Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Intrygujące dzieło. Momentami wychodzi wielkie ego Ludendorffa, który - w jego mniemaniu - odniósł w czasie Wielkiej Wojny same olbrzymie sukcesy, które inni zmarnowali. My bylibyśmy skłonni dziś patrzeć nieco inaczej na osiągnięcia człowieka, który sam doprowadził armię niemiecką na skraj upadku ale był na tyle sprytny, żeby w tym momencie oddać władzę w Niemczech. No i o człowieku, na którego plecach wyjechali w górę Lenin i Hitler. No ale pominąwszy te autopromocyjne fragmenty to jest bardzo ciekawe podsumowanie przyszłości wojny. Kiedy tego słuchałem to musiałem sam przyhamowywać moje zdziwienie: "ale jak można inaczej?". Tak, dla nas tutaj punktem odniesienia jest II Wojna Światowa, która już była wojną totalną i nie jest prosto wyobrazić sobie, że wcześniej wojny wyglądały inaczej. Nawet Pierwsza Wojna nie była do końca wojną totalną, a przynajmniej nie wszędzie w Europie. Dopiero dziś wojna w Ukrainie przypomina, że jednak wojna może być inna niż ta nasza ostatnia póki co. I wielokrotnie przychodziła mi do głowy w trakcie lektury parafraza znanego powiedzenia von Clausewitza: "Pokój to jest wojna prowadzona innymi środkami".