Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Najważniejsze, gdy dociera się do końca jednej drogi, to dostrzec początek następnej.

Miał rację Nicolas Bouvier. Z dalekich podróży przywozi się zupełnie coś innego niż to, po co się pojechało. Nie pamiątki i świecidełka, którymi zagracamy nasze mieszkania, nawet nie wspomnienia, które z czasem blakną, lecz nowe spojrzenie.

Trwałość materii nie jest w tym kraju priorytetem. Znacznie ważniejsza jest trwałość więzi, trwałość pamięci, ciągłość tradycji i pokoleń. Budynków nie stawia się tu z myślą o następnych generacjach. Są tu i teraz. A jutro? Kto wie, co przyniesie jutro? Jutra może nie być.

Nagle poczułem, że to wszystko, co się już stało, i to, co miało się stać, przestało istnieć. Przeszłość i przyszłość spotkały się w teraźniejszości. Nie było wczoraj ani jutra. Istniało tylko dziś, tylko tu i teraz. Nic mnie nie pchało do przodu ani nie zatrzymywało. Zniknęły smutek, żal i złość. Zatraciły wszelki sens. Świat umierał i odradzał się w każdej chwili, tak samo piękny i nieskończony. A wraz z nim umierałem i odradzałem się ja.

Tak właśnie skonstruowany jest system - pomyślałem pewnego dnia. Możesz robić niemalże wszystko, co zapragniesz, o ile nie złamiesz prawa, ale jeśli nie będziesz działać po myśli ogółu, nie licz na pobłażliwość i zrozumienie. Ceną za wyjście z systemu nie jest głowa, ale wykluczenie i samotność.

Herbata jest bardzo ważna. Daje siłę, odpręża. Na herbatę zawsze musi się znaleźć czas. Przy niej jazda się nie dłuży. Temat do rozmowy się znajdzie. Ten, z którym ja pijemy, przestaje być obcy. Staje się członkiem rodziny. Nieważne, sąsiad czy wróg. Napijesz się z nami?
- Z przyjemnością.
- Tylko nieszczęśliwi piją herbatę w pojedynkę.

Jakże mógłbym tak ostentacyjnie zażywać relaksu, poza gdy pozostałych sześciuset pracowników w pocie czoła pracowało na sukces przedsiębiorstwa K.?

Nasze przedsiębiorstwo zatrudnia kobiety na stanowiskach, które nie wiążą się z dużym stresem i nie stają na przeszkodzie w drodze do małżeństwa i macierzyństwa. Wprost przeciwnie. Zachęcamy nasze pracownice, by spełniały się także w pozazawodowych rolach, a przy tym dajemy im możliwość powrotu do pracy, kiedy ich potomstwo będzie już samodzielne. Nie oczekujemy więc od nich, że zajmą kierownicze pozycje w firmie, i dlatego ich płace są niższe od płac mężczyzn, To nie dyskryminacja, to obrona tradycji.

Czy samotność i towarzystwo nie są dwiema stronami tej samej monety? Czyż nie jest tak, że bez towarzystwa nie ma samotności, a bez samotności - towarzystwa? Że przenikają się one, że są nierozłączne jak rodzeństwo syjamskie? Karmią się sobą nawzajem i dopełniają się. Samotność - zdystansowana i chłodna zapewnia nam przestrzeń na refleksję. Towarzystwo zaś - ciepłe i bliskie dostarcza energii i poprawia humor. W gruncie rzeczy potrzebujemy ich obu.

Kak krasiwaja nasza matuszka Rossija. Tylko ludzie jacyś tacy u nas nierobotni.

To nie jest tak, że wódka nas tylko wykańcza. (...) Ratuje nas przed beznadzieją, przed szarością codzienności, przed depresją. A potem nas w nią wpędza. Wódka jest jak ponętną, a przy tym okrutna kobieta. (...) Coraz mocniej zaciska swe palce na twej szyi. W sam raz, by cię nie udusić, a jednocześnie na tyle mocno, by nie dać się strząsnąć.

Tego dnia, jedząc obiad i przyglądając się identycznie ubranym kolegom w milczeniu opróżniającym plastikowe pudełka, przemknęła mi przez głowę myśl, że przebywam w zakładzie karnym o łagodnym reżimie w roli więźnia z wyrokiem dożywocia w z prawem do nocnych przepustek.

Miej­sco­wy pej­zaż, a co za tym idzie, pej­zaż pół­noc­ny w ogóle, ba­zo­wał nie tyle na pa­le­cie in­ten­syw­nych barw, ile na od­cie­niach. Niebo mogło więc przy­brać każdy od­cień nie­bie­skie­go po­mię­dzy błę­kit­nym a gra­na­to­wym, wzgó­rza – brązu, od pia­sko­we­go po kasz­ta­no­wy, łąki – zie­le­ni, od oliw­ko­wej, przez grosz­ko­wą po szma­rag­do­wą, a mor­ska tafla mogła być tur­ku­so­wa, la­zu­ro­wa, sza­fi­ro­wa, mysia czy po­pie­la­ta. Wcze­śniej były po pro­stu białe, szare, brą­zo­we, czar­ne, nie­bie­skie lub zie­lo­ne. Po­trze­ba było czasu i sku­pie­nia, bym za­czął wy­ła­wiać ich od­mia­ny, a wraz z nimi bo­gac­two ota­cza­ją­ce­go mnie świa­ta.

Nie wiem, jak oni tutaj wy­trzy­mu­ją! (...) Śnieg, deszcz, mgła i wiatr. Wszyst­ko jed­ne­go dnia. Na zmia­nę.

A poza tym, czy sa­mot­ność i to­wa­rzy­stwo nie są dwie­ma stro­na­mi tej samej mo­ne­ty? Czyż nie jest tak, że bez to­wa­rzy­stwa nie ma sa­mot­no­ści, a bez sa­mot­no­ści to­wa­rzy­stwa, że prze­ni­ka­ją się one, że są nie­roz­łącz­ne, jak ro­dzeń­stwo sy­jam­skie, kar­mią się sobą na­wza­jem i do­peł­nia­ją się? Sa­mot­ność, zdy­stan­so­wa­na i chłod­na, za­pew­nia nam prze­strzeń na re­flek­sję, to­wa­rzy­stwo zaś – cie­płe i bli­skie – do­star­cza ener­gii i po­pra­wia humor. W grun­cie rze­czy po­trze­bu­je­my ich obu.

Elfy (...) Zo­sta­wia­ją w spo­ko­ju tych, któ­rzy nie zbie­ra­ją ka­mie­ni i nie ryją w ziemi. Za to tych, któ­rzy nisz­czą przy­ro­dę, elfy drę­czą w snach i zsy­ła­ją na nich cho­ro­by.

Wolność (...) A czyż nie jest ona tym, czego po­szu­ku­je­my w po­dró­ży? Czyż nie wy­bie­ra­my się w drogę wła­śnie po to, by od­da­liw­szy się od krę­pu­ją­cej nas co­dzien­no­ści i ru­ty­ny, jej za­kosz­to­wać? Nie ogra­ni­cza­ły mnie ani roz­kład dnia, ani plan. Mo­głem do woli mar­z­nąć albo schro­nić się przed zim­nem w ka­wiar­ni, zo­stać tu dłu­żej lub od­je­chać od razu.

Podróżujemy, by dać się zaskakiwać. Może nawet po to żyjemy.

(...) A nie ma w Japonii nic gorszego niż postawienie kogoś w sytuacji bez wyjścia, naruszenie panującej harmonii i zepsucie dobrego nastroju. To zupełnie tak, jakbyśmy wnieśli ze sobą do salonu zapach nieświeżej ryby. Niby wszyscy się dalej do nas uśmiechają, ale trudno znaleźć kogokolwiek, kto zechciałby z nami zamienić więcej, niż słowo. W Japonii nic bardziej nie zniechęca do stawiania trudnych pytań niż zagrożenie wykluczeniem i obojętnością. One są gorsze niż najsurowsza kara.

Mimo różnic obie części, zrośnięte ze sobą, korzystały z siebie nawzajem, były sobie potrzebne, inspirowały się, starając się przy tym za bardzo nie wchodzić jedna drugiej w drogę.

- Pewności nie będziemy mieć nigdy - odparł Kierownik sekcji.
- No właśnie! Duże koszty, wysokie ryzyko i żadnej gwarancji sukcesu! - przerwał mu tonem zwycięzcy Drugi Zastępca.
- Ale bez podjęcia próby nigdy się o tym nie dowiemy- niemal szeptem odpowiedział Kierownik Sekcji.

Niemalże od samego powstania Tokio, wówczas jeszcze
pod nazwą Edo, dzieliło się na dwie części: południowo-wschodnią oraz zachodnią i północną.

Na pierwszy rzut oka Tokio jest wielkim placem budowy. Pod ciężarem betonowych kul i żelaznych szczęk giną starsze budynki, a nawet dzielnice, by w ich miejscu powstać mogły nowe, kanały są zasypywane, zatoka nad oceanem rekultywowana, rosną kolejne ciągi metropolitalnych
autostrad, powstają następne linie kolei nadziemnych i metra, miasto pnie się w górę niczym wieża Babel, wierząc
w technologiczną doskonałość i coraz śmielej prowokując naturę do wydania komendy „sprawdzam".

Tokio przypomina rzekę, której wody płyną bez przerwy, lecz koryto powoli się zmienia. I choć przy każdej kolejnej wizycie, oddzielonej dłuższą przerwą, możemy nie rozpoznać dobrze znanego nam miejsca, to pozostaje w nim coś stałego i niezmiennego. Nazwać to możemy duszą.

- Cóż, różnie rzeczy się niekiedy dzieją. - Dyrektor zniżył głos. Jego ton zmienił się nagle na ojcowski i wyrozumiały. - Takie jest życie. Ciągle się uczymy.

W Is­lan­dii nikt nie wie­rzy pro­gno­zom po­go­dy. Chyba że nor­we­skim!

Po­dró­żo­wa­nie jest szko­łą, w któ­rej raz za razem otrzy­mu­je­my lek­cje.