„Tradycja jest rozumem całego narodu,
przesianym z jednego wieku do drugiego”




Są takie dni w roku, które dla nas Polaków znaczą więcej niż jakiekolwiek inne. Z wielką skrupulatnością przygotowujemy się do najbardziej rodzinnych Świąt Bożego Narodzenia, czy do najważniejszych w całym roku Zmartwychwstania Pańskiego. Te parę dni w roku uroczyście obchodzą zarówno wyznawcy Kościoła Rzymsko Katolickiego jak i Protestanci, czy wspólnoty Prawosławne. Są również inne święta obchodzone w sposób pełen czci i szacunku np. Zielone Świątki czy Boże Ciało. Każdy z nas w wybranym okresie świętowania przygotowuje swoje serce, aby w sposób godny przeżyć ten radosny czas, który u nas w Polsce jest szczególnie celebrowany.


Najwięcej tradycji oczywiście mają Święta Bożego Narodzenia. Przeżywane różnie we wszystkich częściach Polski cieszą się niezmiennym od wieków przygotowaniem. Boże narodzenie nazywane kiedyś Godami było nie tylko świętem kościelnym, ale również początkiem nowego roku. Nabierało, bardzo waży charakter święta początku i od niego zależała przyszłość. W tym okresie praktykowano wiele dziś już zapomnianych praktyk, które dziś straciły już swoją wymowę i znaczenie. Jedną z takich tradycji było odwiedzanie domów przez małych chłopców, którzy wczesnym rankiem odwiedzając rodziny, zapewniali pomyślność, radość i spokój domowi. W Rzeszowskim odwiedziny w dzień Bożego Narodzenia przez kobietę uważane były za pomyślność Symbolizowały narodziny cielaczków i kokoszek. Natomiast osoba, która w Wigilię wywróciła choinkę, miała nie doczekać kolejnych świąt.




Bardzo silnymi tradycjami cieszą się również Święta Wielkiejnocy. Jedną z ciekawszych tradycji było kiedyś w Polsce wieszanie śledzia. Śledzie podobnie jak żur były potrawą postną. Kiedy nadchodził czas śniadania w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego truchła śledzi wieszano drzewach, w ramach pożegnania z postem. Najbardziej kontrowersyjna tradycja to wieszanie Judasza. Judasz jako zdrajca Pana Jezusa był wieszany podobnie jak śledzie. Jego kukłę wieszano na drzewie, a w kieszeń wsadzano symboliczne 30 srebrników. Następnie nad lalką po prostu się znęcano. Kilka regionów Polski do dziś kultywuje te tradycję. Bardzo ciekawą tradycją, uchodząca za antysemicką cieszył się region Łodzi. Na stole z okazji Świąt Wielkiejnocy stawiano kawał świńskiego uda czy wieprzowej szynki w koszyku. Powód był prosty, tych potraw nie spożywają Żydzi.




Współcześnie nasze tradycje świąteczne są bardziej delikatne. Z biegiem czasu zapominamy o wierzeniach związanych z najważniejszymi okresami w roku, coraz częściej zastępując je komercją ze wschodu. Wielkanocne procesje konne, „Majenie domów”, Lajkonik, czy tradycyjne potrawy wigilijne podchodzą powoli do lamusa. Coraz częściej święta spędzamy w hotelach lub kurortach i zapominamy o rodzinnym świętowaniu.


Pani Monika Karolczuk w swojej cudownej publikacji Polskie Tradycje Świąteczne z wielką starannością przybliża nam obrzędy i zwyczaje naszego narodu związane ze Świętami Narodzenia Pańskiego, Wielkiejnocy, Trzech króli, czy Bożego Ciała. Książka bardzo suto okraszona wspaniałymi zdjęciami z różnych regionów kraju, reprodukcjami dzieł sztuki oraz ciekawostkami zaprasza nas do poznania naszych zapomnianych już czasami, ale również i tych współczesnych tradycji, które przez lata były ważne dla naszych babć i dziadków.


Pozycja ta to wspaniała podróż przez całą Polskę, która odkrywa przed nami po raz kolejny to jak wielkim kraje z wielkimi obrzędami, i ludową pamięcią jesteśmy.


Osobista refleksja


Przyznam szczerze, że książka Pani Karolczuk niezmiernie mnie wzruszyła. Uświadomiła mi, że dziś już nie obchodzimy świąt tak jak kiedyś z naprawdę wielką stratą dla nas. Zapominamy o tym, że w tak ważnym czasie nie liczą się prezenty, jedzenie, czy miłe spędzenie czasu. Sama zawsze kochałam Święta Bożego Narodzenia pomimo tego, że to Zmartwychwstanie Pańskie jest najważniejszym wydarzeniem w roku. Uwielbiam kiedy cała rodzina jest razem i możemy przeżyć ten czas z Panem Bogiem w sercu.
Wiele z tego, o czym pisze autorka, dotrwało do naszych czasów, lecz już niewielu ludzi uczęszcza np. na Roraty, niewielu pamięta tradycyjny świąteczny wystrój domu, czy wie, co to jest śródpoście.


W natłoku spraw spychamy tak ważne daty w kalendarzu na drugi plan, nie przykładając do nich uwagi. Nie przekazujemy również tradycji naszym dzieciom, a ona pewnego dnia zapewne całkowicie wygaśnie. Właśnie dlatego takie książki jak ta Pani Karolczuk jest tak ważna. Oczywiście na rynku jednakowo wydawniczym, filmowy, czy w internecie jest mnóstwo informacji o tradycjach związanych ze świętami, jednak publikacja ta zawiera tak wiele dodatkowych materiałów, zdjęć, ciekawostek, pięknych obrazów, że po prostu trzeba ją mieć.


Pozycja ta nie jest obszerna. Niezmiernie podoba mi się to, że nie zawiera samego tekstu, dzięki temu można pokazać dzieciom jak kiedyś i teraz obchodzi się ważne okresy w roku. Cudowne zdjęcia bardzo wyraźne z opisami przybliżają nam nie tylko utraconą przeszłość, ale również zachęcają do zachowania naszej polskiej kultury obecnie.


Jest to książka typowo Katolicka, jednak ja zachęcam do zapoznania się z nią również Braci Protestantów, a także Prawosławnych nie ze względu na wierzenia kościelne, ale na niezwykle bogaty przekrój polskich tradycji, które już dziś odchodzą do lamusa. Wszyscy jesteśmy Polakami i to polska tradycja i kultura uczyniła to, że nasze świąteczne dni przez wieki wyglądały w konkretny sposób. Zapewniam Was, że opisane tutaj tradycje i zwyczaje warto odnowić w swoich domach i zadbać o tę polskość, która dziś w tak laicyzującym się świecie powoli zatraca się w bagnie zagubionych wartości.



Z całą pewnością pozycja Polskie Tradycje Świąteczne będzie wspaniałym uzupełnieniem zbiorów książkowych oraz wartościowym prezentem dla dzieci i dorosłych. Zachęcam Was do zapoznania się z książką Pani Karolczuk.

„Tradycja jest rozumem całego narodu,
przesianym z jednego wieku do drugiego”




Są takie dni w roku, które dla nas Polaków znaczą więcej niż jakiekolwiek inne. Z wielką skrupulatnością przygotowujemy się do najbardziej rodzinnych Świąt Bożego Narodzenia, czy do najważniejszych w całym roku Zmartwychwstania Pańskiego. Te parę dni w roku uroczyście obchodzą zarówno wyznawcy...