Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Książka Davida Howarda to fabularyzowany reportaż opowiadający historię polowania na tytułowego Phila Kitzera - wyjątkowo cwanego oszusta, który w latach siedemdziesiątych wyłudzał miliony dolarów zarówno od zdesperowanych prywatnych inwestorów, jak i od poważnych instytucji bankowych. Naturalny dar przekonywania, bezczelność i doskonała znajomość systemów finansowych pozwoliły mu stworzyć sieć przekrętów - często zbyt skomplikowanych, aby organy ścigania mogły się w nich połapać, a co dopiero im przeciwdziałać. Jego schwytanie było możliwe dzięki działaniom dwóch młodych agentów FBI, Jima Wedicka i Jacka Brennana, którzy zaprzyjaźnili się z Kitzerem udając dwóch drobnych oszustów chcących wejść do wyższej ligi. Była to jedna z pierwszych tak spektakularnych akcji “pod przykrywką”, w dużej mierze otwierająca nowy rozdział w historii agencji. “Dorwać Phila” skupia się zarówno na opisywaniu świata finansowych oszustów, jak i zaplecza działań ówczesnego FBI. Z jednej strony poznajemy bandę cwaniaków żyjących od przekrętu do przekrętu i korzystających z życia ile wlezie, z drugiej zaś rzeczywistość agentów próbujących przebić się przez administracyjny beton mogący położyć kres ich staraniom, a jednocześnie funkcjonujących w ciągłym stresie związanym z groźbą zdemaskowania. Aspekt infiltracyjny jest tu zresztą pokazany z dość szerokiej perspektywy. Agenci borykają się nie tylko z wymagającym ciągłej improwizacji, pełnego skupienia i niemożliwie stresującym zadaniem. Howard sporo miejsca poświęca też przedstawieniu choćby destruktywnego wpływu takiej pracy na życie osobistego bohaterów. Towarzyszenie impulsywnemu Philowi wymusza na nich spontaniczne decyzje o kilkutygodniowych wyjazdach (choćby na Hawaje czy do Europy),które zupełnie odcinały ich od normalnego życia. Jednak najciekawsza okazuje się tu dość niespodziewana konsekwencja - miesiące spędzane z żywiołowym oszustem o bardzo zabawowym charakterze sprawiają, że między łowcami a ich ofiarą zaczyna rodzić się prawdziwa sympatia. Sam Phil Kitzer jest zresztą postacią fascynującą i opisaną w taki sposób, że czytelnik także może ulec potędze jego charyzmy. Wygadany, zawsze wesoły, nie przejmujący się zasadami zwykłego życia oraz poruszający się niezwykle sprawnie w gąszczu finansowych niuansów, na swój sposób genialny. Czytając o nim łatwo w pewnym momencie zapomnieć, że mamy do czynienia z naciągaczem, kobieciarzem, alkoholikiem oraz egocentrykiem uzależnionym od poczucia wyższości i poklasku wszystkich naokoło. Świetny przykład bohatera typu “bigger than life”, której trudno choć trochę nie polubić, pomimo pełnej świadomości jego przewinień. Nic dziwnego, że podtytuł oryginału brzmi “The Adventures of Two Undercover Agents with the World's Most Charming Con Man”. Podczas czytania pomyślałem sobie, że to postać, którą świetnie odegrałby Robert Downey Jr. Potem odkryłem, że taki filmowy projekt już od lat czeka na swoja realizację. “Dorwać Phila” przez większość czasu czyta się jak porządną powieść sensacyjną. Howard bardzo dobrze balansuje pomiędzy przekazywaniem czytelnikowi sporej dawki wiedzy na temat opisywanej sprawy, a jednoczesnym kreowaniu pełnokrwistych bohaterów (wiem, że brzmi to dziwnie w kontekście historii o prawdziwych ludziach, ale kto czyta reportaże ten wie, jak różnie z tym bywa) przeżywających przygodę swojego życia. Gdy czytamy fragmenty “sensacyjne” to lektura idzie niezwykle sprawnie, zastoje natomiast mogą pojawić się w momentach opisów samych przekrętów. To problem paradoksalnie związany z jedną z największych zalet książki (co jest częste dla tego gatunku),czyli z dużą szczegółowością w przedstawianiu sedna całego śledztwa. Wczytywanie się w wypełnione niuansami i subtelnościami opisy finansowych machlojek wymaga dużej uwagi, ale jeśli ktoś nie ma smykałki do analizowania takich informacji, to i tak łatwo zgubić wątek. W takim przypadku czytając fragmenty dotyczącego coraz to nowszych wałków (niektórych naprawdę absurdalnych, jak wyłudzanie prywatnego odrzutowca od ojca Elvisa),można poczuć znużenie wynikające z ich sporego podobieństwa. Nie będę ukrywać, że od koniec przestałem próbować się w tym połapać. Jeśli lubicie historie o genialnych oszustach, interesuje Was historia rozwoju nietypowych metod walki z przestępczością lub po prostu chcecie poczytać sensacyjną opowieść to “Dorwać Phila” powinno spełnić te wymagania.