Seria Bałtyk – bliskie dalekie sąsiedztwo

Seria Bałtyk – jak to wszystko się zaczęło?

Kto wie, jak potoczyłyby się losy serii, gdyby nie zaskakujący telefon od Magdaleny Kalisz, współorganizatorki Gdańskich Targów Książki, która poprosiła o wypożyczenie z redakcyjnych zasobów jednego egzemplarza „Wyspy diabła” – powieści Einara Kárasona w tłumaczeniu Jacka Godka, wydanej przez Wydawnictwo Marpress w 1997 roku i już od dawna niedostępnej na rynku. Kárason i Godek byli gośćmi islandzkiej edycji targów w marcu 2019 roku. Podczas jednego z paneli dyskusyjnych znany ze swej ultraoptymistycznej i otwartej postawy wobec nieoczywistych wyzwań Fabian Cieślik zadeklarował wznowienie tej powieści w Marpressie.

Wiemy, że Islandia nie leży nad Bałtykiem. Jednak jej wielowiekowe związki z Danią i Norwegią oraz przynależność do kręgu kultury skandynawskiej i nordyckiej sprawiają, że ten kraj jest naszym bliskim-dalekim sąsiadem. Przybliżanie takiego sąsiedztwa od początku stawialiśmy sobie za cel, wydając serię Bałtyk.

Twórczynią zapadających w pamięć okładek jest Zuzanna Leśniak, wtedy jeszcze studentka gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych. We współpracy z Patrykiem Hardziejem ogłosiliśmy w jego grupie zajęciowej konkurs na projekt graficzny serii Bałtyk. Zależało nam na minimalizmie i prostej formie, które jednocześnie podkreślą różnorodność serii. Bazując na pojedynczym symbolu opartym na treści książki oraz kontrastowym połączeniu barw, najlepszy naszym zdaniem projekt stworzyła Zuzanna Leśniak.

W międzyczasie Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury rosło w siłę i coraz odważniej wypowiadało na głos swoje postulaty, domagając się między innymi obecności nazwisk tłumaczy na okładkach książek. Uznaliśmy ich oczekiwania za uzasadnione i w pełni je popieramy. Jako jedni z pierwszych wydawców w Polsce zaczęliśmy umieszczać imię i nazwisko tłumacza/tłumaczki na okładce książki oraz biogram twórczy na skrzydełku.

Tłumacze stali się naszym oknem na świat i uznajemy ich za równorzędnych współtwórców serii Bałtyk. Ich wiedza o danym kraju jest dla nas źródłem wiedzy o tym, co i dlaczego warto wydać. W przypadku języków rzadkich – a większość książek w serii z takich jest tłumaczona – nie zawsze jest możliwość przeczytania danej książki przed decyzją o jej wydaniu. Sięgamy po opinie z różnych źródeł, a poleceniom tłumaczy i tłumaczek przyglądamy się ze szczególną uwagą.

Pierwsza książka w serii Bałtyk ukazała się jeszcze w 2019 roku i było to wznowienie wspomnianej wyżej „Wyspy diabła”. Od razu ruszyły też prace nad wydaniem drugiego i trzeciego tomu, wszystkie w tłumaczeniu niezawodnego Jacka Godka.

Nadbałtyckie perełki literackie

W nasze ręce zaczęły wpadać – jak się miało później okazać – same gwiazdorskie tytuły. „Człowiek, który znał mowę węży” Andrusa Kivirähka – w Estonii najważniejsza powieść ostatnich lat, obecna niemal w każdym estońskim domu. „Ulica dzieciństwa” Tove Ditlevsen – pisarki, która w Danii wciąż jest uważana za kultową i czytana przez kolejne pokolenia. Fińskie „Polowanie na małego szczupaka” Juhaniego Karili – powieść, która łączy w sobie rozrywkę, refleksję i pewnego rodzaju wyzwanie. Wszystkie te tytuły trafiły do serii Bałtyk dzięki czujności tłumaczek i tłumacza: Anny Michalczuk-Podlecki, Agaty Lubowickiej i Sebastiana Musielaka.

Z takimi kołami napędowymi seria była skazana na podbijanie serc czytelników i czytelniczek. Innym rodzajem napędu okazał się grant z Kreatywnej Europy na wydanie kolejnych ośmiu tytułów. Początek 2020 roku, gdy pandemia zamknęła nas w domach, był idealnym czasem na napisanie takiego projektu. Również dzięki Kreatywnej Europie seria Bałtyk liczy już szesnaście tytułów:

Dania:

Tove Ditlevsen, „Ulica dzieciństwa”, tłum. Agata Lubowicka

Merete Pryds Helle, „Piękno ludu”, tłum. Justyna Haber-Biały

Kristian Bang Foss, „Śmierć jeździ audi”, tłum. Agata Lubowicka

Estonia:

Andrus Kivirähk, „Człowiek, który znał mowę węży”, tłum. Anna Michalczuk-Podlecki

Paavo Matsin, „Gogolowe disco”, tłum. Anna Michalczuk-Podlecki

Finlandia:

Juhani Karila, „Polowanie na małego szczupaka”, tłum. Sebastian Musielak

Ulla-Lena Lundberg, „Lód”, tłum. Justyna Czechowska

Riku Korhonen, „Powieść lekarska”, tłum. Sebastian Musielak

Islandia:

Einar Kárason, „Wyspa diabła”, tłum. Jacek Godek

Einar Kárason, „Złota wyspa”, tłum. Jacek Godek

Einar Kárason, „Ziemia przyobiecana”, tłum. Jacek Godek

Litwa:

Daina Opolskaitė, „Piramidy dni”, tłum. Kamil Pecela

Łotwa:

Jānis Jonevs, „Jełgawa ʼ94”, tłum. Daniel Łubiński

Svens Kuzmins, „Chochma”, tłum. Agnieszka Smarzewska

Niemcy:

Deniz Ohde, „W sztucznym świetle”, tłum. Zofia Sucharska

Norwegia:

Klara Hveberg, „Oprzyj swoją samotność o moją”, tłum. Karolina Drozdowska

Ta szesnastka to dopiero początek serii. W 2023 roku ukażą się trzy nowe powieści: z Danii, Finlandii, Niemiec i Szwecji. Czuwamy, czytamy i nie ustajemy w poszukiwaniach!

Seria Bałtyk została przyjęta z otwartymi ramionami przez czytelników i czytelniczki w Polsce. Literackie odkrywanie miejsc, z których dotychczas rzadko coś docierało do naszego kraju, idealnie trafiło w czas zamkniętych granic i niejednej osobie zastąpiło podróże. Teraz, gdy znów możemy pojechać dokądkolwiek chcemy, warto zadbać o literacką podbudowę takich wakacji. Nic tak nie łączy, jak wspólne historie.

Urszula Obara

Książki z serii Bałtyk są dostępne w sprzedaży.

---
Artykuł sponsorowany, który powstał przy współpracy z wydawnictwem.