Nominowana do Międzynarodowej Nagrody Bookera powieść historyczna  Willema Ankera „Red Dog” została wydana w 2014 roku w języku afrikaans. To opowieść o Afryce, którą przemierza Coenraad de Buys – oszust i banita, agent wojenny, legendarny buntownik walczący z wodzami ludu Xhosa przeciwko Brytyjczykom. Akcja rozgrywa się pod koniec XVIII wieku, jest przesycona brutalnością i krwią. Autor szczegółowo opisuje drastyczne sceny mordów dokonywanych na pierwotnych mieszkańcach południowej Afryki.

Książka „Red Dog” uznana została również za współczesną próbę rozliczenia postkolonialnego piętna, z którym mierzy się Afryka Południowa.

Czy do Międzynarodowego Bookera nominowano plagiat?

Niedawno pojawiły się kontrowersje sugerujące, że Willem Anker w wielu fragmentach swojej nominowanej do Międzynarodowej Nagrody Bookera powieści dopuścił się plagiatu, wzorując opisy scen na książce „Blood Meridian” z 1985 roku (po polsku wydanej pod tytułem „Krwawy południk”) amerykańskiego pisarza Cormaca McCarthy’ego.

Poniżej przedstawiamy przykładowe zestawienie fragmentów opisujących dziką hordę banitów prowadzonych przez Buysa do ataku i  zasadzki Comanchy z książki McCarthy’ego. Jako pierwszy odkrył i ogłosił je brytyjski dziennikarz George Berridge.

Zapożyczenie czy inspiracja?

W krytycznej recenzji, opublikowanej w brytyjskim magazynie The Times Literary Supplement, Berridge pisze, że niektóre ze scen opisywanych przez Ankera od razu skojarzyły mu się ze stylem McCarthy’ego. Jak wyjaśnia, skontaktował się z wydawcą „Red Dog” i uzyskał informację, że Anker przetłumaczył niektóre fragmenty prozy autora „Krwawego południka” na język afrikaans i wplótł w swoją książkę, traktujac je jako literacki hołd. Następnie, podczas przekładu „Red Dog” na język angielski, tłumacz Michiel Heyns nie był świadomy pochodzenia wybranych fragmentów. Doszło więc do tłumaczenia tłumaczenia. Czy jest to plagiat, czy tylko daleko idące zapożyczenie i inspiracja? Autor przekładu broni powieści „Red Dog” i wyraża swoje zdziwienie stawianiem tak poważnych zarzutów. Heyns podkreśla, że sam Anker w podziękowaniu zawartym na końcu książki wyraża wdzięczność McCarthy'emu i jasno wskazuje pochodzenie kwestiowanych fragmentów. Co jestnak istotne, podobnych podziękowań brak w oryginalnej wersji ksiażki, w języku afrikaans – a książki McCarthy'ego nigdy nie były tłumaczone na ten język, trudno więc wymagać od czytelnika, by sam wychwycił podobieństwo fragmentów.

W kolejnym tekście na ten temat, tym razem opublikowanym w brytyjskim „Guardianie” George Berridge podkreśla, że jest świadom wzajemnych inspiracji pisarzy i przenikania się ich dzieł. Jak pisze, także w dorobku McCarthy’ego można wskazać wiele źródeł, z których pisarz korzystał, tworząc (czego dowodzi choćby Michael Lynn Crews, autor przewodnika po wpływach literackich McCarthy’ego pt. „Books Are Made Out of Books: A Guide to Cormac McCarthy's Literary Influences”). Daleko im jednak do tak wyraźnego podobieństwa, jakie zachodzi w przypadku „Red Dog” i „Blue Meridian”. 

Trudno wyrokować, czy kontrowersje powstałe wokół książki Ankera wpłyną w jakikolwiek sposób na decyzję jury Międzynarodowej Nagrody Bookera. O tym, czy „Red Dog” znajdzie się na krótkiej liście nominowanych, dowiemy się 2 kwietnia 2020 roku. Zdobywców tegorocznej nagrody The International Booker Prize poznamy 19 maja.