Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ewa Frysztak mogła zostać lekarzem. Całe szczęście po pół roku studiowania medycyny stwierdziła, że jednak to, czego chce bardziej, to Akademia Sztuk Pięknych. Dzięki temu mogliśmy cieszyć się przez lata jej świetnymi okładkami i ilustracjami. Jednak choć jej prace są bardzo popularne, jej nazwisko nie jest powszechnie rozpoznawane. Najpierw (już w czasie studiów) pracowała w PIW-ie, potem współpracowała z Wydawnictwem Literackim i Wydawnictwem Poznańskim. Zaczynała od okładek literniczych, dopiero z czasem pojawiły się okładki malarskie. Nie było w nich nigdy rozgadania – jej prace są najczęściej bardzo syntetyczne, była mistrzynią skondensowanych, często symbolicznych form. Jest autorką takich serii wydawniczych jak PIW-owski Klub Interesującej Książki, seria „z ptaszkiem”, czy serii Biblioteka Krytyki Współczesnej. W rozmowie z Januszem Górskim najwięcej mówi o innych, nie o sobie. Pytana, wspomina kolegów z którymi studiowała lub których znała, a jest o kim mówić: Wilkoń, Starowieyski, Cieślewicz, Młodożeniec, Fangor, Świerzy, Grabiański, żeby wymienić tych najznakomitszych. Ma bardzo duży dystans do swoich prac, często wyraża się nawet lekceważąco o niektórych projektach, bywa, że coś chwali. W rozmowie brzmi jak harda, młoda, niezależna dziewczyna, używa dosadnego języka. Nie ma skrupułów również wobec innych – bezwzględnie ocenia ich prace i nie bawi się w konwenanse. Rozmowa zbacza również w stronę plotek i opowieści o realiach życia w czasach młodości. Najbardziej podobały mi się te fragmenty gdzie Frysztak mówi o samej pracy, o technice, o procesie. Niestety te fragmenty są nieliczne, odniosłam wrażenie, że zbywa pytającego jakby ciut zażenowana tego typu pytaniami, podkreśla, że „przecież nie była Tomaszewskim”. Imponująca jest ilość technik jakie wypróbowała w swoich projektach. Nie dorobiła się nigdy swojego charakterystycznego stylu. Wciąż odkrywała na nowo, szukała odpowiedniego języka, podkreślała, że to tekst narzucał jej technikę. Bardzo skrupulatnie przygotowywała się do pracy, każdą książkę czytała i analizowała, żeby właściwie oddać jej klimat. Oprócz okładek i ilustracji w książkach dla dorosłych, tworzyła ilustracje do książek dla dzieci, plakaty, kartki pocztowe. Zdarzało jej się robić liternictwo do projektów innych artystów, jak choćby samego Szancera. Z całej rozmowy wybrzmiewa niesamowita skromność Ewy Frysztak. O swojej pracy opowiada jak o zwyczajnej pracy biurowej a nie pracy twórczej. Z niejaką tęsknotą mówi o tym, że zawsze chciała malować, ale to grafika pozwalała jej się utrzymać, więc siłą rzeczy tym się zajmowała. Nie ma w tej rozmowie śladu, tak typowego dla wielu artystów, narcyzmu. Może to odpowiedź na pytanie dlaczego Ewa Frysztak pozostawała w cieniu swoich wielkich kolegów? To ciekawa, choć niestety nie dość rozbudowana rozmowa, ładnie zilustrowana pracami artystki, pięknie wydana. Mam nadzieję, że „Sztuka książki – biblioteka pod redakcja Janusza Górskiego” to zapowiedź serii wydawniczej, która uraczy nas jeszcze wieloma perełkami. Opinia ukazała się pod adresem: https://wmoimpokoju.pl/ballada-o-dziewczynie/