Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Jan Żabczyc (lub Jan z Żabczyca) – zm. po 1629 r., XVII-wieczny poeta, autor pierwszego zbioru polskich kolęd, zatytułowanego Symfonie anielskie abo Kolęda mieszkańcom ziemskim od muzyki niebieskiej, wdzięcznym okrzykiem na Dzień Narodzenia Pańskiego zaśpiewane (wyd. Kraków, 1630).

Prawdopodobnie pochodził z chłopskiej lub mieszczańskiej warstwy społecznej, wykształcenie zdobywał w Akademii Krakowskiej. Związany był z małopolskimi magnatami, na cześć których pisał utwory panegiryczne. W latach 1605-1630 publikował w Krakowie, gdzie spędził część życia.

Jest autorem zbioru pt. Symofnie anielskie... (1630),zawierającym 36 kolęd, głównie w odmianie pasterskiej. Utwory charakteryzują się sporym zróżnicowaniem: począwszy od tematyki, a skończywszy na budowie wierszy. W zbiorze znalazły się także pastorałki zbudowane w formie dialogowej, zbliżone do jasełek. Symfonie... poprzedził Instrukcją, w której zawarł odesłania do popularnych wówczas w Polsce melodii, na bazie których napisał kolędy. Posłużył się tym samym tzw. kontrafakturą, tzn. wykorzystał melodię piosenki świeckiej w pieśni o charakterze religijnym.

W latach późniejszych zbiór był publikowany pod innym nazwiskiem – Jana Karola Dachnowskiego, stąd istnieją wątpliwości, czy Żabczyc nie był tylko kolekcjonerem bożonarodzeniowych utworów. Liczne pieśni z tego zbioru weszły na stałe do kanonu polskich kolęd, np. Przybieżeli do Betlejem, Pastuszkowie, bracia mili.

Ponadto Żabczyc był autorem zbiorów pt. Praktyka dworska (1615),Etyka dworskie (1615),Polityka dworskie (1616),Quaternio, w którym się wyrażają Boskie sprawy niepojęte, aniołów, nieba, żywiołów powinności i obyczaje ludzkie (1629). Wydania te zawierały głównie maksymy, wierszyki, parafrazy przysłów. Ponadto Żabczyc jest autorem parodii tzw. prognostyka astrologicznego pt. Kalendarz wieczny (1614).