Maurice Powicke

Bardzo szczegółowa i wnikliwa praca. Dobre rozwiniecie do wiedzy zawartej w "Wojna w średniowieczu" Contamine. Na wstępie ciekawe spostrzeżenia autora co do geografii wojen Kapetyngów z Plantagenetami (centralne położenie Andegawenii i Turenii jako łącznik Normandii z Akwitanią, trudność połączeń Burbonii z Akwitanią, granica Normandii - Vexin - Gisors, Chateau Gaillard). Bardzo wiele użytecznych informacji o wojskowości XII i XIII wieku (kasztelanie jako osobne od zamków miejsce pobierania podatków, najemnicy, problemy lojalności wobec dwóch suwerenów, dochody i koszty obrony księstwa Normandii itd.). Ponadto czytelnik uzyskuje szczegółowe informacje o przebiegu wojen Filipa II z Ryszardem Lwie Serce i Janem Bez Ziemi. Autor odrobinę sympatyzuje z Ryszardem, podkreślając jego zwycięstwa militarne (trochę na wyrost - vide biografia Filipa II Jima Bradburego). Z drugiej strony wyjaśnia powolne osłabienie Plantagenetów kosztami wojen i kolejne ustępstwa, które (z czasem i ich ilością) dawały mocny pretekst Filipowi II po sięgniecie po ziemie Jana. Ta książka to kawał wiedzy o polityce i konflikcie o Normandię i Andegawenię (również o jej mieszkańcach - zarządcach ziemi i zamków). Po dwukrotnym przeczytaniu, nadal nie mogę wyjść z podziwu, że można było uzyskać tyle szczegółów o ziemiach i konfliktach sprzed 800 lat. Być może inne wojny z okresu średniowiecza zostaną jeszcze raz "odkryte" tak szczegółowo jak zrobił to Maurice Powicke. Czapki z głów przed autorem.