Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Może nie tak genialna książka jak poprzedni "Porządek dnia", ale wciąż to błyskotliwy, intrygujący i bardzo humanistyczny w swej wymowie literacki esej. Autor opisuje tu wpływ kaznodziei i przedstawiciela reformacji - Tomasza Müntzera - na bunt chłopski w XVI wieku na terenach niemieckich. Chłopi, pod wpływem kazań Müntzera, wystąpili przeciwko nierówności społecznej, pańszczyźnie, bogactwu kleru, niezrozumiałym obrzędom, własnemu upodleniu, życiu w przemocy i nędzy. Zwrócili się tym samym przeciwko swoim ciemiężycielom - szlachcie i kościołowi. Nie trudno zgadnąć, że autor, pełen współczucia dla ówczesnych chłopów, stoi po stronie rewolucjonistów i idealistów. Książka to bardziej popis wyobraźni Vuillarda niż spójna historia. Mamy tu raczej jego impresje, refleksje i skojarzenia związane z tematem niż skonsolidowaną narrację z głównym bohaterem. Bohaterem prawdziwym to akurat jest on sam - autor wczytujący się w historię, interpretujący ją po swojemu, wchodzący z nią w polemikę. Ważne jest jak historia odbija się w umyśle autora i jakie obrazy tam zostawia. Czasem nieco za bardzo szarżuje w oryginalność, ale jego intrygująca, gwałtowna narracja, zaskakująca wyobraźnia, empatia, refleksyjność sprawiają, że uwielbiam go czytać. Zachwycam się tym, jak wiele emocji i poezji potrafi oddać w lakonicznych opisach: "Natchnieniem są mu zielone liście, łajno, ospa, obłoki, miejskie mrowiska własne wyzwolicielskie idee, tratowane pola, folwarki i dwory, karczowane winnice, podatki, pańszczyzna, obelżywe przezwiska, kosy, sztachety, drągi, włócznie, tak, natchnieniem jest mu grymas chorego zwierzęcia, rozdzierana zasłona, nawałnica, warsztat rzemieślnika, praca dnia powszedniego i mnogość zdarzeń; tak, działa z natchnienia Boga, lecz w tamtym czasie Bóg to krwawiąca rana, liczenie ziaren piasku, plik kartek zaczernionych goryczą i zgnębieniem." "Dlaczego Bogu, który się otaczał żebrakami, którego ukrzyżowano między dwoma łotrami, trzeba tyle blichtru, dlaczego jego kapłani potrzebują takiego zbytku? Dlaczego Bóg ubogich w tak niepojęty sposób stoi zawsze po stronie bogaczy? Dlaczego o tym, by wszystko zostawić, mówi ustami tych, co wszystko wzięli dla siebie?"