Kim jest laureat literackiego Nobla 2014?

LubimyCzytać LubimyCzytać
10.10.2014

Jak to często bywa, członkom Akademii Szwedzkiej udało się nas zaskoczyć. Fani Murakamiego trzymali z całych sił kciuki, wielu polskich czytelników liczyło, że dziś o trzynastej usłyszą nazwisko Zagajewskiego, a większość z tych, którzy odwiedzili bukmacherów, postawiło na kenijskiego prozaika Ngugi wa Thiong'o. Po raz pierwszy w noblowskich kuluarach zaczęto też poważnie szeptać o nagrodzeniu autora reportaży – nazwisko Białorusinki Swietłany Aleksijewicz znalazło się na trzecim miejscu na liście faworytów. To prawdziwy przełom, jako że przez dziesiątki lat reportaż był traktowany jako literatura niegodna najwyższego literackiego lauru.

Kim jest laureat literackiego Nobla 2014?

Wygrana Patricka Modianiego sprawiła, że czytelnicy i dziennikarze zaczęli gorączkować sprawdzać, kto zacz. Tymczasem nie jest to aż taka niespodzianka – nazwisko Modiano pojawiało się na listach potencjalnych faworytów, w tym tygodniu znajdował się nawet na czwartej pozycji na liście firmy bukmacherskiej Ladbrokes. Jest to zresztą pisarz wielokrotnie już nagradzany – w 1978 roku dostał najbardziej prestiżową francuską nagrodę literacką - Prix Goncourt, a w 1996 Grand Prix National des Lettres za całokształt twórczości.

69-letni pisarz jest piętnastym francuskim pisarzem, który został nagrodzony literacką nagrodą Nobla (nie nagrodzono dotąd żadnej francuskiej pisarki). Nazwisko Modiano zostanie tym samym zapisane obok takich nazwisk jak André Gide, Albert Camus i Jean-Paul Sartre. Wysokość nagrody także budzi szacunek – laureat otrzyma ponad milion dolarów.

Akademia Szwedzka w uzasadnieniu werdyktu poinformowała, że nagradza Modianiego za sztukę pamięci, za pomocą której uchwycił najbardziej niepojęte ludzkie losy i odkrył codzienność czasu okupacji. Pisarz stale powraca do takich tematów jak pamięć, tożsamość i alienacja. Peter Englund, sekretarz Akademii Noblowskiej, który jeszcze niedawno powiedział, że nastały czasy literatury z krajów afrykańskich i azjatyckich, nazwał Modiano „Proustem naszych czasów”. Stwierdził, że choć oczywiście jest on białym Europejczykiem płci męskiej, czyli statystycznie najbardziej typowym zdobywcą nagrody, to pisze po prostu „wielką literaturę”. Powiedział, że Akademia Szwedzka nagradza doskonałość, a nie szuka pisarza, który pochodziłby z konkretnego kontynentu lub byłby określonej płci.

Modiano pisze krótkie książki. Długość żadnej z jego powieści nie przekracza 150 stron. Pisze o pamięci, czasie i tożsamości, głównie powieści, ale także scenariusze filmowe i książki dla dzieci (po polsku ukazała się "Katarzynka", której współautorem jest Jean-Jacques Sempé). Był też jurorem festiwalu filmowego w Cannes w 2000 roku.

W jego powieściach często pojawiają się ślady jego własnego, nieszczęśliwego dzieciństwa. Modiano urodził się w Paryżu, w 1945 roku. Jego ojciec, Albert Modiano, był Żydem włoskiego pochodzenia. Przeżył wojnę głównie dzięki temu, że handlował z Gestapo na czarnym rynku. Właściwie porzucił rodzinę, a pisarz nie wie nawet, gdzie jego ojciec jest pochowany. O swojej matce, belgijskiej aktorce Louisie Colpeyn, Modiano powiedział kiedyś, że miała serce tak zimne, że jej piesek wyskoczył kiedyś przez okno i zabił się. Patrick Modiano został wychowany przez dziadków ze strony matki, którzy też nauczyli go mówić po flamandzku – jest to jego pierwszy język. Dzieciństwo spędził głównie w szkołach z internatem i nie wspomina go dobrze. Mimo to sam przyznaje, że obsesyjnie spogląda za siebie, poczucie, że coś utracił, na pewno nie raj, ale coś zostało utracone. Mówi, że jak każdy powieściopisarz, cały czas pisze tę samą książkę („on fait toujours le même roman”). Przyznaje, że nie ma korzeni i stąd wynika jego obsesja na temat własnej prehistorii, którą tworzy wstydliwy okres nazistowskiej okupacji.

Modiano wydał w sumie około trzydziestu tekstów, z których większość to powieści. W Polsce ukazało się dotąd pięć z nich. Jeszcze dziś rano można je było kupić dosłownie za grosze w antykwariatach i na portalach aukcyjnych, w tej chwili jednak musimy poczekać na nowe edycje.

Oto książki Modianiego wydane po polsku:

Nawroty nocy (1969), wyd. polskie 1983
Willa "Triste" (1975), wyd. polskie 1997
Ulica ciemnych sklepików (1978), wyd. polskie 1981
Zagubiona dzielnica (1984), wyd. polskie 1993
Katarzynka (1988), wyd. polskie 1992 i 2008 (pod tytułem Katarzynka
Przejechał cyrk (1992), wyd. polskie 1996

Źródła: The Guardian, London Review of Books


komentarze [19]

Sortuj:
więcej
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
allison  - awatar
allison 10.10.2014 11:01
Czytelniczka

Pokłosie nagrody widać już na allegro:).
Chyba spokojnie zaczekam na wznowienia, bo - mimo iż interesuje mnie twórczość laureata - nie jestem aż tak rozochocona, by przepłacać (niektórzy za rozpadające się egzemplarze życzą sobie ponad 30 zł).

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Jagoda  - awatar
Jagoda 09.10.2014 20:02
Czytelniczka

Nie znam twórczości laureata , ale jeżeli dotyczy okresu wojennego, to myślę ,że warto zapoznać się z taką literaturą.To że nie jest znany szerszemu gronu czytelników nie znaczy iż jego książki nie mają wartościowych przesłań. Wielu czytelników sięga po książki wtedy gdy autor dostaje Nagrodę Nobla. Tak ie zaskoczenie jest inspirujące dla czytelników.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
kryptonite  - awatar
kryptonite 09.10.2014 17:54
Bibliotekarz | Oficjalny recenzent

A to niespodzianka - wszyscy mówili o Murakamim, Philipie Roth czy autorach z Afryki i Europy Wschodniej, a tu mamy francuskiego pisarza. I do tego mało znanego dużej grupie czytelników. Wiem, że teraz zacznie się ogromna kampania promocyjna laureata Literackiego Nobla 2014, ale z chęcią przeczytam jakąś książkę pana Modiano.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Cynamonowa   - awatar
Cynamonowa 09.10.2014 16:55
Czytelnik

Czytałam "Katarzynkę" i bardzo mi się podobała-refleksyjna, dowcipna, z bardzo francuskim klimatem. Jestem ciekawa jego książek, dla dorosłych, ale cóż zrobić- dziś wszystko zniknęło z bibliotecznych półek.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Ambrose  - awatar
Ambrose 09.10.2014 16:54
Bibliotekarz

Ja natomiast bardzo się cieszę, kiedy literackiego Nobla otrzymuje autor, który na polskim rynku czytelniczym jest stosunkowo słabo znany, bądź w ogóle nieobecny. Gdyby nie Nobel, to praktycznie nie mielibyśmy okazji zetknąć się z twórczością takowego literata w naszym rodzimym języku.

P.S. Wśród tych kilku dzieł przetłumaczonych na język polski można odnaleźć Zagubioną...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
awatar
konto usunięte
09.10.2014 16:36
Czytelnik

Użytkownik wypowiedzi usunął konto

joly_fh  - awatar
joly_fh 09.10.2014 14:13
Bibliotekarka

Jak się okazuje znowu nikt pisarza nie zna, to jakim cudem jego dzieła są aż tak wybitne, by zasługiwać na Nobla?

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Mario  - awatar
Mario 09.10.2014 14:57
Bibliotekarz

No właśnie z tej dyskusji wynika, że parę osób go zna, mniej lub bardziej. Skąd pomysł, że tylko to, co popularne, jest dobre? Z reklam w telewizji? Na szczęście jest jeszcze sfera ludzkiego bytowania, której powszechne dziś "lajkowanie" nie zatruło. Jeszcze...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
joly_fh  - awatar
joly_fh 10.10.2014 17:53
Bibliotekarka

Wiadomo, że nie chodzi stricte o popularność, bo wtedy Nobla musiałby dostać Dan Brown (choć tak, wbrew temu co piszesz popularność jest pewnym wyznacznikiem jakości, choć nie jedynym i niekoniecznie kieruję się tu reklamami w telewizji) - ale pijąc do niektórych wypowiedzi na tym forum, nie jest rolą Nobla "odkrywanie" nieznanych pisarzy. I mam wątpliwości, czy talent na...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
książkoholiczka  - awatar
książkoholiczka 13.10.2014 11:40
Czytelniczka

Gdyby popularność była najważniejsza przy przyznawaniu Nobla to Dan Brown byłby faworytem ale nie ostatnio. E.L. James z Greyem bije go ostatnio na głowę. Więc moim zdaniem to dobrze, że nagrodę przyznaje ktoś, kto teoretycznie zna się na literaturze a nie czytelnicy. Nie jestem też pewna czy Wisława Szymborska była aż tak dobrze znana na świecie gdy odbierała swoją nagrodę.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
bler  - awatar
bler 09.10.2014 14:04
Czytelniczka

Całkowicie zaskoczył mnie ten wybór, ale może to i dobrze. Jest okazja do poznania tego pisarza i napisanych przez niego książek.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
awatar
konto usunięte
09.10.2014 13:59
Czytelnik

Użytkownik wypowiedzi usunął konto

Mario  - awatar
Mario 09.10.2014 13:54
Bibliotekarz

Wieki temu czytałem, zapewne w Literaturze na Świecie, bo niby gdzie, fragmenty "Ulicy ciemnych sklepików", pamiętałem jednak tylko nazwisko i tytuł, moich wrażeń już nie...
Może to dobrze, że kolejny Nobel przypomina światu o literaturze frankofońskiej, jednak innej niz angielskojęzyczna i te o nią w jakimś stopniu oparte.
A poza tym się cieszę, bo książki Munro stanieją,...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
nook  - awatar
nook 09.10.2014 16:10
Czytelnik

Z pewnością książki Munro stanieją. Jeszcze rano poszczególne egzemplarze dzieł Modiano można było kupić za 1,70 - 2,50 zł. Przed momentem sprawdzałem na Allegro i tam aktualne ceny utworów dzisiejszego noblisty kształtują się na poziomie 19,90 - 118 zł.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
fossa  - awatar
fossa 09.10.2014 19:15
Oficjalny recenzent

naprawdę sprawdzałeś rano Modiano na allegro? trzeba była od razu u bukmachera się pojawić ...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się