„Ślady nocy”: sztuka przetrwania wg najmłodszej autorki nominowanej do Nagrody Bookera

Sonia  Miniewicz Sonia Miniewicz
29.04.2024

Miała zaledwie siedemnaście lat, kiedy zaczęła pracę nad swoją debiutancką powieścią. Wydane w 2022 roku „Ślady nocy” walczyły o Nagrodę Bookera, a Leila Mottley zapisała się w historii jako najmłodsza autorka nominowana do tego prestiżowego wyróżnienia.

„Ślady nocy”: sztuka przetrwania wg najmłodszej autorki nominowanej do Nagrody Bookera materiały wydawcy

Stwierdzenie, że Kiara nie ma łatwego życia, byłoby truizmem. Siedemnastolatka mieszka na podejrzanym osiedlu w Oakland, do którego raczej nikt nie chciałby zapuścić się po zmroku, otoczona przez ludzi ze społecznego marginesu, o brudnych sumieniach zniszczonych przez nałogi. Codziennie przechodzi obok wypełnionego fekaliami basenu, którego od dawna nikt nie sprzątał i który w dużej mierze staje się doskonałą metaforą jej rzeczywistości. Tym miejscem rządzą frustracja, upokorzenie i marazm. Egzystencja sprawia wręcz fizyczny ból.

Historia, która nie powinna się zdarzyć

Kiedy ojciec dziewczyny umiera, a matka zostaje zabrana przez policję, nastolatka zostaje ze swoim starszym, niezaradnym bratem marzącym o karierze rapera. To ona musi się nim zaopiekować, a jakby tego było mało, pod jej skrzydła trafia jeszcze kilkuletni syn sąsiadki narkomanki, dla którego staje się ona przybraną matką. Kiara stara się jakoś sobie poradzić w nowej sytuacji, próbuje poukładać swoje życie i zapanować nad wszechobecnym chaosem, choć nie jest łatwo, a zaległości za czynsz rosną z miesiąca na miesiąc. Próbuje wiązać koniec z końcem, lecz bezskutecznie – w końcu kto chciałby zatrudnić dziewczynę, która właśnie rzuciła szkołę i nie ma żadnego doświadczenia zawodowego?

„Ledwo sobie radzimy, zalegamy z czynszem za kilka miesięcy, a Marcus nie zarabia ani grosza. Żebrzę, aby dawali mi więcej zmian w monopolowym, i liczę, ile krakersów zostało w szafce”.

Jest, oczywiście, pewien sposób na zdobycie pieniędzy – postawiona pod ścianą, Kiara decyduje się na świadczenie usług seksualnych. Na początku jednak nie zdaje sobie nawet sprawy, do jak okrutnego i bezlitosnego świata zamierza właśnie wkroczyć. Nikomu nie powinno się tu ufać, każdy może skrzywdzić – nieważne, czy to typ spod ciemnej gwiazdy, wyglądający normalnie miły mężczyzna czy… stróż prawa. Dziewczyna od samego początku znajduje się na przegranej pozycji. Nie ma nikogo, kto okazałby jej wsparcie i otoczył opieką, pochodzi z biednej rodziny, jest zdana na siebie, w dodatku traktuje się ją gorzej ze względu na kolor skóry.

„Ślady nocy” szybko stały się bestsellerem – powieść została opublikowana w cenionym wydawnictwie, a wkrótce po premierze polecała ją Oprah w swoim klubie książki. Zachwycano się nie tylko mocną tematyką i bezkompromisowością Mottley, ale też jej stylem, bo choć opisuje mało subtelne rzeczy, to posługuje się językiem pełnym artyzmu, wręcz lirycznym. Co nie dziwi, bo nastoletnia autorka tworzyła wcześniej poezję i na tym polu odnosiła pierwsze sukcesy. Ten momentami wzniosły i wysublimowany język kontrastuje z fabułą, a jednocześnie doskonale z nią współgra.

Oparta na faktach krytyka systemu

Historia Kiary została zainspirowana prawdziwymi wydarzeniami – w 2015 roku kilkunastu policjantów wykorzystywało seksualnie nastoletnią seksworkerkę. Mottley, mająca zdecydowanie łatwiejszy start niż jej bohaterka (pochodzi z inteligenckiej rodziny i od najmłodszych lat mogła realizować się literacko), przerażona tymi doniesieniami, staje po stronie osób, które nie mogą mówić za siebie, bo nikt nie chce ich słuchać. Tych, które nie mają wystarczającego zaplecza, by stawić czoła rasizmowi i patriarchatowi czy nierównościom społecznym; tych, których krzywda zazwyczaj przechodzi niezauważona, bo właściwie nikogo nie obchodzi.

„Sprawa rozwijała się miesiącami i latami, a ja, nawet gdy media straciły zainteresowanie, wciąż zastanawiałam się nad tym wydarzeniem, nad tą dziewczyną i nad innymi dziewczętami, które nie trafiły na pierwszą stronę gazet, mimo to doświadczyły okrucieństwa działań policji wobec ludzkiego ciała, umysłu i ducha” - pisze autorka w posłowiu.

Zdawała sobie sprawę, jak wiele podobnych przypadków nigdy nie zostało ujawnionych, jak wiele kobiet jest „bezbronnych, niechronionych i niewidocznych”. „Ślady nocy” to krytyka systemu i surowe spojrzenie na niesprawiedliwości rządzące amerykańską – choć oczywiście nie tylko – rzeczywistością. Mottley pisze o biedzie, niskich pensjach, kiepskim systemie szkolnictwa, problemach mieszkaniowych, wszechobecnych używkach, które tak kuszą ludzi bez perspektyw i ściągają ich na jeszcze większe dno. Opowiada o niełatwych emocjach, zmuszając czytelnika do opuszczenia strefy komfortu i zanurzenia się w brutalnym świecie, pozornie pozbawionym nadziei.

Nadzieja umiera ostatnia

Kiara jest bohaterką fascynującą – postawiona w tak trudnej sytuacji, uruchamia swój instynkt przetrwania. Jest bystra, gotowa na wiele poświęceń dla bliskich, niezłomna, choć trafia w sam środek koszmaru, gdzie jej niewinność zostaje zdeptana, a ona sama staje się jedynie towarem czy wręcz niewolnicą. Mottley pokazuje bezsilność człowieka nieoczekującego znikąd ratunku, rozdartego między wyborami, w których być może nie ma dobrych decyzji. Czy da się zachować moralność i odnaleźć w sobie siłę, by zawalczyć o sprawiedliwość? Uwierzyć komuś, choć przecież tyle innych osób wcześniej zawiodło pokładane w nich zaufanie? A przede wszystkim odzyskać siebie, zrozumieć, że tak długo żyło się w kłamstwie, pogodzić się z doświadczoną krzywdą:

„czuję się też jak w żałobie, wciąż próbując pojąć te miesiące, tych mężczyzn i to, czego się wyrzekłam w imię złudzenia, że mam kontrolę, że należę do siebie, choćby na krótko, zanim to pęknie, a ja sobie przypomnę prawdę”.

Dla samej autorki ważne było, aby pokazać, że w tych trudnych do przetrwania okolicznościach, kiedy życiem Kiary rządzi strach, jej bohaterka wciąż może pozostać zdolna do odczuwania radości i miłości, nie traci umiejętności odróżniania dobra od zła, pozostaje człowiekiem w najlepszym rozumieniu tego słowa.

Chcesz kupić tę książkę w cenie, którą sam/-a wybierzesz? Ustaw dla niej alert LC.

Książka jest już w sprzedaży online

Artykuł sponsorowany, który powstał przy współpracy z wydawnictwem


komentarze [8]

Sortuj:
więcej
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
twujstary8  - awatar
twujstary8 30.04.2024 19:07
Czytelnik

Seksworkerkę XD 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Melissa Tygrys - awatar
Melissa 29.04.2024 16:27
Czytelniczka

Powieść mnie zaintrygowała a autorka wydaje się być obiecująca. Idę szukać książki. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Jeanette ksiazka_na_przesluchaniu - awatar
Czytelniczka

ja tez  😀 to ważny głos tych, którzy nie mają możliwości się obronić ;) 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Krzysztof Gromadzki - awatar
Krzysztof Gromadzki 29.04.2024 11:48
Czytelnik

Książka trafia na moją półkę książek do przeczytania. Wyczuwam w niej coś z  Nędzników Victora Hugo,  Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego i  Gron gniewu Johna Steinbecka. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
 Nędznicy  Zbrodnia i kara  Grona gniewu
Sewer  - awatar
Sewer 02.05.2024 21:52
Czytelnik

No bez przesady. :)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Krzysztof Gromadzki - awatar
Krzysztof Gromadzki 02.05.2024 21:59
Czytelnik

Nie chodzi o styl, czy rozmach, tylko o poruszaną tematykę. Życie ludzi wypchniętych poza margines społeczeństwa ("Nędznicy"), prostytucja ("Zbrodnia i kara") i przesilenie, które zmusza człowieka do radykalnych postaw ("Grona gniewu"). 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Sewer  - awatar
Sewer 02.05.2024 22:08
Czytelnik

Wydaje mi się że za dużo się spodziewasz po tej pozycji ,ale ja malkontent jestem więc pozostaje mi życzyć "miłej" lektury.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Sonia  Miniewicz - awatar
Sonia 29.04.2024 10:30
Redaktorka

Zapraszam do dyskusji.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post