako przykład zniżki 10-20%, czyli dwa-trzy razy...

"W dodatku podajesz jako przykład zniżki 10-20%, czyli dwa-trzy razy mniejsze niż na rynku książki."
O -50% już dogodnie zapominasz.

"zastanawiałeś się, jakie są relacje między poszczególnymi podmiotami rynku gier, a  jakie na rynku książki. Księgarze i wydawcy mówią, że są dysfunkcyjne"
Na rynku gier relacje są tak z 10 razy bardziej dysfunkcyjne na linii wydawca-klient (różne śmieciowe DLC, żeby tylko klient dodatkowo sięgnął do portfela, rozmaite skórki, pierdółki, lootboxy i inne mikrotransakcje za prawdziwe pieniądze w grach za 350zł i więcej, techniczny stan na premierę taki, że psujące rozgrywkę błędy są liczone w setkach pozycji na grę i optymalizacja skopana tak, że gra ledwie działa na najpotężniejszym sprzęcie, itp. itd.) i na linii wydawca-developerzy i szeregowy twórca-szefowstwo (nadmierna kontrola nad projektem, decyzje podejmowane na postawie wykresów w Excelu przez wydawce/szefów, a potem obcinanie szeregowym twórcom premii, albo zwolnienia, bo zrobili grę dokładnie tak, jak chciała tego "góra" i się nie sprzedała).

Więc nie. Nie jedna, jedyna branża książkowa ma problemy i patologie.

"W dodatku podajesz jako przykład zniżki 10-20%, czyli dwa-trzy razy mniejsze niż na rynku książki."
O -50% już dogodnie zapominasz.

"zastanawiałeś się, jakie są relacje między poszczególnymi podmiotami rynku gier, a  jakie na rynku książki. Księgarze i wydawcy mówią, że są dysfunkcyjne"
Na rynku gier relacje są tak z 10 razy bardziej dysfunkcyjne na linii wydawca-klient...

To niezwykłe, jak wszyscy lepiej wiedzą niż księgarze, co jest dla nich dobre. Znamy dobrze rynek, wydawców, mechanizmy nim rządzące, doświadczenia innych krajów, ale nie mamy pojęcia, o czym mówimy. Ustawę o książce uchwaliła właśnie Norwegia i obowiązuje ona od stycznia. Wiele innych państw uchwaliło ustawy w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Kłamiesz celowo czy to po prostu ignorancja?

To niezwykłe, jak wszyscy lepiej wiedzą niż księgarze, co jest dla nich dobre. Znamy dobrze rynek, wydawców, mechanizmy nim rządzące, doświadczenia innych krajów, ale nie mamy pojęcia, o czym mówimy. Ustawę o książce uchwaliła właśnie Norwegia i obowiązuje ona od stycznia. Wiele innych państw uchwaliło ustawy w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Kłamiesz celowo czy to po...

Mam siostrę w Norwegii. Wiem, jak państwo dotuje tam książki i księgarzy, choćby przez system dystrybucji podręczników. Wiem, jak bogaty jest tam budżet. Obawiam się, że księgarze próbują na siłę porównywać nieporównywalne. 

Mam siostrę w Norwegii. Wiem, jak państwo dotuje tam książki i księgarzy, choćby przez system dystrybucji podręczników. Wiem, jak bogaty jest tam budżet. Obawiam się, że księgarze próbują na siłę porównywać nieporównywalne. 

@zychasz jaka agresja! Zaraz „kłamiesz”! Panu, panie Zychasz, wolno wyrazac opinie, bo pańska opinia jest lepsza, tak? A mnie nie.? To ja dziekuje.

@zychasz jaka agresja! Zaraz „kłamiesz”! Panu, panie Zychasz, wolno wyrazac opinie, bo pańska opinia jest lepsza, tak? A mnie nie.? To ja dziekuje.

@zychasz wie co dobre dla czytelników i tego nie można kwestionować, ale o tym co dobre dla księgarzy wie tylko on 

@zychasz wie co dobre dla czytelników i tego nie można kwestionować, ale o tym co dobre dla księgarzy wie tylko on 

@Czytam_bo_lubię jest różnica między opinią a zakłamywaniem faktów. Przekręcanie faktów to manipulacja. Czego dokonałaś/łeś w poprzednim komentarzu. Czego nie rozumiesz? Po prostu trzymaj się faktów, poproszę.

@Czytam_bo_lubię jest różnica między opinią a zakłamywaniem faktów. Przekręcanie faktów to manipulacja. Czego dokonałaś/łeś w poprzednim komentarzu. Czego nie rozumiesz? Po prostu trzymaj się faktów, poproszę.

@YouAreWhatYouRead czy ja podałem Norwegię jako jedyny przykład? Podałem ją jako przykład tego, że rozwiązania nie są sprzed pół wieku. Skąd więc taki komentarz? 

@YouAreWhatYouRead czy ja podałem Norwegię jako jedyny przykład? Podałem ją jako przykład tego, że rozwiązania nie są sprzed pół wieku. Skąd więc taki komentarz? 

@Brak 
Trochę nielogiczny jest ten komentarz, odpowiadałem na wypowiedź dotyczącą księgarzy, bo o tym akurat mam pojęcie. 

@Brak 
Trochę nielogiczny jest ten komentarz, odpowiadałem na wypowiedź dotyczącą księgarzy, bo o tym akurat mam pojęcie. 

@zychasz w wielu swoich wypowiedziach przekonujesz, że takie, a nie inne zmiany będą dobre dla czytelnika, jednocześnie oburzeniem reagujesz, gdy ktoś w wypowiedzi w jakiś sposób zachacza o księgarzy. Skoro nie lubisz, gdy ktoś sugeruje, że wie lepiej co będzie dobre dla księgarzy niż Ty, przestań twierdzić, że wiesz co dobre dla ogółu czytelników.

Bo bardzo denerwujące jest, gdy ktoś broni swoich interesów w taki sposób, że wmawia innym, że to są interesy wszystkich.  Nie są. Istnienie księgarni nie jest tożsame z istnieniem czytelnictwa, ani z istnieniem książki jako elementu kultury

@zychasz w wielu swoich wypowiedziach przekonujesz, że takie, a nie inne zmiany będą dobre dla czytelnika, jednocześnie oburzeniem reagujesz, gdy ktoś w wypowiedzi w jakiś sposób zachacza o księgarzy. Skoro nie lubisz, gdy ktoś sugeruje, że wie lepiej co będzie dobre dla księgarzy niż Ty, przestań twierdzić, że wiesz co dobre dla ogółu czytelników.

Bo bardzo denerwujące...

@Brak 

W tym wątku wypowiadam się akurat o księgarzach,  więc nie wiem za bardzo do czego mam się odnieść. Przytocz moje wypowiedzi o czytelnikach, to się odniosę. W tym wątku księgarze nie są zahaczeni, tylko podważa się ich ogląd w podstawowej sprawie. Ja nigdzie nie krytykuję czytelników, tylko komentatorów tego artykułu, którzy zajadle sprzeciwiają się spojrzeniu na rynek książki wyłącznie przez pryzmat ceny. Dla mnie to jest irytujace. No i nie zapominaj, że ja też jestem czytelnikiem, więc mówię to również w swoim imieniu. Znam prawie wszystkich kameralnych wydawców I wiem z czym się borykają i chciałbym nadal móc czytać ich książki. Znam wielu kameralnych księgarzy, którzy znajdują się w dużo gorszej sytuacji niż ja, a robią niemniej dobrą robotę. Uważam więc, że mam kompetencje, żeby oceniać niektóre wypowiedzi i dyskutować o rozwiązaniach.

Księgarnie nie są oczywiście  tożsame z czytelnictwem ani książką, jako elementem kultury, ale są bardzo ważnym czynnikiem w tych kwestiach. Księgarnie i wydawcy kameralni to najważniejsze instytucje, które traktują książkę jako dobro kultury. Kto będzie to jeszcze robił? Empik I Bonito? Czy może wystarczą działania instytucji państwowych I bibliotek? Co do czytelnictwa, to w przypadku upadku księgarń, który jest już bliski, czytelnictwo spadnie bez wątpienia. Wzrośnie tylko w przypadku umocnienia instytucji traktujących książkę właśnie jako dobro kultury, stawianie na komercyjne, masowe czytelnictwo niestety nie daje efektu. Książka musi zostać otoczona troską I szacunkiem, którym obdarzają ją księgarze i wydawcy. Dlatego trzeba ich chronić.

@Brak 

W tym wątku wypowiadam się akurat o księgarzach,  więc nie wiem za bardzo do czego mam się odnieść. Przytocz moje wypowiedzi o czytelnikach, to się odniosę. W tym wątku księgarze nie są zahaczeni, tylko podważa się ich ogląd w podstawowej sprawie. Ja nigdzie nie krytykuję czytelników, tylko komentatorów tego artykułu, którzy zajadle sprzeciwiają się spojrzeniu na...

Może dzięki temu uniknęlibyśmy wielu idiotycznych komentarzy w internecie.

Może dzięki temu uniknęlibyśmy wielu idiotycznych komentarzy w internecie.

@zychasz to bardzo celna i słuszna uwaga. Jednakowoż, zauważ, jest na poziomie idiotyzmów prezentowanych, niektórych pomysłów, na rozwój czytelnictwa i ochrony grup pracujących w branży księgarskiej.

@zychasz to bardzo celna i słuszna uwaga. Jednakowoż, zauważ, jest na poziomie idiotyzmów prezentowanych, niektórych pomysłów, na rozwój czytelnictwa i ochrony grup pracujących w branży księgarskiej.

Otóż nie, ponieważ są to rozwiązania skutecznie w kilkunastu europejskich krajach. A właśnie w Polsce są uważane za idiotyczne. Polak zawsze wie lepiej.

Otóż nie, ponieważ są to rozwiązania skutecznie w kilkunastu europejskich krajach. A właśnie w Polsce są uważane za idiotyczne. Polak zawsze wie lepiej.

Biorąc pod uwagę zarobki w Polsce realna cena książki należy do najniższych w Europie. Księgarnie są jednym z kilku ważnych ośrodku promocji czytelnictwa ich upadek z pewnością czytelnictwo jeszcze obniży. Tymczasem wzmocnienie księgarń pomoże w docenieniu roli książki w kulturze i społeczeństwie. Bo dla księgarń książka jest nie tylko towarem.

Biorąc pod uwagę zarobki w Polsce realna cena książki należy do najniższych w Europie. Księgarnie są jednym z kilku ważnych ośrodku promocji czytelnictwa ich upadek z pewnością czytelnictwo jeszcze obniży. Tymczasem wzmocnienie księgarń pomoże w docenieniu roli książki w kulturze i społeczeństwie. Bo dla księgarń książka jest nie tylko towarem.

@problemat - chyba nie ma na całym LC drugiego tak zakochanego w sobie człowieka jak ty... wstaw najlepiej ten sam komentarz pod każdą wypowiedzią czytelnika... 🤦‍♀️

@problemat - chyba nie ma na całym LC drugiego tak zakochanego w sobie człowieka jak ty... wstaw najlepiej ten sam komentarz pod każdą wypowiedzią czytelnika... 🤦‍♀️

@Melissa Tygrys czy to do mnie komentarz? Bo jeśli tak, to powtarzam się tylko dlatego, że wszyscy tu powtarzają to samo ;) 

@Melissa Tygrys czy to do mnie komentarz? Bo jeśli tak, to powtarzam się tylko dlatego, że wszyscy tu powtarzają to samo ;) 

@Zychasz - nie, to było do problemata, który teraz usunął żenujące wpisy...

@Zychasz - nie, to było do problemata, który teraz usunął żenujące wpisy...

@Melissa Tygrys, usunął także konto (lub zostało mu usunięte). 😊

@Melissa Tygrys, usunął także konto (lub zostało mu usunięte). 😊

Prawidłowo. Jednego trolla mniej. 

Prawidłowo. Jednego trolla mniej. 

@zychasz Trochę się z Tobą nie zgodzę, że ceny książek w Polsce należą do najniższych np. we Francji, gdzie czytelnictwo jest wysokie, za najniższą krajową można kupić 117 książek (średnia cena 15 €) Polsce to 98 (średnia cena 10 €), natomiast w Niemczech 83 (średnia cena 25 €).

@zychasz Trochę się z Tobą nie zgodzę, że ceny książek w Polsce należą do najniższych np. we Francji, gdzie czytelnictwo jest wysokie, za najniższą krajową można kupić 117 książek (średnia cena 15 €) Polsce to 98 (średnia cena 10 €), natomiast w Niemczech 83 (średnia cena 25 €).

@apacz55  Tylko ze średnia cena książki w Polsce to nie 10€, być może średnia cena okładkowa. Realna cena jest dużo niższa, bo prawie nikt już nie kupuje po cenach okładkowych. 

@apacz55  Tylko ze średnia cena książki w Polsce to nie 10€, być może średnia cena okładkowa. Realna cena jest dużo niższa, bo prawie nikt już nie kupuje po cenach okładkowych. 

No właśnie pogłębiamy wiedzę o rynku i pytamy: czy po ebooki też mamy iść do księgarni stacjonarnej? Może mamy tam też kupować w cenie detalicznej karty na abonament w legimi? Może warto dostrzec, że epoka się zmieniła i taka regulacja zabije książkę drukowaną a streamingi wykończą autorów jak spotify muzyków? Jak trzeba będzie za jeden egzemplarz zapłacić tyle co za dwa miesięczne abonamenty…. 

No właśnie pogłębiamy wiedzę o rynku i pytamy: czy po ebooki też mamy iść do księgarni stacjonarnej? Może mamy tam też kupować w cenie detalicznej karty na abonament w legimi? Może warto dostrzec, że epoka się zmieniła i taka regulacja zabije książkę drukowaną a streamingi wykończą autorów jak spotify muzyków? Jak trzeba będzie za jeden egzemplarz zapłacić tyle co za dwa...

Niestety, dla wielkich sieci ( w tym przypadku chodzi o EMPiK) liczy się przede wszystkim ilość przerzuconego towaru ( w tym przypadku nie chodzi o węgiel, ale o książki) i jakoś skalkulowany zysk na jednej sztuce sprzedanego towaru. Jakiego towaru sprzedaje się najwięcej? Oczywiście tandety, którą akceptują ( przy odrobinie prostackiej reklamy) masy, bo masa to równoważnik pojęcia "dużo". Jakich tym samym forować będą pisarzy , autorów, sieci typu EMPiK? Tych, którzy piszą - sformatowane na potrzeby czytelnika o kapitale kulturowym osadzonym na poziomie absolwenta szkoły specjalnej - bestsellery, bo tego sprzeda się najwięcej, jak najwięcej ogląda się głupich filmów, czy słucha głupiej muzyki. Powyżej tego poziomu to elita i tego sprzedaje się mało i takich rzeczy proszę nam nie przynosić do kolportażu, bo my z tego nie mamy kasy.
Taki jest mechanizm i takie będą działania tego mechanizmu efekty w przyszłości.

Niestety, dla wielkich sieci ( w tym przypadku chodzi o EMPiK) liczy się przede wszystkim ilość przerzuconego towaru ( w tym przypadku nie chodzi o węgiel, ale o książki) i jakoś skalkulowany zysk na jednej sztuce sprzedanego towaru. Jakiego towaru sprzedaje się najwięcej? Oczywiście tandety, którą akceptują ( przy odrobinie prostackiej reklamy) masy, bo masa to równoważnik...

@problemat Że co proszę?

@problemat Że co proszę?

@Czytam_bo_lubię 
Regulacja ma na celu między innymi OBNIŻENIE cen okładkowych. Proszę jeszcze raz przeczytać tekst i zweryfikować swoją odpowiedź. I co mają do sprawy ebooki i abonamenty? Proszę też porównać stan księgarń w krajach europejskich i w Polsce. Gadanie o zmieniającej się epoce to demagogiczne bzdury, które nie mają znaczenia w obliczu faktów i licznych argumentów. Ponownie zachęcam do bardziej obiektywnego spojrzenia na problem. 

@Czytam_bo_lubię 
Regulacja ma na celu między innymi OBNIŻENIE cen okładkowych. Proszę jeszcze raz przeczytać tekst i zweryfikować swoją odpowiedź. I co mają do sprawy ebooki i abonamenty? Proszę też porównać stan księgarń w krajach europejskich i w Polsce. Gadanie o zmieniającej się epoce to demagogiczne bzdury, które nie mają znaczenia w obliczu faktów i licznych...

@werblista 

Mniej więcej o to mi chodzi, widzę że kolega rozumie. Możliwe są regulacje, które  zatrzymają ten proces. Warto nad nimi dyskutować.

@werblista 

Mniej więcej o to mi chodzi, widzę że kolega rozumie. Możliwe są regulacje, które  zatrzymają ten proces. Warto nad nimi dyskutować.

@zychasz wyjaśnij jak Ty to rozumiesz, bo ja nie widzę w którym momencie miałaby się obniżyć cena okładkowa - raczej mowa jest tutaj o synchronizacji ceny realnej z ceną okładkową.

@zychasz wyjaśnij jak Ty to rozumiesz, bo ja nie widzę w którym momencie miałaby się obniżyć cena okładkowa - raczej mowa jest tutaj o synchronizacji ceny realnej z ceną okładkową.

@failsafedb wielokrotnie to już było tłumaczone, również w powyższym artykule. Ceny okładkowe są zawyżone, odpowiedni, skuteczna regulacja je urealni. Chodzi o stworzenie takich ram, które sprawią że wysoka będzie nieopłacalna i niekonieczna, głównie poprzez regulacje rabatów dystrybucyjnych i zamrożenie cen nowości na jakich czas. 

@failsafedb wielokrotnie to już było tłumaczone, również w powyższym artykule. Ceny okładkowe są zawyżone, odpowiedni, skuteczna regulacja je urealni. Chodzi o stworzenie takich ram, które sprawią że wysoka będzie nieopłacalna i niekonieczna, głównie poprzez regulacje rabatów dystrybucyjnych i zamrożenie cen nowości na jakich czas. 

@zychasz no dobra, ale to jest argumentowanie doklejone. Bo aby obniżyć ceny okładkowe nie trzeba zamrażać promocji. Jeśli ceny są zawyżone to obniżenie zawyżonych cen de facto samoistnie wyreguluje ten problem. Stosując brzytwę Ockhama można zatem całą tę piętrową narrację skrócić do prostego faktu, że po prostu chodzi o to by ceny jednak nie spadły. I ja rozumiem, że gdzieś tam pojawiła się być może koncepcja, iż jedyną możliwością wpłynięcia na obniżenie ceny okładkowej jest postawienie wydawców przed ścianą - bo albo spadnie im sprzedaż (skoro nie będzie promocji) albo sami z siebie utną ceny okładkowe. Tyle, że koniec końców przy istniejących obecnie promocjach i tak osiągamy ten cel. 

@zychasz no dobra, ale to jest argumentowanie doklejone. Bo aby obniżyć ceny okładkowe nie trzeba zamrażać promocji. Jeśli ceny są zawyżone to obniżenie zawyżonych cen de facto samoistnie wyreguluje ten problem. Stosując brzytwę Ockhama można zatem całą tę piętrową narrację skrócić do prostego faktu, że po prostu chodzi o to by ceny jednak nie spadły. I ja rozumiem, że...

Konkurencja w tym momencie nie istnieje, a na pewno nie jest wolna. Niszczy ją obecny brak mądrych regulacji. Chyba że wojnę (cenową) uznamy za sprawiedliwy i skuteczny mechanizm samoregulacji. Jest to zjawisko wielokrotnie opisane przez ekonomistów, nieuregulowany rozsądnie rynek się degeneruje i przestaje służyć klientom. Ustawa jest KONIECZNA do uzdrowienia relacji między podmiotami rynku książki. W tej chwili zmierzamy do katastrofy. Odpowiednie regulacje mogą temu zapobiec. Niezwykle istotne dla oceny reformy jest znajomość rynku od środka, niestety z zewnątrz, z pozycji wyłącznie czytelnika, nie widać jego patologii.

Konkurencja w tym momencie nie istnieje, a na pewno nie jest wolna. Niszczy ją obecny brak mądrych regulacji. Chyba że wojnę (cenową) uznamy za sprawiedliwy i skuteczny mechanizm samoregulacji. Jest to zjawisko wielokrotnie opisane przez ekonomistów, nieuregulowany rozsądnie rynek się degeneruje i przestaje służyć klientom. Ustawa jest KONIECZNA do uzdrowienia relacji...

@zychasz 
Muszę przyznać, że zaskakuje mnie trochę takie podejście. Z punktu widzenia czytelnika=klienta, przeglądając np. internet widzę przecież same LEGALNIE działające księgarnie, konkurujące ze sobą ceną na ten sam produkt. Kropka. Co w tym złego, że takich podmiotów jest dużo? To raczej dobra wiadomość dla klientów. Większośc czytelników/klientów wie, że każda odgórna, mocna regulacja, choćby nie wiem jak wymyślnie retorycznie "pudrowana" doprowadzi do faktycznego ograniczenia tejże konkurencji. Jak już pisałem nie raz - leganie działające księgarnie (również te internetowe) mają być ustawowo "karane" za co? Za zbyt duże rabaty?  Z dużym rabatem/w przystępnych cenach  zwyczajnie sprzedają więcej i co najlepsze - jeszcze na tym zarabiają. Sytuacja win - win.
Podmiot zarabia a czytelnik/klient kupuje taniej. Proste.
Po co to  regulować? Kogo tak bardzo "boli", że czytelnik ma teraz duży wybór gdzie i za ile kupuje książkę? Niestety ale ta ingerencja w rynek doprowadzi do tego czego większość czytelników/klientów się obawia - za jakiś czas od ewentualnego wprowadzenia takiej regulacji, powstanie (oczywiście nieformalne haha) porozumienie najwiekszych firm, które będzie dyktować swoje ceny zupełnie nie oglądając się na rynek. Małym księgarniom to realnie nie pomoże a czytelnikom/klientom zwyczajnie ograniczy wybór. Tej "strasznej" wojny cenowej nie będzie ale ten "spokój" na rynku wszystkim regulatorom "odbije się czkawką"  - skorzystają tylko biblioteki, oraz antykwariaty a lobby książkowych regulatorów za rok czy dwa utknie z magazynami pełnymi niesprzedanych książek.

@zychasz 
Muszę przyznać, że zaskakuje mnie trochę takie podejście. Z punktu widzenia czytelnika=klienta, przeglądając np. internet widzę przecież same LEGALNIE działające księgarnie, konkurujące ze sobą ceną na ten sam produkt. Kropka. Co w tym złego, że takich podmiotów jest dużo? To raczej dobra wiadomość dla klientów. Większośc czytelników/klientów wie, że każda...

@ReaderX 

Otóż nie jest to sytuacja win-win.  Od środka wygląda to zupełnie inaczej. Księgarnie, wydawcy i przede wszystkim autorzy przegrywają w tym systemie. Regulacja nie jest kwestią kary, tylko szerszego spojrzenia na całość rynku. Jeśli coś gnije od środka, to może być przez długi czas niewidoczne na zewnątrz. A rynek książki gnije, rozkłada się od środka. Czy mamy nic nie robić dlatego, że z zewnątrz wszystko wydaje się ok? Zapewniam, że sytuacja jest dużo bardziej skomplikowana niż się wydaje, a niska cena w sklepie internetowym nie jest dobrym zjawiskiem. Czy konkurencja I niska cena ma być jedynym wyznacznikiem sytuacji? Czy nie jest ważna kondycja i pozycja wszystkich elementów łańcucha? Niestety warunki dyktują najwięksi i ich dominacja jest zbyt duża. Zysk nie może być wyłącznym czynnikiem przy takim produkcie jak książka. Balans musi być odpowiednio wyważony, a samo się to nie stanie. Aha, to właśnie brak regulacji prowadzi do zjawiska oligopolizacji, czyli nieformalnej grupy, która rządzi rynkiem. To już się dzieje, taką grupą są dystrybutorzy, czyli hurtownie i sklepy internetowe, które nic nie wytwarzają, nie dbają o jakość produktu, tylko sprzedaż z zyskiem. Księgarze, wydawcy, autorzy, chcieliby to odwrócić. 

@ReaderX 

Otóż nie jest to sytuacja win-win.  Od środka wygląda to zupełnie inaczej. Księgarnie, wydawcy i przede wszystkim autorzy przegrywają w tym systemie. Regulacja nie jest kwestią kary, tylko szerszego spojrzenia na całość rynku. Jeśli coś gnije od środka, to może być przez długi czas niewidoczne na zewnątrz. A rynek książki gnije, rozkłada się od środka. Czy mamy...

Też racja. 

Też racja. 

I dzieje się tak dokładnie dlatego, że rynek jest skonstruowany, a raczej zdekonstruowany tak jak jest. Zresztą dlaczego ten okres miałby być dopasowany do cyklu życia pojedynczej książki? Przecież nie o to tu chodzi. Dobrą regulacja może wydłużyć cyklu życia książki z wielu powodów. Rozumiem że nie mają pojęcia wszystkie kilkanaście uropejskich krajów, w których takie rozwiązanie obowiązuje? A w niektórych dwa lata i więcej?

I dzieje się tak dokładnie dlatego, że rynek jest skonstruowany, a raczej zdekonstruowany tak jak jest. Zresztą dlaczego ten okres miałby być dopasowany do cyklu życia pojedynczej książki? Przecież nie o to tu chodzi. Dobrą regulacja może wydłużyć cyklu życia książki z wielu powodów. Rozumiem że nie mają pojęcia wszystkie kilkanaście uropejskich krajów, w których takie...