Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Pewien mądry rabin mówi: możesz myśleć, że jesteś wspaniały, inteligentny i piękny, to jeszcze nie musi być pycha, to może być nawet prawda. Ale nigdy nie myśl, że inni są gorsi niż ty. Nie porównuj się, nie sądź. Nie widzimy innych na wskroś. Ba, nawet sami siebie za bardzo nie widzimy.

To ciekawe, że niemal takie samo pojmowanie religii, czyli prymitywne wyobrażenia o Bogu i wierze, współdzielą fundamentalizm i wulgarny ateizm. Kiedy radykalny fundamentalista i radykalny ateista opowiadają, jak wyobrażają sobie Boga, najprawdopodobniej od obu słyszycie bardzo podobną karykaturę wiary. Różnica jest tylko taka, że jedni tego pojęcia bronią, a drudzy je krytykują. Brama do głębi tajemnicy wiary jest dla obu zamknięta.

Znamy wielkanocną historię także dlatego, że jest głęboko wpisana w naszą kulturę, jakkolwiek często sobie tego nie uświadamiamy. Spróbujmy sobie tylko wyobrazić to niewiarygodne zubożenie, do którego by doszło, gdyby wyobrażenie historii o Ukrzyżowaniu i Zmartwychwstaniu zniknęło ze sztuki i z muzyki, teatru i filmu, gdyby nie było rzeźb, obrazów i obiektów sakralnych, od katedr po polne krzyże.
Ludziom, którym święty teatr nabożeństw wielkanocnych w kościołach nic nie mówił przez te lata, radziłem, aby do dramatu Wielkanocy weszli drogą kultury: słuchając Stabat Mater Dvořáka, Mesjasza Haendla, albo prowokacyjnych rockowych Pašijové hry velikonočni zespołu The Plastic People of the Universe. Niech medytują nad obrazami i rzeźbami w galeriach, od tych najstarszych po współczesne.

Deus non tenetur sacramentis, Bóg nie jest związany sakramentami, mówi stara teologiczna zasada: Boża łaska działa i bez nich, i poza nimi. Sakramenty są znakami, drzwiami, przez które się przechodzi.