Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Marian Romeyko (ur.13 lutego 1897 roku , zm. 10 marca 1970 roku)- był pułkownikiem dyplomowanym pilotem Wojska Polskiego II RP, odznaczonym Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari za zasługi. Żołnierz, wykładowca taktyki lotnictwa, a później równie dyrektor nauk Wyższej Szkoły Lotniczej, w końcu- pisarz. Od lat 30stych, XX wieku stworzył wybór swoich pism oraz 4 dzieła, w których znalazł się utwór "Przed i po maju" opisujący początki jednolitej armii polskiej, po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, jak również charakteryzujący całą Kadrę oficerską nie tylko polską, lecz również austro-węgierską czy rosyjską. Dodatkowo zawarte w tej powieści zostały również, naczelne władze jakie powołał gen Piłsudski oraz zmiany jakie zaszły po jego przewrocie majowym. I właśnie! Kluczowa kwestia dotyczy tego, iż nie jest to typowa powieść lecz pamiętnik, czyli zbiór wspomnień oraz spis wydarzeń jakiś świadkiem był autor, bądź w jakich brał udział. Romeyko pisze w pierwszej osobie, oraz zwraca się bezpośrednio do czytelnika, i już na samym wstępie zaznacza wyraźnie, że łatwo było opisać tworzenie się Wojska Polskiego, lecz z perspektywy lat późniejszych. Jego zadanie natomiast, polegało na przelaniu wszystkiego co odczuwano w związku z tym tematem, lecz na bierząco. Tym samym autor stawia siebie w roli pamiętnikarza tworzącego nową historię, a nie propagującego legend dotyczących tego tematu, Romeyko sam mówi, iż chce "uniknąć powstania jeszcze jednego krzywego zwierciadła- historycznego", autorowi zależy na zniwelowaniu fałszywych idei oraz ocen tamtych czasów, przy czym jednocześnie chciałby zachować obiektywizm. Jest to co najmniej skomplikowane ponieważ zachowanie obiektywizmu jest zdecydowanie przeciwieństwem relacji pamiętnikarskiej. Dodatkowo autor "przypina sobie łatkę " pamiętnikarza-historyka, co jeszcze bardziej utrudnia sprawę. Jak natomiast wyglądała sprawa w rzeczywistości? Generalnie Marian Romeyko był autorem bezpartyjnym, który opisywał zdarzenia, historię i tylko "odcinek wojskowy",nie trzymając się sztywno ram czasowych, oraz bez polityki samej w sobie, bez życia państwowego. Opis wszystkiego jest bardzo zwężony, ale zarazem obiektywny. Autor potrafi podać różne perspektywy, opisywanych zdarzeń. Posuwa się nawet do przedstawienia dwóch stron konfliktu, jak działały organy wojskowe po obu stronach barykady, oraz jak wyglądała tam sytuacja. Romeyko w sposób neutralny oraz świeży, spojrzał na armię rosyjską sprzed lat (1914-1917r),przy czym potrafił też opisać prześladowanie Rosjan an tle etnicznym, co tworzy, powieść ciekawszą. Swoją drogą , autor w sposób nadzwyczaj dokładny potrafił przytoczyć dokładną liczbę wojsk, jakimi wówczas dysponowano, "rzucał" cyframi, co jednak nie chroni go od popełnienia błędów, jakież to się również zdarzały. Oprócz ogólnego opisu całego wojska polskiego owych czasów, każdego z oddziałów, autor zajmuje się również poszczególnymi legionami oraz brygadami, czy nadawaniem odznaczeń. W swoim opisie Marian Romeyko jest bardzo skrupulatny, oraz szczegółowy. Skupiony na zadaniu jakie go czeka. Jednocześnie warto zaznaczyć, iż wszystkie jego wspomnienia są przelane na papier z perspektywy nieco starszego woja, a nie młodszej kadry oficerskiej. Autor, po 32 latach służby nie podjął się chronologicznego przedstawiania zdarzeń, dlatego jego retrospekcja może mieć stosunkowo "niejednolity charakter". W połączeniu z koloryzowanymi oraz lekko idealizowanymi opisami swojej własnej młodości tworzy bardzo ciekawy opis. Opis stworzone przez pryzmat lat, przez doświadczenie. Dodatkowo wtrącenia w nawiasach, pokazujące skromne zdanie twórcy, oraz zabawne anegdoty z wojska, tworzą całkowicie inny obraz Wojska Polskiego, niż to które zostało uwiecznione w historii. "Przed i po maju" Mariana Romeyki, to powieść nie do końca ścisła, lecz miła w swojej nie-idealności. Poczucie humoru autora oraz luźne podejście do historii, która jednocześnie jest bardzo dobrze przedstawiona- tworzy powieść ciekawą, wartą przeczytania.