Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wydane pośmiertnie w nakładzie pięciu tysięcy egzemplarzy wspomnienia dramaturga i pisarza tworzącego w okresach Młodej Polski oraz międzywojennego, Juliusza Germana. Jego popularność wśród czytelników tak duża, że gazeta która decydowała się na drukowanie w odcinkach jego powieści, mogła liczyć na znaczący wzrost sprzedaży. Magnum opus jego twórczości - powieść "Iwonka" - była dwukrotnie przenoszona na srebrny ekran (choć ekranizację drugiej części została przerwana przez wybuch II wojny światowej). Czyż nie dziwne, że raczej nikt o nim nie słyszał? Może wynika to z faktu, iż w 1951 r. cenzura objęła go zakazem druku i nakazała wycofanie wszystkich jego książek z bibliotek. Pomimo destalinizacji i zelżenia cenzury nie pojawiły się wznowienia jego dzieł, a jedynie wydano tę książkę, która obejmowała wspomnienia autora o osobach ze świata literackiego i teatralnego: Gabrieli Zapolskiej, Tadeusz Pawlikowskiego, Jerzego Żuławskiego, Jana Kasprowicza, Władysława Kozickiego, Adolfa Nowaczyńskiego, Antoniego Ossendowskiego i Ludwika Solskiego. Te szkice Juliusza Germana nie tylko dają ciekawe informacje o wymienionych osobach z pierwszej ręki, ale też budują niezwykły obraz literacko-artystycznego światka Galicji przełomu wieków, gdzie każdy każdego znał, kłócił się, spierał, czasem współpracował, a niekiedy jedni drugim odbijali żony i mężów, zawsze jednak pozostawał w jakiś - bliższych, lub dalszych relacjach towarzyskich, bądź organizacyjnych. Jest to ciekawe studium formacji kulturowej i socjalnej, jakim była Młoda Polska. German świetnie oddaje ferment psychiczny i intelektualny panujący wśród zróżnicowanej grupy artystów tych czasów. To wierne oddanie ducha epoki ma jednak swoje wady, gdyż autor jest zasadniczo apologetą "młodoplskości" i wszystkiego, co się z nią wiąże.Ja mam bardziej krytyczny stosunek do tej epoki literackiej, zwłaszcza biorąc pod uwagę pamięć o nudnych "Hymnach" Kasprowicza, które German - jego przyjaciel - wychwala pod niebiosa. Spomiędzy kolejnych kart wyłania się również postać autora - bardzo ciekawej osoby o interesującym życiorysie. Z wykształcenia prawnik, pracujący latami jako urzędnik austrio-węgierski w organach polskiej autonomii, tworzący niejako "na boku" utwory literackie - przede wszystkim dramaty. Uczestnik czynu legionowego, ale bardzo krytyczny wobec Piłsudskiego i zagorzały przeciwnik sanacji. Towarzysko związany z licznymi działaczami narodowej demokracji, ale daleki od hołubienia tego nurtu politycznego. Całkiem możliwe, że jego biografia mogłaby być ciekawszą lekturą od większości jego twórczości, które - przynajmniej na razie - nie przetrwała próby czasu.