Humor, fantastyka, ironia, groteska, liryzm, satyra .... takie słowa-klucze można wskazać jako hasła wywoławcze poezji Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Może się mylę? A może jakiegoś określenia brakuje? Jak zweryfikować powyższe? Chyba tylko lekturą wierszy zebranych tego lirycznego poety kpiarza.

Gałczyński niewątpliwie pozostaje poetą ciągle obecnym w świadomości społecznej. Skąd znamy „zielonego Konstantego", w parze ze „srebrną Natalią"? To on objaśniał "dlaczego ogórek nie śpiewa" albo po co żyje boża krówka ("Satyra na bożą krówkę"), to on z zaczarowanym dorożkarzem szalał po Krakowie w "zaczarowanej dorożce". I on pytał: "Powiedz mi jak mnie kochasz?" ("Rozmowa liryczna"), i on na wyspy szczęśliwe chciał ("Prośba o wyspy szczęśliwe") . To o nim wszyscy mówią, bo jako jeden z niewielu otwarcie się przyznał: jam "ofiara świerzopa". A przy tym to jemu była niestraszna "strasna zaba", która pojawiła się na Marszałkowskiej. I to on wiedział, co się dzieje, gdy wieje "wiatr historii" ("Ballada o trzęsących się portkach"). Wymieniłam kilka - jak sądzę - najpopularniejszych, czasem znanych także ze szkoły, wierszy poety. Ale przecież jest jeszcze Teatrzyk Zielona Gęś - chyba nie ma osoby, która nie znałaby choć jednego numeru tego "najmniejszego teatru świata"? A "Listy z fiołkiem"? Tak, któż nie zna nazwiska Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego?

Poeta ma też swoją ciemną stronę. To on przecież kryje się pod portretem Delty w "Zniewolonym umyśle" Czesława Miłosza. Przyszły noblista, zastanawiając się w 1951r. nad kondycją polskich intelektualistów w rzeczywistości komunistycznej Polski, nad tym, co skłania ludzi do opowiedzenia się po stronie "Nowej Wiary", pokazuje Gałczyńskiego trochę jako niesfornego trubadura, ale i tragicznego poetę - alkoholika, który dał się wciągnąć (przede wszystkim dla pieniędzy) w szpony systemu i nikomu nie dawał się wyprzedzić w bałwochwalstwie. Życie Gałczyńskiego, wcale niełatwe z przyczyn od poety niezależnych i tych wewnętrznych, opisała w wydanej niedawno biografii pod znamiennym tytułem "Niebezpieczny poeta" Anna Arno.

A teraz wydawnictwo Prószyński i S-ka rozpoczyna trzyletni projekt poświęcony sylwetce i twórczości kontrowersyjnego ze względu na biografię, ale zachwycającego poetycko K.I.Gałczyńskiego. W latach 2014-1017 wydawnictwo planuje wydać 8 tomów dzieł zebranych autora, w których znajdą się teksty dotąd nieznane i niepublikowane. Tom I pod tytułem "Szarlatanów nikt nie kocha" jest ponad 700- stronicowym wydaniem wierszy - od młodzieńczego "Do Alraune" z 1919r. po wiersze z 1946 (z nich chyba najbardziej znany liryk: "Pyłem księżycowym"). Tom II pt. "Portret muzy" (ponad 900 stron) gromadzi wiersze od 1946r. (np. "Liryka, liryka, tkliwa dynamika") po utwory z 1953r., roku śmierci poety. Wiersz zamykający tom pt. "Wyspa Megalomania" nosi datę 5 grudnia. Poeta zmarł na zawał 6 grudnia. Kolejne tomy przyniosą teatralia, prozę, listy i przekłady.

Ogromne uznanie należy się wydawnictwu za szatę graficzną i jakość wydania tomów. Estetyczna, solidna, przejrzysta, naprawdę bardzo udana edycja.

Tomy rozpoczynają się wprowadzeniem krytycznym dotyczącym życia i twórczości poety, a kończą przypisami, w których znalazły się informacje na temat pierwodruku danego tekstu, a także często niezbędnych informacji kontekstowych. Autorem wprowadzenia jest Jerzy Stefan Ossowski, znawca twórczości Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.

Bardzo polecam.

Justyna Radomińska

Konstanty Ildefons Gałczyński, Wiersze zebrane, tom I: Nikt nie kocha szarlatanów, Prószyński i S-ka, , Warszawa 2014.

Konstanty Ildefons Gałczyński, Wiersze zebrane, tom II: Portret muzy, Prószyński i S-ka, , Warszawa 2014.