Marzenia się spełniają

Paulo Coelho od zawsze chciał zostać pisarzem. W młodości zrobił notatki do ponad 500 książek. Wysyłał też wiersze do krytyków literackich w brazylijskich gazetach. W teatrze prowadził warsztaty z reżyserii i aktorstwa, pracował w wysokonakładowych gazetach, był redaktorem periodyków kontrkultury, producentem muzycznym dla wytwórni Polygram i CBS. Nie wszyscy wiedzą, ale ponad pół wieku temu, pod wpływem ruchów mistycznych i alternatywnych, pojechał „pociągiem śmierci” do Boliwii i Machu Picchu w Peru. Potem udał się do Amsterdamu w Holandii, światowej stolicy ruchu hipisowskiego. Stamtąd, autobusem, odbył pierwszą wycieczkę na Wschód, o czym opowiada w swojej autobiograficznej książce „Hipis”.

Version 7.5 downladed and installed. Thank you for your kind words pic.twitter.com/Tzye47c0fx

— Paulo Coelho (@paulocoelho) August 24, 2022

Początek literackiej podróży

„Pielgrzyma” jeden z najpoczytniejszych pisarzy świata napisał w 1986 roku. Coelho wydał debiut po tym, jak sam odbył pielgrzymkę szlakiem świętego Jakuba. Międzynarodowy sukces tej książki sprawił, że coraz większe tłumy pątników zaczęły odwiedzać Santiago de Compostela. Pisarz został nawet za to odznaczony przez hiszpański rząd Złotym Medalem Galicji, a w 2008 roku władze miasta Santiago de Compostela złożyły mu hołd: jedną z ulic nazwały jego imieniem.

Czy jest tu ktoś, kto nie czytał „Alchemika”?

Aż trudno w to uwierzyć, ale bestsellerowego „Alchemika” wydano 34 lata temu. Inspiracją do jego napisania była perska przypowieść wykorzystana przez Jorge Luisa Borgesa w tomie opowiadań „Powszechna historia nikczemności”. Tylko w USA ta książka każdego roku sprzedaje się w nakładzie około miliona egzemplarzy i jest najpopularniejszym prezentem dla maturzystów. Ten tytuł przez rekordowe 427 tygodni utrzymywał się na liście bestsellerów „New York Timesa”. W 2003 roku „Alchemik” pobił rekord Guinnessa jako książka, która miała najwięcej tłumaczeń na inne języki. „Alchemika” czytali światowi przywódcy, w tym były prezydent USA Barack Obama, pakistańska aktywistka i laureatka Pokojowej Nagrody Nobla Malala Yousafzai czy były sekretarz generalny ONZ Ban Ki-moon. Docenili go także Umberto Eco czy laureat Literackiej Nagrody Nobla Kenzaburō Ōe, ale także Gisele Bündchen czy Oprah Winfrey, prezenterka i liderka jednego z największych klubów książki na świecie. Sekrety tej książki poznali również sportowcy, w tym siedmiokrotny mistrz świata Formuły 1 Lewis Hamilton czy supergwiazdy NBA LeBron James i Kobe Bryant, z którymi Paulo Coelho planował napisać książkę dla dzieci. Na rynku amerykańskim ukazał się audiobook „Alchemika”, którego narratorem jest laureat Oscara dla najlepszego aktora w 1991 roku Jeremy Irons.

Czym inspirował się Paulo Coelho?

W 2010 roku Paulo Coelho przygotował dla wydawnictwa Penguin antologię książek, które były dla niego inspiracją. Znajdują się w niej m.in. fragmenty tekstów „De profundis” Oscara Wilde’a, „Eichmann w Jerozolimie” Hannah Arendt, „Książę” Machiavellego, „Fikcje” Jorge Luisa Borgesa, a także fragmenty zwojów znad Morza Martwego.

Nie tylko książki

Na początku lat 70. Paulo Coelho skomponował z bahijskim rockmanem Raulem Seixasem ponad czterdzieści piosenek. Większość z nich odniosła ogromny sukces i stała się klasykami brazylijskiego rocka, jak choćby „Gita”. Napisał w sumie około 120 tekstów piosenek dla innych znanych brazylijskich wykonawców, takich jak Rita Lee czy Zé Rodrix, a także dla swojego serdecznego przyjaciela Roberto Menescala, jednego z twórców bossa novy.

Cena za bunt

Rodzice Paula Coelha nie rozumieli wymiaru młodzieńczego buntu, który on przechodził. Oddali pisarza do szpitala psychiatrycznego, gdzie poddano go elektrowstrząsom. To doświadczenie opisuje w książce „Weronika postanawia umrzeć”, dzięki której powstał projekt ustawy zakazującej nieuzasadnionych hospitalizacji psychiatrycznych w Brazylii. Dwukrotnie był też zatrzymywany przez ówczesną dyktaturę wojskową. Pierwszy raz w 1969 roku, gdy wraz ze swoją dziewczyną i dwójką przyjaciół wracał z Paragwaju, gdzie pojechali na mecz reprezentacji Brazylii w piłce nożnej. Do drugiego zatrzymania doszło 28 maja 1974 roku w najstraszniejszym okresie dyktatury: Paulo Coelho został najpierw aresztowany przez tajną policję DOPS, a tuż po zwolnieniu został porwany z taksówki wiozącej go do domu, ponownie zatrzymany i poddany torturom.

W 1980 roku Paulo Coelho poślubił artystkę Christinę Oiticicę, która zaprojektowała okładki jego pierwszych książek. Mieszkają razem w Genewie. W latach 80. oboje założyli i prowadzili w Rio de Janeiro wydawnictwo Shogun. W 2014 roku stworzyli fundację ich imienia, która, oprócz innych działań, wspiera Solar Meninos de Luz, pracę społeczną w kompleksie faweli Pavão-Pavãozinho i Cantagalo. W lipcu tego samego roku zapowiedziano filmową adaptację książki „Alchemik”.

Ostra krytyka po wybuchu wojny

Wiosną tego roku brazylijski pisarz na Twitterze podzielił się swoimi przemyśleniami dotyczącymi wojny w Ukrainie, którą nazwał „kryzysem”. Słowa najsłynniejszego twórcy złotych myśli oburzyły tysiące osób, również przedstawicieli świata kultury.

„Kryzys ukraiński to wygodna wymówka dla rusofobii”, napisał w mediach społecznościowych, w których jego działalność śledzi przeszło 15 mln użytkowników. Niespełna godzinę później, odpowiadając na falę krytyki i usiłując wytłumaczyć się z poprzedniego posta, pisarz postanowił dodać: „Byłem we Lwowie, Kijowie, Odessie, Jałcie i Czarnobylu (Ukraina). Przejechałem 10 tys. km pociągiem od Moskwy do Władywostoku (Rosja). Tak, jest wojna, ale nie wińcie zwykłych ludzi”.

Nie złagodził tym jednak reakcji internautów, którzy wyjaśnili Coelhowi, że około połowa rosyjskich obywateli deklaruje poparcie dla „operacji wojskowej w Ukrainie”. Autorowi przypomniano też jego prywatne spotkania z Władimirem Putinem. Wytknięto mu także postawę sprzed kilku lat, gdy w 2014 roku popierał pomysł włączenia Krymu do Rosji, a stanowisko zachodnich państw, które wydarzenia nazywały „bezprawną aneksją”, uznawał za propagandę. Na słowa Paula Coelha zareagowali między innymi przedstawiciele świata kultury, w tym kilku znanych polskich twórców. Pisaliśmy o tym tutaj.

Bezdyskusyjny bohater memów

Cytaty z książek Paula Coelha pojawiły się na wielu memach, które można znaleźć w sieci. Były też inspiracją dla nowych treści, które niejednokrotnie wprawiają czytelników w konsternację: czy to oryginalny cytat z jednej z książek pisarza, czy nowy twór? Memy z fotografią pisarza, okraszone treścią: „Ludzie żyją, dopóki nie umrą” czy „Jeśli szukasz oparcia – oprzyj się o ścianę”, to tylko niektóre przykłady, które można znaleźć w odmętach internetu. My jednak postanowiliśmy podzielić się kilkoma prawdziwymi, na które natkniecie się na naszym portalu. Oto one:

A co wy sądzicie o książkach Paula Coelha? Jesteśmy ciekawi waszych doświadczeń z tymi lekturami. Może macie jakieś swoje ulubione cytaty?

Oprac. na podstawie https://drzewobabel.pl/paulo75/