Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Niesamowita ilość badań i refleksja autorów spowodowały że Reprodukcja stała się jedną z moich ulubionych pozycji o tematyce socjologicznej. O tyle osobista, bo obecnie studiuje na uczelni wyższej (która jest głównym tematem drugiej części książki). Reprodukcja jest jak podtytuł sugeruje, o systemach nauczania. Konkretnie jak formułuje się przez przemoc symboliczną działanie pedagogiczne, następnie autorytet pedagogiczny i na końcu jak może powstać z tego konkretny system nauczania. Bourdieu odwołuje się przy tym do (głównie) trzech myślicieli: Webera, Marksa i Durkheima. Od każdego z nich czerpie, ale też krytykuje ich koncepcje. Tak jak Weber jest chwalony za biurokratyczną analizę edukacji, tak obrywa od Bourdieu za nieuwzględnianie historycznych i innych pozabiurokratycznych przesłanek. Od Durkheima bierze koncepcję autonomiczności pedagogiki, ale krytykuje naiwne neutralne podejście do autonomiczności szkoły czy uniwersytetu. Od Marksa przyjmuje koncepcję społeczeństwa jako złożonych stosunków społecznych, ale poddaje krytyce jego ekonomiczny redukcjonizm. Tworzy to wybuchową mieszankę, pozwalającą na rozbudowaną analizę systemu edukacji. Czyta się to wszystko świetnie i czytelnik ciągle jest pod wrażeniem tego co ma do powiedzenia Bourdieu. Jest to też po części projekt polityczny, gdyż ciężko jednoznacznie oddzielić działalność naukową Bourdieu od zobowiązania myślicieli do działania na rzecz społeczeństwa. Ja osobiście bardziej szanuje za to autora niż gdyby zajął "neutralne" stanowisko. Ta samoświadomość autora, znajdującego się w uprzywilejowanej pozycji i potem wykorzystującego tą pozycję aby działać rezonuje z moim myśleniem o tym kim powinien być intelektualista (nawet jeżeli za tym słowem niekoniecznie przepadam, a używam go jako pewien skrót myślowy na potrzeby tej recenzji).