wielkoLUDY

Kiedy sięgasz po tomik o wielkoludach Joanny Wicherkiewicz, nieodparcie przychodzi mi na mysl skojarzenie z groteskowym obrazem Pantagruela i Gargantui – olbrzymów Rabbelaisa. Czy słusznie, sami możecie się przekonać: „wielkie chce być większe, rośnie w ciszy bestia, szaleństwo nie mieści się w granicach”. Kiedy rzeczywistość wymyka się poza ramy naszych jakichkolwiek dotychczasowych wyobrażeń, kiedy dzieje się coś, co przecież mogło się stać, choć w to nie wierzyliśmy, a małość i wielkość przestają być antonimiczne – „widzimy inaczej czas, który się nie wydarzył, choć wydarzyć powinien”, wkraczamy w świat surrealizmów i groteski, w którym – „zachodzą kłamstwa, wschodzą prawdy, zachodzą prawdy kłamstwa wschodzą – świat rzeczy w ruinie”. Odwracają się i przenikają znaczenia, wartości zmieniają bieguny, jak bywa tylko w świecie a rebours (niczym u Borowskiego i Różewicza) – „przeszłość wraca cmentarnym dreszczem”. W świecie pandemicznym zostaliśmy dosłownie uwięzieni, choćby w „sieci kabli”, w tym popandemicznym tuż za naszymi granicami zaczęła toczyć się wojna: „gruzy i ciała, smród zwęglonego miasta, scenografia w rzeczywistym dramacie”. W naszych marzeniach o wielkości świata nigdy nie jest on na naszą miarę, dlatego chcemy go nieustannie zmieniać – od czasów, kiedy „zeszliśmy z drzewa na asfaltowe ulice” – paradoksalnie „wprost pod koła rozpędzonego czasu”. "Miele się ten świat w tym samym spróchniałym młynie - od jaskiń do drapaczy, przez wojny, zarazy, złudzenia wolności”. Dopiero teraz dociera do nas, że kiedy „nie mieliśmy nic, mogliśmy marzyć o wszystkim”. Boimy się, że „przyjdą, zabiorą ostatnie ziarno”, choć, „nagromadziliśmy rzeczy, których nie możemy strawić” (jaka szkoda, że nie mogliśmy zostać na tamtym „trzepaku”). Joanna Wicherkiewicz oddaje w nasze ręce nową „Kartotekę” XXI w., w której obok „nadal dzikiego” „on”-ego zaraz obok stawia nam liryczne ja, nas, onych, ono (które „byłom”),Katarzynę, Kirę, Mężczyznę, Filozofa, Mamę i Malca (tego ostatniego jako mającego zadatki, by stać się kiedyś „niebezpiecznym dorosłym”, przed którym ostrzegali już wcześniej tak Słonimski, jak i Miłosz)… Odkrywamy z autorką znane przecież i nam – „dobrym ludziom łaski pełnym, świadomym śmiertelności”, snujemy myśli o „bezradności wobec bezradności”, marzenia o „przetrwaniu”, że każda epoka ma swojego „Ignacego z tobołkami i gałgankami” i że wolność czasami musi być „bezdomna”.
Tylko jakoś w to, że miłość rzeczywiście jest najpiękniejszym znieczuleniem na egzystencjalny i „przerastający ból historii”, wątpię (jako mężczyzna),choć autorka zda się w to wierzyć, ale może przekona Was? Za to razem z Nią na pewno nie rozumiem „zabijania”. Także tego w Sarco-kopule, w jej „meditatio mortis”, bo śmierć nigdy nie będzie „elegancka”. Wolałbym, żeby była raczej godna. Bo jeśli już ma być „samoczynna”, niechby czemuś posłużyła, zyskując chociażby… sens. To rozważania – przyznają Państwo – bardzo na czasie, tym bardziej, że odnajdą w tym tomiku także Państwo niezwykle pesymistyczne, pastiszowe reminiscencje „Dziadów” (akurat na czas zaduszkowy): „ciemno wszędzie, głośno wszędzie – nic nie będzie”, „trup za niespełnienie – taka jest cena głupoty”.
Na szczęście, autorka nie pozostawia nas w ciemności i egzystencjalnej beznadziei. Przywołuje wręcz Herbertowskie przesłanie Pana Cogito:

„Odpal głośnię
Niech kreuje rzeczywistość
w stadnej zgodzie
niech wzejdzie oaza
zakwitnie życie

gdy zaświecisz spokój
bądź uważny”

Dzięki wierszom Joanny Wicherkiewicz poczułem się prawdziwie Inlakeshem, poczułem wielokrotnie wzruszenie i wibracje w sercu. Dziękuję za bezcenną wskazówkę, którą poetka umieściła przecież już na samym początku swojego tomiku - słowa: „Bądź zmianą, którą pragniesz ujrzeć w świecie” Mahatmy Gandhiego
Dlatego czuwam. Staram się być wierny, idę. Teraz będę także uważny.

Kiedy sięgasz po tomik o wielkoludach Joanny Wicherkiewicz, nieodparcie przychodzi mi na mysl skojarzenie z groteskowym obrazem Pantagruela i Gargantui – olbrzymów Rabbelaisa. Czy słusznie, sami możecie się przekonać: „wielkie chce być większe, rośnie w ciszy bestia, szaleństwo nie mieści się w granicach”. Kiedy rzeczywistość wymyka się poza ramy naszych jakichkolwiek...

Znakomity tom złożyła Joanna Wicherkiewicz. Spójny, uporządkowany, o konkretnym zamyśle oraz konsekwentnej realizacji. Jestem urzeczona! Poetka jest bezwzględna, ironiczna, ale i zaniepokojona w wierszach-komentarzach, dotyczących współczesnych tendencji. W tekstach uniwersalnych, dotykających kwestii metafizycznych, autorka oczarowuje głównie tą typową dla poezji mgłą tajemnicy i głęboką lirycznością.

Więcej: http://dajprzeczytac.blogspot.com/2022/10/wielkoludy-joanna-wicherkiewicz.html

Znakomity tom złożyła Joanna Wicherkiewicz. Spójny, uporządkowany, o konkretnym zamyśle oraz konsekwentnej realizacji. Jestem urzeczona! Poetka jest bezwzględna, ironiczna, ale i zaniepokojona w wierszach-komentarzach, dotyczących współczesnych tendencji. W tekstach uniwersalnych, dotykających kwestii metafizycznych, autorka oczarowuje głównie tą typową dla poezji mgłą...