Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Michał Kalecki (ur. 22 czerwca 1899 w Łodzi, zm. 18 kwietnia 1970 w Warszawie) – polski ekonomista, profesor Zakładu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk i Szkoły Głównej Planowania i Statystyki, członek rzeczywisty PAN.
Był synem Abrama (właściciela niewielkiej przędzalni) i Klary z domu Segałło (pochodzącej z rodziny urzędniczej). Uczęszczał do gimnazjum w Łodzi, w 1917 roku rozpoczął studia mechaniczne na Politechnice Warszawskiej. Lata 1919–1921 spędził w szeregach Wojska Polskiego. Studiował następnie na Politechnice Gdańskiej (1921–1925),ale studiów nie ukończył i nie uzyskał żadnego stopnia naukowego. W latach 1929–1936 pracował jako referent ds. karteli i koncernów w Instytucie Badań Koniunktur Gospodarczych i Cen w Warszawie, gdzie współpracował z Edwardem Lipińskim. Wyjechał w 1936 roku do Wielkiej Brytanii, do 1938 pracował w London School of Economics, później był asystentem w Katedrze Ekonomii Uniwersytetu Cambridge; w latach 1939–1945 pracował w charakterze asystenta w Instytucie Statystyki Uniwersytetu Oksfordzkiego, pewien czas spędził we Francji. Po wojnie pracował krótko w Międzynarodowym Biurze Pracy w Montrealu, a po powrocie do kraju (1946) był doradcą ekonomicznym w Centralnym Urzędzie Planowania oraz urzędnikiem w Ministerstwie Finansów. W latach 1946–1954 pracował w Departamencie Ekonomicznym Sekretariatu ONZ (zastępca dyrektora jednego z działów). Był ekspertem ekonomicznym kilku rządów, m.in. Izraela (1951),Meksyku, Indii (1959–1960),Kuby (1961). W Polsce pracował jako doradca ekonomiczny w Komisji Planowania przy Urzędzie Rady Ministrów (1955–1957) i przewodniczący Głównej Komisji Planu Perspektywicznego (1957–1960); zajmował się jednocześnie pracą naukowo-dydaktyczną, był kierownikiem Działu Ekonomii Współczesnego Kapitalizmu (1955–1961) i profesorem zwyczajnym (1956) w Zakładzie Nauk Ekonomicznych PAN oraz profesorem Szkoły Głównej Planowania i Statystyki (1961–1969, pracował w Katedrze Ekonomii Politycznej na Wydziale Handlu Zagranicznego). W latach 1962–1968 przewodniczył Radzie Naukowej Międzyuczelnianego Zakładu Problemów Gospodarki Krajów Słabo Rozwiniętych SGPiS i Uniwersytetu Warszawskiego. Był również wiceprzewodniczącym Rady Ekonomicznej przy Radzie Ministrów (1957–1963). W 1958 roku został powołany na członka-korespondenta PAN, w 1966 roku został członkiem rzeczywistym akademii; w latach 1961–1968 przewodniczył Komitetowi Badań nad Zagadnieniami Społecznymi Polski Ludowej PAN. Odebrał doktoraty honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (1964)[1] i Wyższej Szkoły Ekonomicznej we Wrocławiu (1965); był laureatem nagrody państwowej I stopnia (1966, za pracę Zarys teorii wzrostu gospodarki socjalistycznej) oraz Nagrody im. Oskara Langego (1967),przyznawanej przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne. Został również odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1964) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Działalność naukowa Prace naukowe Kaleckiego dotyczyły analizy cykli koniunkturalnych, efektywności inwestycji, teorii dochodu narodowego, teorii wzrostu w gospodarce socjalistycznej, ekonometrii i metodologii planowania. Na trzy lata przed publikacją The General Theory of Employment, Interest and Money Johna Maynarda Keynesa opublikował Próbę teorii koniunktury (1933),w której podjął kwestię wpływu popytu globalnego na rozmiary i strukturę dochodu narodowego, wskazując w niej na decydującą rolę inwestycji. Swoje tezy, występujące później w teorii Keynesa, pogłębił, wbudowując je w model niedoskonałej konkurencji. W Teorii dynamiki gospodarczej (1954) zawarł syntezę badań nad procesami wzrostu gospodarki rynkowej. Sam Kalecki twierdził prywatnie, iż w dużym stopniu wyprzedził Keynesa co do zasad sformułowanych przez niego w Ogólnej Teorii, a jego artykuły z lat 1933–1935 publikowane były w języku polskim lub francuskim i przez to pozostały praktycznie niezauważone. Jego pozycja była wspierana przez znaną brytyjską ekonomistkę Joan Robinson[2]. Był twórcą teorii koniunktury w kapitalizmie. Opracował plan racjonowania dóbr w warunkach wojennych, wykorzystany częściowo w czasie II wojny światowej przez rząd Wielkiej Brytanii; współpracował w tym okresie z Johnem Keynesem. Publikował na łamach „Przeglądu Gospodarczego”, „Przemysłu i Handlu”, „Koniunktury Gospodarczej”. Uważał się za lewicowca, choć przed wojną nie sympatyzował z żadną z partii politycznych[3]. W swoich analizach problemów ekonomicznych krajów rozwijających się zwracał uwagę na centralne znaczenie reformy rolnej oraz opodatkowania właścicieli ziemskich i klasy średniej. Był sceptyczny wobec potencjału inwestycji zagranicznych jako środka stymulującego rozwój ekonomiczny[2]. W 1966 roku otrzymał nagrodę państwową I stopnia[4]. Interesowała go zawsze matematyka, którą zajął się naukowo pod koniec swej aktywności twórczej. Niezwykłym faktem jest, że w wieku 66 lat uzyskał wybitne wyniki w teorii liczb, m.in. związane z twierdzeniami o rozkładach dużych liczb pierwszych[5]. Publikacje Próba teorii koniunktury (1933) Szacunek dochodu społecznego w roku 1929 (1934, z Ludwikiem Landauem) Dochód społeczny w roku 1933 i podstawy badań periodycznych nad zmianami dochodu (1935, z Landauem) Teoria cyklu koniunkturalnego (1935) The Distribution of the National Income (1938) Essays in the Theory of Economic Fluctuations (1939) Płace nominalne i realne (1939) Economic Implications of the Beveridge Plan (1943) Studies of Economic Dynamics (1944) Teoria dynamiki gospodarczej (1958) Zagadnienia finansowania rozwoju ekonomicznego (1959, w: Problemy wzrostu ekonomicznych krajów słabo rozwiniętych pod redakcją Ignacego Sachsa i Jerzego Zdanowicza) Uogólnienie wzoru efektywności inwestycji (1959, z Mieczysławem Rakowskim) Polityczne aspekty pełnego zatrudnienia (1961) Observations on the Theory of Growth (1962) O podstawowych zasadach planowania wieloletniego (1963) Zarys teorii wzrostu gospodarki socjalistycznej (1963) Model ekonomiczny a materialistyczne pojmowanie dziejów (1964) Dzieła (1979-1980, 2 tomy)