Autorka nawet przez chwilę nie pozwala wierzyć, że Zielnik jest rajem i spełnieniem marzeń pierwszych kolonizatorów o nowym wspaniałym świecie. Od początku czuje się podskórne niezadowolenie mieszkańców, skrywane urazy i poczucie niesprawiedliwości, i tylko kwestią czasu jest, kiedy to wszystko wybuchnie. Można się spodziewać, że Kress pociągnie akcję w kierunku wojny domowej kipiącej pod powierzchnią pozornej idylli. Miałaby szerokie pole do popisu: Chińczycy buntujący się przeciwko przestarzałym zasadom rządzącym Mira City, wojna między Czejenami i dzikimi Zwierzakami, która w każdej chwili może rozprzestrzenić się na cały kontynent. Tymczasem Zielniczanie zyskują wspólnego wroga.

Podobnie jak w pierwszym tomie narracja jest prowadzona zamiennie z perspektywy trojga bohaterów. Tym razem: Alex Cutler, należącej do rady zarządzającej Mira City i odpowiedzialnej za przydział surowców, Jake’a oraz Karima. Dzięki temu zyskujemy szerszy ogląd sytuacji, ponieważ każdy z nich posiada inne informacje dotyczące zmiennej wojennej rzeczywistości. Jednak kreacje postaci to nadal najsłabszy element powieści Kress. Bohaterowie nie wzbudzają sympatii, nie sposób utożsamić się z do bólu naiwną i butną Alex, starzejącym się Jakiem czy nijakim Karimem. Jedyną intrygującą postacią o wielkim potencjale psychologicznym jest Julian Martin – skrajnie niejednoznaczny, o psychopatycznych skłonnościach, wybitnie inteligentny, mistrz manipulacji, kochający nową planetę miłością nieco despotyczną. Żal, że autorka nie wykorzystała go lepiej.

„Próba ognia” podejmuje kwestie sprawiedliwości i równości społecznej, pamięci historycznej oraz niebezpieczeństw płynących ze zbytniej naiwności. Jednak nie wszystkie doczekały się jednakowej analizy. O ile dwie ostatnie zostały obszernie opisane i wyciągnięto z nich jednoznaczne wnioski, o tyle pierwsza sprawa została właściwie zamieciona pod dywan, choć to od niej wszystko się zaczęło. Boleśnie dosłowny morał płynący z ponad czterystustronicowej powieści można streścić w jednym zdaniu-zaleceniu: zapominanie historii ludzkości i niewyciąganie z niej nauki na przyszłość zawsze prowadzi do tragedii.

Kontynuacja „Ognia krzyżowego” jest w gruncie rzeczy przewidywalna i niezbyt wciągająca. Zaledwie dwa momenty przyprawiły mnie o szybsze bicie serca, a już od mniej więcej 300. strony chciałam to jak najszybciej skończyć. Moim zdaniem sam pierwszy tom w zupełności wystarczy. Nie widzę powodu, by zmuszać się do czytania „Próby ognia”, która de facto domyka tylko jeden wątek z „Ognia krzyżowego”.

Ewa Jemioł