Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Na książkę naprowadziły mnie wyśmienite wykłady z YT na temat Platona i Antycznej Grecji pana profesora Marka Piechowiaka, któremu przy okazji chciałbym tutaj podziękować. Trudno uwierzyć, że poważne badania nad sentencjami delfickimi ruszyły dopiero w drugiej połowie XX wieku i dopiero teraz dostajemy tak solidne opracowanie – choć one same (ich treść) są obecne w naszej kulturze, choćby za pośrednictwem „Żywotów i poglądów słynnych filozofów” Laertiosa. Filologiczne opracowanie pana Bielawskiego daje nam szansę głębszego zrozumienia tych „prostych” i „banalnych” zdawało by się zaleceń. Swoją drogą, jak to jest, że od dwóch i pół tysiąca lat nadal mało kto kieruje się tymi „oczywistościami”? A no właśnie – bo jest różnica między słyszeniem i słuchaniem, między rozumieniem i zrozumieniem, pojmowaniem i przyjęciem do serca. ------------------------------------ „Konsultacja wyroczni i pytanie mędrca o radę ma ten sam powód i ten sam cel – zdobycie wiedzy o tym, jak należy postępować (chciałoby się powiedzieć tutaj: „jak żyć”, ale w polskim kontekście to podstawowe pytanie zostało zawładnięte przez polityczną popkulturę komediową; jak uczy doświadczenie: wszystko może się zdewaluować, kiedy tylko wpadnie w niewłaściwe ręce)”. [! ! !] „Dikajarchos nie uważał, że pochodzą one od mędrców; bo przecież starożytni nie uprawiali filozofii za pomocą słowa, ale dawna mądrość była troską o dobre czyny; dopiero z czasem stała się sztuką wyrażoną w słowach pospolitych; a dzisiaj ten, kto przemawia w sposób przekonujący, wydaje się wielkim filozofem; w dawnych czasach natomiast tylko dobry człowiek był filozofem, choćby nawet nie posługiwał się wspaniałymi i zrozumiałymi dla wszystkich słowami”. [! ! !] „Bo przecież bóg do każdego z nas, kiedy tam przychodzimy, zwraca się na powitanie słowami „Poznaj samego siebie”, co w końcu nie mniej znaczy od „Witaj!”. My zaś w odpowiedzi bogu mówimy „Jesteś!”, aby zwrócić się prawdziwym, wolnym od fałszu, jedynym właściwym tylko dla niego pozdrowieniem tego, który jest”. Plutarch „Gdyby owo „Poznaj samego siebie” było łatwo dostępne dla każdego, nie byłoby uznawane za boskie przykazanie”. Demostenes „Oto mądre słowa dawnych, słynnych mędrców, Złożone jako wotum w najświętszym Pytho, Gdzie Klearch uważnie je przepisał I tutaj umieścił, aby z dala świeciły swym blaskiem, w świętym okręgu Kineasza. Jako dziecko bądź grzeczny, Jako młodzieniec – silny, W wieku średnim – sprawiedliwy, W wieku podeszłym – rozsądny, Pod koniec życia – wolny od trosk”. Klearch [! ! !] „Miałem niegdyś mistrza w teologii, który mawiał uporczywie, że to nie dobro jest najważniejszą ewangeliczną wartością uniwersalną, bo nie ma większego nieszczęścia od dobra czynionego bez mądrości, głupio – jest ono zwykle nienaprawialne. Prawdziwie ewangeliczną wartością jest mądrość. Przywołanie tej opinii w dyskusyjnych gremiach uczonych duchownych niejeden raz napytało mi strasznej biedy i wyrobiło opinię niemalże sympatyka zła czystego, jednak reakcje tych profesjonalistów i ich szczere oburzenie nad deprecjonowaniem dobra zawsze stanowiły zdumiewające narzędzie afirmacji tej tezy – byli niestety zazwyczaj jej namacalnym ucieleśnieniem”. Bielawski [! ! !] „Gdy z niesławą godzą się szlachetni, / To pewnie podli wezmą ją za sławę!”. Eurypides „Nieszlachetne postępowanie szlachetnie urodzonych nie tylko psuje ich szlachetność, ale też stanowi zawsze dobrą wymówkę dla podłych, by byli jeszcze gorsi”. Bielawski „Mówią, że w życiu niezłomne zasady zwodzą częściej, niż cieszą, i walczą ze zdrowiem duszy. Dlatego właśnie „nazbyt” mniej chwalę niż „nic nad miarę”, a mędrcy godzą się ze mną”. Eurypides „W żywocie Talesa z Miletu Diogenes Laertios (1, 35) zapisał przypisywanie filozofowi sześć powiedzeń w których ten zawarł w superlatiwach (czyli przymiotnikach w stopniu najwyższym, a więc nie: superlatywach!) katalog rzeczy najistotniejszych. Za najstarszą uznał boga, najpiękniejszą – świat, największą – miejsce, najszybszą – myśl, a najsilniejszą – konieczność. Ostatnie miejsce zajmuje to, co najmądrzejsze, i jest to zdaniem Talesa właśnie czas”. „Wielkim nieprzyjaźniom można położyć kres jedynie szlachetnością, a nie propozycjami upokarzającego układu”.