Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Jedna z lepszych książek o powstaniu warszawskim, jakie czytałem w życiu. Stanisław Likiernik był żołnierzem Kedywu i uczestnikiem wielu akcji zbrojnych tego związku, a następnie powstańcem warszawskim. Bohater książki w pierwszej jej części mówi wiele o akcjach dywersyjnych i wyrokach wykonywanych w ramach Kedywu. Później opowieść skupia się na powstaniu warszawskim. Na jego temat ma twardy i jednoznaczny pogląd: uważał je za szaleństwo. Winił wysokie dowództwo AK za skazanie miasta i jego mieszkańców na zagładę, zwłaszcza gen. Okulickiego i Bora-Komorowskiego, którzy podejmując decyzję o wybuchu powstania, trwali – zdaniem Likiernika – w jakimś amoku. Byli głusi na ostrzeżenia oficerów wywiadu i myśleli życzeniowo, licząc na przychylne ruchy Stalina. Cenę za te pomyłki zapłacili żołnierze, cywile i cała zrównana z ziemią stolica. Stanisław Likiernik widzi powstanie inaczej niż większość jego uczestników. Tłumaczy to w bardzo sensowny sposób: on jako żołnierz Kedywu „wyżywał się” na okupancie już od ponad roku, był ciągle w akcji, zabijał Niemców. Jednakże gros szykujących się do zrywu przyszłych powstańców nie miało okazji zaznać prawdziwej akcji, dlatego rwali się, by wreszcie móc walczyć z okupantem… mimo że w wielu przypadkach nie mieli nawet broni. Bohater oddaje hołd swoim kolegom i koleżankom z AK – towarzyszom broni, którym zawdzięczał życie. Jest z nich dumny, ale jednocześnie z wielką goryczą mówi o potwornych i nieodwracalnych stratach, jakie poniosło jego pokolenie – pokolenie Kolumbów, o którym zresztą przeczytamy w książce w różnych kontekstach. Podsumowując, jest to bardzo wartościowa książka, która rzuca cień na dzisiejszą narrację wielu najrozmaitszych „znawców” powstania i ludzi, którzy bez cienia refleksji wiedzą, co o tym zrywie powinni myśleć nie tylko powstańcy, ale także wszyscy „prawdziwi" Polacy. Niech wspomnienia Stanisława Likiernika będą zatem kubłem zimnej wody dla zapalczywych „patriotów”. Z drugiej strony dla osób podchodzących do powstania warszawskiego z pewnym historyczno-moralnym dystansem będzie to znakomita lektura. Nie znajdziemy tu patosu i bezrefleksyjnego myślenia o „63 dniach chwały”. Stanisław Likiernik ma do tych wydarzeń inne podejście, które zdecydowanie warto poznać. To prawdziwy bohater walk o niepodległą Polskę, który jednak wie, że wojna to straszne zło i wielkie marnotrawstwo. Gorąco polecam!