Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Najbardziej znaną powieścią Huxleya jest dzieło pt. „Nowy wspaniały świat”, stworzone w 1931 roku i wydane rok później w Londynie. Powieść należy do gatunku science-fiction, jest antyutopią przedstawiającą patologie społeczeństwa przyszłości. Jednak z perspektywy teraźniejszości trudno jest jednoznacznie zaklasyfikować ten utwór do gatunku fantastyki, ponieważ przedstawione w nim wydarzenia coraz bardziej przypominają to, co dzieje się wokół nas w teraźniejszości – czyli w XXI wieku. „Wybutlowane” dzieci uwarunkowane już na poziomie genetycznym przypominają współczesne ośrodki leczenia niepłodności, gdzie kobieta może wybrać kolor skóry swojego przyszłego dziecka, kolor oczu i włosów, zadbać o brak skłonności do określonych chorób poprzez wybór określonego nasienia. Możliwość wybóru cech ogólnych stanowi początkowy etap rozwoju ludzkiej inżynierii genetycznej, która niewątpliwie będzie się rozwijać w szybkim tempie. Książkowy podział na kasty jest zauważalny w społeczeństwie: celem współczesnej edukacji jest ścisła specjalizacja, co powoduje niski poziom wiedzy ogólnej. Powstaje społeczeństwo, w którym jednostki nie dostrzegają potrzeby rozwoju i pogłębienia wiedzy w momecie, kiedy doskonale opanowały swój zawód. Jak w książce, tak samo i w rzeczywistości dostrzegamy zubożenie systemu wartości, co przejawia się w bezwzględnej poligamii i zasadzie „każdy należy do każdego”. Soma, tak samo jak alkohol czy narkotyki, jest powszechnie przyjmowana w momentach gorszego samopoczucia, w dodatku wszystko to wywołuje uzależnienie. Na przeciw książkom przychodzą „czuciofilmy”, zamiast religii – technologiczny ateizm. Na pierwszym miejscu stoi konsumpcjonizm, niewytłumaczalna potrzeba posiadania, wyrzucanie rzeczy i kupowanie nowych, w momencie, kiedy można je łatwo naprawić. Granica prywatności jest zacierana, a ludzie nie protestują, bo są zapewnieni, że to jest przede wszystkim dla ich dobra. Smutne jest to, że opisane zjawiska coraz częściej znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości.
Antyutopia „Nowy wspaniały świat” powstała jako odpowiedź na utopię „Ludzie jak bogowie” Herberta George’a Wellsa. „Antyutopia jest negacją optymistycznych wizji, ale tylko negacją. Nie bierze pod uwagę otaczającego nas świata, jej kreacje nie są analizą tego co się wokół nas dzieje. Dopiero dys¬topia – najlepiej przedstawiona w utworach Orwella -była próbą analizy rzeczywistości i tendencji rozwojowych świata ”. Istoty tych trzech gatunków – utopii, antyutopii, dystopii – stale konfrontują ze sobą, tak samo jak ich autorzy, ponieważ ich wizje początkowo są sprzeczne, oksymoroniczne. Ciężko jest stwierdzić, która wizja jest słuszna, a która nie, ponieważ każda miała w sobie odrobinę prawdy.
Powieść „Nowy wspaniały świat” jest często porównywana z futurystyczną antyutopią „1984” angielskiego pisarza i publicysty George’a Orwell’a. Te dwie antyutopie napisane przez anglików mniej więcej w jednym czasie (różnica 17 lat), należą do jednego gatunku science-fiction, obydwie przedstawiają wizję przyszłości, próbują przewidzieć i opisać patologie, na które będzie cierpieć ludzkość.
Orwell przewidywał, że pojawi się komisja cenzury, która będzie posiadała uprawnienia do zakazania każdej książki, która ich zdaniem będzie zawierać niewłaściwe treści. Huxley natomiast pisał, że w stworzeniu takiej komisji nie będzie potrzeby, ponieważ ludzie z własnej woli zrezygnują z czytania książek, preferując telewizję i filmy. Orwell uważał, że władza będzie ograniczać dostęp do informacji, natomiast Orwell przewidział panujący dzisiaj informacyjny chaos, natłok niepotrzebnych i głupich informacji, wśród których gubią się treści istotne; przewidział także powszechnie stosowaną w mediach metodę tematów zastępczych. Orwell obawiał się, że kultura przyszłości zostanie kulturą zniewoloną, Huxley – że kultura zostanie pochłonięta rozrywką, stanie się prymitywną i infaltywną masą z uzależnieniami od kompuerowych gier i sensacji, stale przebywającą pod kontrolą środków masowego przekazu, narzucających styl życia. W powieści „1984” ludzie są kontrolowani przez ból, w „Nowy wspaniały świat” – przez przyjemność, którą przynosi soma. Orwell przewidywał, że ludzi zrujnuje to, czego nienawidzą – np. wszelkiego rodzaju broń; Huxley widział unicestwienine ludzkości przez to, co lubią – rozrywkę, komputery, Internet, telewizję itp . Obaj autorzy w swoich powieściach próbowali przewidzieć społeczne patologie przyszłości, i chociaż nam się może wydawać, że akurat Huxley miał rację, trudno jest jednoznacznie określić kto miał więcej słuszności. Problem polega w tym, że autorzy opisywali zupełnie różne systemy polityczne: Orwell pisał o totalitarnym socjaliźmie, natomiast Huxley opisywał totalitarny kapitalizm. Przypisywanie słuszności do powieści „Nowy wspaniały świat” jest w jakimś stopniu słuszne, ale z perspektywy XXI wieku, tego ustroju, w którym żyjemy teraz. Totalitarny socjalizm też był aktualny, ale w swoim czasie, np. do 1989 roku w Polsce. Obie książki opisują zhiperbolizowane wizje różnych rodzajów totalitaryzmu, które w życiu realnym nie występują w czystej postaci. Dzisiaj możemy się spotkać jedynie z wymieszaniem tych dwóch poglądów, które posiadają jeden najważniejszy wspólny element – każda władza zawsze dążyła i będzie dążyć do jak największej kontroli nad społeczeństwem.
Twórczość Aldousa Huxley miała duży wpływ na rozwój kultury, chociaż jest mniej znana niż np. twórczość G. Orwella. Biorąc pod uwagę zawartą w książce „Nowy wspaniały świat” instrukcję do skutecznej kontroli nad społeczeństwem stosowaną w kapitalizmie, niepowszechna znajomość tej lektury przez polityków spowodowałaby wyższy poziom bezpieczeństwa jednostek, chociaż wiele elementów z przepowiedni Huxley’a jest już wdrożone w rzeczywistość XXI wieku. Aldous Huxley zmarł 22 listopada 1963 roku, zostawiając nadzieję na przyszłość lepszą, niż została ona opisana w jego najbardziej słynnej powieści. Uważam, że powieść jest swoistym ostrzeżeniem, jak może się zmienić świat, jeżeli ludzie będą wykazywać coraz większą niechęć do myślenia. Warto pamiętać o tym ostrzeżeniu, jak i o samym pisarzu, mimo że jego śmierć nie zdobyła wielkiego rozgłosu z powodu tego, że w tym samym dniu zamordowano prezydenta Kennedy’ego.

Najbardziej znaną powieścią Huxleya jest dzieło pt. „Nowy wspaniały świat”, stworzone w 1931 roku i wydane rok później w Londynie. Powieść należy do gatunku science-fiction, jest antyutopią przedstawiającą patologie społeczeństwa przyszłości. Jednak z perspektywy teraźniejszości trudno jest jednoznacznie zaklasyfikować ten utwór do gatunku fantastyki, ponieważ...

Ray Bradberry - przewidział czy wiedział?
W latach 50 XX wieku w Stanach Zjednoczonych ukazała się słynna książka 451 stopni Fahrenheita autorstwa Raya Bradbury'ego. Nowo-wypieczony utwór cieszył się wielką popularnością w tych czasach. Ludzie słyszeli o nim, czytali, przekazywali swoim dzieciom. Ale fantastyczna powieść była traktowana wyłącznie jako fikcja, która zawierała w sobie zero prawdy.
451° Fahrenheita – to temperatura, w której papier zaczyna się tlić i płonie…
Czy Ray Douglas Bradberry był predyktorem? W jakimś sensie tak, ale czy był ten człowiek wszechwiedzącym? Możliwe, że przewidywał przyszłość, a możliwe, że posiadał zbyt krytyczne myślenie i logikę. Dystopia przedstawia nam rzeczywistość zmyśloną, ale w niedługim czasie stanie się ona prawdziwą. Celem tej książki przede wszystkim dla Bradbury'ego było stawianie oporu totalitarnemu systemowi, który wówczas panował nad US. Chciał dotrzeć do ludzkiej świadomości i wzbudzić chociaż najmniejszy protest, iskierkę, która by zapaliła światełka logiki w umyśle każdego obywatela, który wydawał się obojętny do sytuacji. „Czy wie pan, że nigdy nie zadajemy pytań, a przynajmniej większość nie zadaje? Oni po prostu wbijają w człowieka odpowiedzi.” – ten cytat najbardziej ostro odzwierciedla postawę tych ludzi. Nikt nie zadaje pytań, ale nie zna odpowiedzi – to jest prawdziwa głupota. Nie wiedzą, nie chcą wiedzieć, nie będą wiedzieć. W 1953 roku z zakazaniem literatury i jej paleniem nikt nie walczył. „. Nastąpiła atrofia słowa jako medium. Upadek literatury został spowodowany absolutnym brakiem zainteresowania, a umiejętność czytania ograniczyła się odcyfrowywaniem krótkich nazw produktów” – M.Oramus.

W XI wieku pozornie sytuacja wygląda inaczej. Nie ma zakazu czytania książek, ale większa ilość społeczeństwa nie korzysta z tego przywileju. Mamy problem odwrotny – ich nadmiar. Spośród ton beletrystyki trudno nam jest teraz znaleźć coś naprawdę wartościującego. Jesteśmy zgubieni sami w sobie. Dzisiejsze społeczeństwo nie ma świadomości, którą posiadał Montag, główny bohater powieści. Oni nie chcą z tym walczyć, co jest dziwne, przecież mowa jest o ich przyszłości.

Ray Bradberry - przewidział czy wiedział?
W latach 50 XX wieku w Stanach Zjednoczonych ukazała się słynna książka 451 stopni Fahrenheita autorstwa Raya Bradbury'ego. Nowo-wypieczony utwór cieszył się wielką popularnością w tych czasach. Ludzie słyszeli o nim, czytali, przekazywali swoim dzieciom. Ale fantastyczna powieść była traktowana wyłącznie jako fikcja, która...