Jedna z prac, które po II wojnie zapoczątkowały powrót do zainteresowania twórczością Stanisława Brzozowskiego. Miłosz śledzi recepcję myśli autora "Płomieni", wnikliwie omawia jego filozofię oraz fundamentalną dyskusję z romantyzmem i polską mentalnością zbiorową. Noblista porusza także kwestię głośnej „sprawy Brzozowskiego”, opowiadając się po stronie autora "Legendy Młodej Polski", odrzuca oskarżenia o współpracę pisarza z carską Ochraną. W Brzozowskim widzi jeszcze jedną ofiarę „polskiego piekła”.