„Wersje nas samych” to kolejna próba okiełznania wyobraźni, która często nie daje nam spokoju, gdy trzeba podjąć ważną decyzję; ważną w danej chwili, albo dopiero zyskującą na znaczeniu z perspektywy czasu. Zastanawiamy się, kreujemy w swoich głowach kolejne scenariusze, ważymy wszystkie opcje i próbujemy ułożyć łańcuch konsekwencji, który później nas oplecie – być może jego szczęk będziemy słyszeć przez całe życie. Rozmyślania na temat tego, „co by było, gdyby” oraz „co będzie, jeśli” stają się naszymi codziennymi narzędziami do przewidywania przyszłości, czy też do upewniania się, że w przeszłości podążyliśmy drogą najlepszą z możliwych. Co się stanie, gdy podejmiemy taką, a nie inną decyzję? Co by stało się wtedy, gdybyśmy jednak wybrali inną opcję? Fantazjowaniem próbujemy przewidywać skutki, ale w pewnym momencie natykamy się na potężną barierę. Tą barierą są decyzje innych, które potrafią wywrócić wszystko do góry nogami – wtedy wersje życia zaczynają się mnożyć.

Barnett opiera się na niezbyt oryginalnym pomyśle; możliwość eksplorowania konsekwencji naszych decyzji i podążanie rozgałęziającymi się ścieżkami losów inspirują pisarzy i filmowców nie od dziś. Z ich historii często wyłaniają się zmagania z przeznaczeniem i refleksje związane z jego nieuchronnością. Wyobrażenia związane z mnogością skutków jednej decyzji to temat wdzięczny, ale nie każdy potrafi go udźwignąć. Oprócz zręcznych, wypełnionych celnymi obserwacjami opowieści pojawiają się także te nasycone zbytnim moralizatorstwem oraz powtarzalnością myloną z ujęciem przeznaczenia. Barnett nie tylko ominęła pułapki, ale przede wszystkim wykrzesała z siebie pomysłowość, która nadała „Wersjom nas samych” świeżości i niepowtarzalności. Autorka skupiła się na jednej decyzji – a raczej jednym spotkaniu, które rozkwita na trzy różne sposoby. Od tego momentu obserwujemy alternatywne wersje życia Evy i Jima. Przeplatające się trzy linie obejmują ponad pięćdziesiąt lat i stawiają przed czytelnikiem poważne wyzwanie: musi on odnaleźć się w mnogości dat, imion i mniej bądź bardziej subtelnych różnic. Lektura wymaga uwagi i zaangażowania, ale gdy już uda się okiełznać poszczególne ścieżki, pozostaje przyjemność płynięcia z nurtem historii. Każda z trzech krzyżujących się opowieści pochłania czytelnika; perypetie bohaterów pasjonują i nierzadko wzbudzając emocje. Wiele sytuacji porusza, nabiera głębszej wymowy po zestawieniu ich z sąsiadującymi historiami. Autorka nie faworyzuje żadnej z linii losów, co jest wielką zaletą „Wersji nas samych”. W kontekście wspólnego przeznaczenia Evy i Jima nie ma słusznych, niesłusznych rozwiązań. Każda codzienność rodzi problemy i wyzwania. To nie jest bajka plus dwie wersje poboczne; równorzędne traktowanie wszystkich opcji pokazuje dobitnie, że to, co nam pisane, może realizować się na różne sposoby. Nienachalnie wpleciony motyw przeznaczenia podkreśla dojrzewanie postaci, zmieniające się podejście do związków na różnych etapach życia czy borykanie się z rozwojem kariery i pasji. Barnett kształtuje losy bohaterów nie tylko w oparciu o ważne wydarzenia, ale także przykłada uwagę do zwyczajnych, codziennych dylematów, o których nawet nie pomyślelibyśmy, że mogą mieć one wpływ na dalsze życie - i to kilku osób. W zależności od historii da się zauważyć różnice w charakterach i zachowaniu postaci, co nadaje całości wyrazistości. Nie mamy do czynienia z papierowymi ludzikami, niezmiennymi bez względu na okoliczności, ale z ludźmi z krwi i kości, których kształtuje środowisko i przeżyte dramaty. Jedynym zarzutem pod adresem powieści mogą być spore przeskoki czasowe, które często wrzucają czytelnika w sam środek nowej sytuacji, co w połączeniu z uważnym śledzeniem każdej wersji może nastręczyć trochę problemów. Praktycznym rozwiązaniem mogłoby być dołączenie na końcu tomu drzew genealogicznych, które usprawniłby działanie tych imienno-miejscowo-czasowych układanek.

Pierwszy wydawca porównał „Wersje nas samych” do „Jednego dnia” Davida Nichollsa. O ile hasła reklamowe w różnym stopniu znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości, o tyle w tym przypadku jest to trafne skojarzenie. Barnett i Nicholls łączy podobny klimat oraz konstrukcja historii; sięgają po bohaterów na progu dorosłości i wprowadzają ich do codzienności wypełnionej kłopotami, niełatwymi relacjami międzyludzkimi i próbą realizowania się poprzez pasję. W ciągu kolejnych lat, wraz z nowymi osobami w ich życiu i falą zmian, stają się punktami stałymi na wzajemnym horyzoncie.

„Wersje nas samych” to interesujące spojrzenie na rolę decyzji i przeznaczenia. Laura Barnett debiutowała w świetnym stylu, budując na prostej historii miłosnej wielopłaszczyznową opowieść o odpryskach codzienności, które składają się na nasze życie i o potknięciach mogących nadać mu nową perspektywę. Oryginalna, mająca wiele uroku i dopracowana w szczegółach, które nadają smaku całokształtowi. Historia Evy i Jima w każdym z alternatywnych wydań skłania do refleksji, że być może najlepszą wersją życia dla wielu jest tu i teraz – i byłoby tak zawsze, w każdej wersji nas.

Natalia Lena Karolak