Najnowsze artykuły
-
Artykuły
Mamy dla was książki. Wygraj egzemplarz „Zaginionego sztetla” Maxa Grossa
1 -
Artykuły
Moa Herngren, „Rozwód”: „Czy ten, który odchodzi i jest niewierny, zawsze jest tym złym?”
1 -
Artykuły
„Dobry kryminał musi koncentrować się albo na przestępstwie, albo na ludziach”: mówi Anna Sokalska
1 -
Artykuły
Dzień Dziecka już wkrótce – podaruj małemu czytelnikowi książkę! Przegląd promocji
1
Popularne wyszukiwania
Polecamy
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
Filtry
Sortuj:
Zobacz opinię (1 plus)
Zobacz opinię (0 plusów)
Zobacz opinię (4 plusy)
Zobacz opinię (0 plusów)
„Zwiedzajcie Europę póki jeszcze istnieje” to tytuł budzący niepokój. Na szczęście po lekturze można jednak odetchnąć z ulgą, że o ile Europa przez ostatnie kilkadziesiąt lat w istocie bardzo się zmieniła, to zagrożenia dla jej istnienia, również w sensie bogactwa kultury, raczej nie ma. Podtytuł książki jest równie zaskakujący. W czasie, gdy do Polski przyjeżdża McCreesh kierując kilka lat Wratislavią Cantans, gdy rozwija się Chopin i Jego Europa, gdy powstaje Actus Humanus i trwa Sacrum Profanum oraz Misteria Paschalia, Ekiert pisze o „pożegnaniu złotego wieku festiwali muzycznych”. Wiek XX w istocie był może bardziej złoty niż XXI, ale głównie z powodu złotych sukien diw operowych, złotych pierścionków dam wśród publiczności i złotych zegarków dyrygentów, pianistów czy skrzypków bawiących wytwornych gości. Festiwale, które opisuje Ekiert były często rozrywką wyłącznie dla wybranych. Z jednej strony dawało to niemal pewność, że nikt nie będzie klaskał między częściami. Z drugiej izolowało muzykę najwyższych lotów od szerokiej publiczności, która zasługiwała na kontakt z nią niemniej niż owe wykształcone i osłuchane elity. Ekiertowi jednak do elit zdecydowanie bliżej, niż do melomanów w dżinsach. Wszak sam jest przedstawicielem odchodzącej w zapomnienie epoki i opowiada o niej z dużym rozrzewnieniem. Nie rozumie natomiast zwiastunów nowych czasów w postaci protestów młodzieży przed koncertami w Lucernie, Salzburgu, Mediolanie czy Paryżu.
Książka Ekierta zainteresowała mnie właśnie tytułem i podtytułem. Wziąłem ją do ręki z nadzieją odkrycia historii słynnych festiwali. Tych na których bywali mistrzowie XX wieku, od Atlantyku do Adriatyku. Autor tylko częściowo spełnił moje oczekiwania. Jego wspomnienia to często wyrwane z kontekstu sytuacje, o których pisze niejednokrotnie chętniej i bardziej bogato niż o samej muzyce i jej twórcach. Zachwyty nad alpejską przyrodą i architekturą miast byłyby na miejscu w przewodniku lub autobiografii. Tutaj oczekiwałbym więcej treści merytorycznej. Ekiert chętnie omija temat tytułowy i oddaje się rozważaniom na temat postmodernizmu w muzyce, akustyce sal koncertowych, budowie nowych oper na gruzach starych, albo o traktowaniu manuskryptów. Gdzieś w tych wszystkich luźnych myślach ginie myśl przewodnia, a czytelnik ma wrażenie, że zapoznaje się z rodzajem pamiętnika bez dat, za to z masą wtrąceń, które miały pozostać znane li tylko jego autorowi. I jeśli nawet uznać część tych opowiastek za interesujące, to jest też całkiem dużo miałkiej i niewiele wnoszącej treści, przez którą trzeba się przekopywać. Razi choćby przesadnie ostentacyjne uwielbienie autora dla talentu i dorobku Krzysztofa Pendereckiego. W rozdziale „Monachium” zamiast pisać o mieście, jego kulturze muzycznej i dokonaniach, Ekiert skupia się na premierze „Króla Ubu” i biografii naszego kompozytora. Wspomina o nim jeszcze w kilku miejscach, zawsze mocno okraszając narrację przymiotnikami najwyższego podziwu.
Na koniec autor stawia dużo pytań, które niepokoją chyba tylko jego i przedstawicieli pokolenia odchodzącego do historii. Reszta ludzi kultury zamiast pytać, woli poczekać i zobaczyć co się stanie, albo samemu z czasem na te pytania odpowiadać. „Czy urodzi się jeszcze ktoś taki jak Maria Callas (...) czy na Konkursie Chopinowskim w Warszawie pojawi się znów plejada pianistów, którzy rozżarzą emocje jak za dawnych lat (...) czy znów poruszy świat takie dzieło jak Pasja i czy ktoś osiągnie taki rekord sukcesów jak Krzysztof Penderecki?” Pożyjemy, zobaczymy. To chyba najlepsza odpowiedź i jedyna możliwa. Nie tylko z resztą teraz.
Każda epoka ma swoich mistrzów, a ich podrobienie jest zwyczajnie niemożliwe. Jest też bezcelowe. Gdyby nawet urodził się w klasycyzmie drugi Bach, pewnie zostałby wyśmiany jako odszczepieniec i karykaturzysta starych czasów. Gdyby ktoś dziś dyrygował jak Furtwaengler, zapewne nigdy by nie nagrał żadnej płyty. Gdyby kogoś wykastrowano by śpiewał jak Farinelli, zyskałby może współczucie i zasiłek dla inwalidów, ale niekoniecznie sławę. Świat się zmienia, zmieniają się gusty publiczności i trendy w kulturze, nawet tak tradycyjnej jak ta. Ekiert te zmiany widzi i opisuje z przerażeniem ślepca chodzącego po autostradzie. Raz jeszcze pyta w ostatnich zdaniach książki: „Czy w Monachium atrakcją arabskiej restauracji „Byblos” przy eleganckiej Maxymilianstrasse nadal jest sałatka z ośmiornicy, baranie kotlety, orientalna tancerka i taniec brzucha na tle Bolera Ravela?” A ja odpowiadam – nie, bo nie ma już tej restauracji. Są za to inne, których atrakcje dostosowano do dzisiejszego klienta. Tego, który w XXI wieku zwiedza wciąż istniejącą Europę, chodzi w dżinsach do opery i ma w nosie konwencje narzucone przez wiek poprzedni. Ale czy to znaczy, że jest płytszy, że jego obcowanie z Wagnerem, Mozartem, czy Verdim jest mniej wartościowe, niż owych wyfiokowanych dam i wyfraczonych kawalerów pół wieku temu? Takiego pytania Janusz Ekiert nie zada. Jego książkę odkładam na półkę z ulgą, że choć stare czasy minęły, nowe są równie fascynujące. A Europie nic złego nie grozi.
„Zwiedzajcie Europę póki jeszcze istnieje” to tytuł budzący niepokój. Na szczęście po lekturze można jednak odetchnąć z ulgą, że o ile Europa przez ostatnie kilkadziesiąt lat w istocie bardzo się zmieniła, to zagrożenia dla jej istnienia, również w sensie bogactwa kultury, raczej nie ma. Podtytuł książki jest równie zaskakujący. W czasie, gdy do Polski przyjeżdża McCreesh...
więcej Pokaż mimo to