Nominowani do Nagrody Kapuścińskiego

LubimyCzytać LubimyCzytać
03.03.2016

Jury Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego przedstawiło dziś 10 nominowanych do niej książek. Wśród nich znalazło się osiem tytułów polskich i dwa dzieła zagraniczne. O tym, kto jest autorem najlepszego reportażu książkowego wydanego w Polsce w 2015 roku, dowiemy się 20 maja.

Nominowani do Nagrody Kapuścińskiego

W dziesiątce nominowanych reportaży wydanych w 2015 roku znalazły się:

Karolina Domagalska, Nie przeproszę, że urodziłam. Historie rodzin z in vitro

Autorka odmalowuje szeroki i społecznie zróżnicowany obraz zapłodnienia in vitro. Sięga po historie i doświadczenia rodzin „klasycznych”, czyli heteroseksualnych, ale też „nowych”: lesbijskich lub gejowskich, pisze także o kobietach, które pragnęły mieć dziecko, mimo że nie miały partnera. Rozmówców szuka autorka również za granicą: podróżuje do Izraela, Holandii, Wielkiej Brytanii, Skandynawii, dzięki czemu czytelnik ma szansę poznać wiele odmiennych rozwiązań prawnych: zasady działania banków spermy, dawstwa anonimowego i nieanonimowego, poznaje samych dawców i ich motywację. Równie ważne stają się spotkania, w trakcie których autorka rozmawia o tym, co czują rodzice, którzy decydują się na ten typ rodzicielstwa, kobiety, które przechodzą proces zapłodnienia in vitro, wreszcie dzieci, które nie znają tożsamości biologicznych rodziców.

Magdalena Grzebałkowska, 1945. Wojna i pokój

Reporterska opowieść o najbardziej dramatycznym roku XX stulecia. Autorka wkracza na ziemie przez chwilę niczyje, albo właśnie zagarnięte przez nową władzę, by przyjrzeć się z bliska losom ostatnich żyjących świadków tamtego czasu. Ludzi, którzy gonieni strachem próbowali się przedrzeć przez skuty lodem Zalew Wiślany (było ich pół miliona), przesiedleńców, którzy w swoich nowych domach zastawali jeszcze ich poprzednich właścicieli, wychowanków otwockiego domu dziecka dla ocalonych z Holocaustu, szabrowników, dla których wyzwolone tereny stały się gigantycznym sklepem Ikei, ludziom, którzy o włos wyprzedzili własną śmierć. Oddaje głos ofiarom, chociaż i katom poświęca sporo miejsca – zwłaszcza kiedy może dzięki temu pokazać powojenne pomieszanie ról i losów.

Wojciech Jagielski, Wszystkie wojny Lary

Podróż z Gruzji przez europejski raj do pogrążonej w wojnie domowej Syrii. Niezwykły reportaż o palących problemach XXI wieku.

Opowieści słuchamy z ust Lary. Jej synowie, gruzińscy Czeczeni, ruszają do Polski. Tutaj Szamil i Raszid zostają Europejczykami. Potem wyjeżdżają dalej na Zachód, gdzie zakładają rodziny. Po latach europejski raj zaczyna ich jednak przerażać obcością i duchową pustką. Wciąga ich święta wojna – wojna o wartości ich zdaniem największe. Tak trafiają do Syrii… 

Lara wciąż walczy o to, by wrócili do domu.

Michał Książek, Droga 816

Michał Książek, autor znakomicie przyjętego debiutanckiego reportażu „Jakuck. Słownik miejsca”, tym razem „bohaterem" swojej opowieści uczynił nie miasto, lecz... drogę. Tytułowa droga nr 816, zwana również „Nadbużanką", biegnie z północy na południe, wzdłuż granicy polsko-białoruskiej i polsko-ukraińskiej.
Droga to niezwykła, bowiem za nią jest już tylko Bug, a za Bugiem – mityczny Wschód, Azja, step, który ciągnie się aż do wybrzeży Japonii... Asfaltowa, miejscami dziurawa, wąska droga 816 jest więc nie tylko drogą – jest Granicą, Przedmurzem, Płotem oddzielającym Unię Europejską od nie-Unii, katolicyzm od prawosławia, „nasze" od „ich", „tam" od „tu", barbarzyństwo od cywilizacji...
Efektem wędrówki tą drogą jest ta znakomita opowieść o Pograniczu, o splątaniu i nakładaniu się na siebie kultur, kierunków, wyznań oraz znaczeń...

Jenny Nordberg, Chłopczyce z Kabulu. Za kulisami buntu obyczajowego w Afganistanie 

Dziewczynki czasowo udające chłopców to ukrywane, ale społecznie akceptowane zjawisko w kraju, gdzie brak męskich potomków stanowi hańbę dla rodziców i jest wyraźnym sygnałem niewystarczającego zaangażowania kobiety. Rodziny obdarzone wyłącznie córkami pod silną presją społeczną decydują się na uznanie jednej z nich za syna z nadzieją na magiczną moc przebrania. Dziewczynka odgrywająca rolę syna, ubierana i wychowywana jak chłopiec, może w pełni cieszyć się dzieciństwem i wolnością. Tym większym dramatem staje się chwila osiągnięcia dojrzałości płciowej, która dla bacza pusz oznacza powrót do roli kobiety, zamążpójście i oddanie wszystkich przysługujących chłopcom przywilejów.
Jenny Nordberg przedstawia współczesne oblicze starej afgańskiej tradycji, a jednak jej opowieść o tym, jak przybranie męskiej tożsamości daje kobiecie wolność, jest uniwersalnym tematem, zrozumiałym na całym świecie.

Zbigniew Parafianowicz, Michał Potocki, Wilki żyją poza prawem. Jak Janukowycz przegrał Ukrainę

Wiktor Janukowycz mógł przejść do historii jako wielki reformator. Podpisując umowę z Unią Europejską, pozbawiał opozycję wszelkich argumentów. Nie byłoby Majdanu. Kolejne wybory prezydenckie odbywałyby się bez prawdziwego konkurenta. Lider – jak mówił o sobie – dalej grałby według sprawdzonej zasady rodem z rosyjskiej grypsery „kidaj łocha” – porzuć frajera, gdy tylko przestanie być użyteczny. Zasady panujące w półświatku, które wyniósł z czasów burzliwej młodości, Janukowycz stosował w polityce. „Łochami” byli dla niego unijni przywódcy, oligarchowie, opozycja, Rosjanie, najbliżsi współpracownicy. Jedynym panem miał być on sam.

Paweł Piotr Reszka, Diabeł i tabliczka czekolady

Polska magiczna, choć bez fikcji. Reportaże o dziewicy, która dała się uwieść Jezusowi, o totalnej blokadzie seksu w Lublinie, o zawstydzonych Sprawiedliwych, o ukrytych dawcach organów, o diable na popołudniowej lekcji, o naprawianiu homo na hetero...

Książkę poleca Mariusz Szczygieł: 

„Na każdy reportaż Pawła P. Reszki czekam jak na wydarzenie. I każdy jest dla mnie niespodzianką. Paweł ma zaskakujące tematy i świetnych bohaterów. Ma też talent, ale nie tylko reporterski. Otóż ma talent chirurga - jest chirurgiem mentalności. W tej książce pokroił swoim skalpelem Polskę i wyciągnął z jej wnętrza głupotę, nienawiść, mądrość i miłość. Przyjrzyjmy im się. Czego jest więcej i dlaczego?”

Åsne Seierstad, Jeden z nas. Opowieść o Norwegii

Jeden z nas to opowieść o sprawcy masakry na wyspie Utøya i jego ofiarach: dwóch siostrach, Irakijkach spod Oslo, które nie mogły się doczekać wyjazdu na letni obóz AUF, młodzieżówki Partii Pracy, i o grupce chłopaków z Tromsø na północy Norwegii. Nie wszyscy wrócili do domów. Autorka szuka odpowiedzi na pytania, które wszyscy sobie zadajemy: jak mogło dojść do tak okrutnej zbrodni?

 

Katarzyna Surmiak-Domańska, Ku Klux Klan. Tu mieszka miłość

Katarzyna Surmiak-Domańska, gość Krajowego Zjazdu Partii Rycerzy KKK z Arkansas, ma okazję przyjrzeć się Klanowi z bliska. Rozmawia z Wielkimi Magami, Smokami i Kleagle’ami. Zakłada biały kaptur, staje z nimi pod płonącym krzyżem. Docieka, drąży, próbuje zrozumieć ich perspektywę.
Obraz, który wyłania się z jej podróży, to poruszający portret Pasa Biblijnego – południowych stanów, które pomimo porażki w wojnie z Północą nigdy się nie poddały. To tutaj sto pięćdziesiąt lat temu narodził się Klan. Tu rysowano czarne muły symbolizujące „miasta zachodzącego słońca”, w których nie życzono sobie czarnych. Tu krążyły pocztówki upamiętniające lincze na Afroamerykanach. To w tutejszych lasach, dziś coraz częściej, rycerze z pochodniami zbierają się w tradycyjnych kuklos. To „Tu mieszka miłość” – jak można przeczytać w reklamie promującej radio dla dumnych z siebie białych.

Małgorzata Szejnert, Usypać góry. Historie z Polesia

Porywająca podróż do najbliższej z mitycznych krain.
„Usypać góry. Historie z Polesia" to fenomen polskich Kresów w pigułce. Wciągająca opowieść o krainie, w której żyli obok siebie Polacy, Litwini, Białorusini i Żydzi. Ale też „tutejsi” – Poleszucy, dla których ojczyzna to nie historia czy polityka, ale miejsce człowieka w kosmosie. To zatrzymany w czasie świat królewiąt, panów i chłopów, przemysłowców, kupców i cadyków oraz jego dramatyczny koniec.
Co o Polesiu wiedzieli w latach 30. XX wieku Amerykanka Louise Boyd, niestrudzona badaczka Arktyki, oraz generał Carton de Wiart, weteran brytyjskich wojen w Afryce? Dlaczego na miejsce kolejnych eskapad wybierają właśnie polskie mokradła? Czy przeczytali u Herodota, że żyje tam lud czarnoksiężników, którzy raz w roku zamieniają się w wilki? Może słyszeli o legendarnym grobie Owidiusza? Na początku wieku XXI Małgorzata Szejnert wyrusza ich tropem.

96 książek, zgłoszonych do 7. edycji Nagrody, oceniało jury pod przewodnictwem Macieja Zaremby Bielawskiego, w składzie: Ewa van den Bergen-Makała, Piotr Mitzner, Katarzyna Nowak i Lidia Ostałowska. Sekretarzem jury jest Bożena Dudko.

Finałowa piątka zostanie ogłoszona w kwietniu, a laureata Nagrody poznamy 20 maja. Autor najlepszego reportażu 2015 roku otrzyma nagrodę w wysokości 50 tys. zł, a nagrodą 15 tys. zł zostanie uhonorowany autor najlepszego przekładu roku.

W 2015 r. ustanowiona została także Nagroda Translatorska dla Tłumaczy Ryszarda Kapuścińskiego - w dwóch kategoriach: za całokształt twórczości i za przekład na nowy język. W tym roku nagrodzeni zostali: za całokształt twórczości translatorskiej - dr Martin Pollack, ambasador polskiej kultury w świecie niemieckojęzycznym, przyjaciel Ryszarda Kapuścińskiego, który przetłumaczył jego 13 książek na język niemiecki; natomiast za przekład na nowy język - dr Osman Fırat Baş, który przetłumaczył na turecki książkę Kapuścińskiego po raz pierwszy z oryginału („Podróże z Herodotem”).

Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego za Reportaż Literacki ma charakter międzynarodowy i jest przyznawana co roku za najlepszy reportaż książkowy opublikowany w Polsce i po polsku między 1 stycznia a 31 grudnia poprzedniego roku. Jury – pod przewodnictwem Macieja Zaremby Bielawskiego, reportera i tłumacza – ocenia także pracę tłumaczy, a od piątej edycji może nagrodzić także autora najlepszego przekładu roku.

Dotychczasowymi laureatami zostali: Jean Hatzfeld za Strategię antylop i tłumacz Jacek Giszczak; Swietłana Aleksijewicz za książkę Wojna nie ma w sobie nic z kobiety i tłumacz Jerzy Czech; Liao Yiwu za Prowadzącego umarłych… oraz tłumacze Agnieszka Pokojska i Wen Huang; Ed Vulliamy za Ameksykę… i Janusz Ochab; Elisabeth Åsbrink za książkę W Lesie Wiedeńskim wciąż szumią drzewa i tłumaczka Irena Kowadło-Przedmojska, a także Swietłana Aleksijewicz za książkę Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka, którą z rosyjskiego przełożył Jerzy Czech, Michał Olszewski za Najlepsze buty na świecie oraz tłumacz Mariusz Kalinowski za przekład Krótkiego przystanku w drodze z Auschwitz Görana Rosenberga.


komentarze [1]

Sortuj:
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
LubimyCzytać 03.03.2016 14:50
Administrator

Zapraszamy do dyskusji.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post