Szpital psychiatryczny można by nazwać poszarpanym światem, pełnym zaszczutych zwierząt, nasyconych strachem i nienawiścią. Ten świat ma zupełnie inne kształty od naszej, bezpiecznej rzeczywistości w której lęki nie są życiowym mottem. To inny wymiar, gdzie walka z samym sobą, ze swoją psychiką jest z góry skazana na niepowodzenie. I takie wyobrażenie może mieć większość społeczeństwa do której przypadkiem nie pasują niektóre jednostki, które wykazują się nadzwyczajną indywidualnością. Społeczeństwo oddziela się od takich osób aby nadal żyć w swojej apatycznej beztrosce i z pewnością nikt nie pomyśli, że może kiedyś sam może się znaleźć w gronie "innych".

Ken Kesey w swojej metaforze współczesnego świata, przedstawia kilka miesięcy z życia zamkniętego zakładu dla umysłowo chorych. Bohaterami tego tragicznego i hermetycznie zamkniętego otoczenia są pacjenci oraz personel placówki leczniczej. Pośród śmiechu, żartów i często lekkiej atmosfery powieści poznajemy ekscesy najbardziej energicznego pensjonariusza jakim jest Randle Patrick McMurphy. Ten szuler i zabijaka, przypadkiem trafia do szpitala i wprowadza w nim niemałe zamieszanie. Nikt się jednak nie spodziewa, że stanie się synonimem walki z bezdusznym systemem wprowadzonym przez personel zakładu.

Kesye ukazuje nam ogrom władzy, jaką może mieć większość nad niepasującą do niej mniejszością. W zasadzie każdego kto odstaje od społeczeństwa, można by uznać za niepoczytalnego i osadzić w zamkniętej placówce. Pisarz krytykuje stosowane kilkadziesiąt lat temu jako lecznicze, elektrowstrząsy i lobotomię. Te sposoby na wyleczenie nie są obecnie praktykowane ale kiedyś stanowiły ważny środek w walce z chorobami psychicznymi. Kesey przedstawia nam świat chorych otumanionych we mgle i nasłuchujących maszynerii, która ich zdaniem utrzymuje porządek w szpitalu. Bezpłciowy Kombinat jest ucieleśnieniem strachu. To potężny system wymierzający kary i nagrody, utrzymujący w posłuchu ten świat "innych ludzi". Bardzo ciekawy jest sposób użytej przez autora narracji. Narratorem jest jeden z pacjentów, który z biegiem czasu sam uświadamia sobie że wyzdrowiał z choroby. Jego oczami widzimy sieć zależności i układów pomiędzy chorymi. To on uświadamia nam, że to w sumie tacy ludzie jak my, tylko potrzebujący większej pomocy, inaczej przystosowani do życia w naszym świecie.

Z pewnością każdy z nas wyrazi nadzieję, że nie chciałby znaleźć się w takich sytuacjach jak większość bohaterów tej książki. Bo i nie ma czego zazdrościć. Do dziś choroby psychiczne stanowią nie lada zagadkę dla współczesnej medycyny. Ale jestem przekonany, że ci od których zależy los ludzi chorych psychicznie, po lekturze "Lotu nad kukułczym gniazdem" zastanowią się nad bardziej humanitarnym podejściem do swoich pacjentów.

Szpital psychiatryczny można by nazwać poszarpanym światem, pełnym zaszczutych zwierząt, nasyconych strachem i nienawiścią. Ten świat ma zupełnie inne kształty od naszej, bezpiecznej rzeczywistości w której lęki nie są życiowym mottem. To inny wymiar, gdzie walka z samym sobą, ze swoją psychiką jest z góry skazana na niepowodzenie. I takie wyobrażenie może mieć większość...