Cytat dnia
Tradycja - to nie tylko koncepcje i plany polityczne. To więź z dawnymi laty poprzez żywy łańcuch konkretnych istnień ludzkich, wychowania w...
Najnowsze artykuły
ArtykułyDlaczego warto przeczytać książkę „Dżin” Marcina Mortki? Oto 5 powodów!
2
ArtykułyPosłuchaj, to do ciebie! „Plac Senacki 6PM” Vincenta V. Severskiego po raz pierwszy jako słuchowisko
1
ArtykułyJesienne Targi Książki w Warszawie już w ten weekend3
ArtykułyCzas na zmiany: książki o klimacie i przyszłości Ziemi
11
Popularne wyszukiwania
Polecamy
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LC
- Wszystkie
- Książki
- Czasopisma
1996
1990
W cieniu Katynia Stanisław Swianiewicz 
Lektura sagi moskiewskiej z wątkiem katyńskim przypomniała o jednej z książek, krążących po domach jeszcze za komuny,jako pozycja z tzw. drugiego obiegu. Po latach i ponownej lekturze oficjalnego wydania przyszłą konstatacja, że spośród podziemnych pozycji o tej rosyjsko-radzieckiej zbrodni ta najlepiej przeszła próbę czasu.
Wynika to z prostego faktu – są to wspomnienia profesora Swianiewicza, niedoszłej ofiary. Przy pierwszej lekturze zachowanie autora przy życiu wydawało się niewiarygodne, ale z czasem nabyta wiedza pozwalała przekonać się, że taka „skucha”, nie do pomyślenia u Niemców, u Rosjan bywała niejako normą.
Autora ocaliła jego specjalizacja a przez to chwilowa użyteczność dla oprawców. Stać go było przy tym na analizę własnych poglądów oraz korektę prognoz z przeszłości.
Bardzo ważna pozycja, ale nie wystarczająca dla poznania tematu.
W cieniu Katynia Stanisław Swianiewicz
Dla osób zainteresowanych historią pierwszej połowy XX wieku pozycja wręcz obowiązkowa. Jako jedyny świadkował drodze polskich oficerów praktycznie aż na skraj katyńskich dołów, bardzo niewiele było też osób tak osobiście zainteresowanych ujawnieniem prawdy o sowieckiej zbrodni. Tu możemy zapoznać się w całości z relacją Swianiewicza wielokrotnie cytowaną w książkach historyków. Relacją unikającą sentymentalizmu, skupioną na faktach.
Oprócz pamiętnikarskiej części otrzymujemy, nie mniej istotną część „analityczną”. Przedwojenne zajęcie Swianiewicza (profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie zajmujący się m.in. analizą porównawczą polityki gospodarczej III Rzeszy i ZSRR),erudycja i otwartość oraz szerokie osobiste kontakty z różnymi osobistościami II Rzeczpospolitej (m.in. Stanisławem Mackiewiczem i Władysławem Studnickim) pozwalały mu z jednej strony na formowanie trafnych i nieortodoksyjnych sądów, ale jednocześnie na zderzanie ich z rzeczywistością i konfrontowanie z ograniczeniami. Warto się z nimi zapoznać zanim rzucimy się na modne obecnie różne propozycje wykreowania historii alternatywnych (np. co by było, gdyby zamiast ginąć za Gdańsk ruszyć razem z Niemcami na ZSRR),ale jednocześnie pozwoli uchronić przed bezrefleksyjnym akceptowaniem uzasadnień typu: „skoro się tak stało, to znaczy, że musiało się tak stać”.
Nie ze wszystkimi opiniami Swianiewicza trzeba się zgadzać, ale warto je poznać jako część dziedzictwa II Rzeczpospolitej i emigracji powojennej. Wielkie wrażenie zrobiła też na mnie intelektualna uczciwość autora. Wielokrotnie stwierdza, że jego sądy lub opinie były mylne, czego zwykle autorzy tego typu publikacji unikają jak diabeł święconej wody.
