W „Listowieści” Richarda Powersa historie bohaterów, jak historie drzew, zaczynają się od korzeni: od ich rodzin, dzieciństwa, od tego, co ich ukształtowało. Ten wzajemny związek będzie trwał przez całą książkę, od korzeni ludzkich losów, przez pień i koronę, aż do nasion. Bohaterów jest wielu, wywodzą się z różnych kultur i początkowo wydaje się, że niewiele ich łączy. Może tylko niezwykła wrażliwość na przyrodę i to, że odstają od innych, bo widzą więcej i czują mocnej. Mimo niepowodzeń, rodzinnych tragedii i wszelkich niedostatków każdy z nich ma jakąś pasję, która nadaje ich życiu głębszy sens. Ale tak jak drzewa wydają się odrębnymi organizmami, a w rzeczywistości tworzą złożony system, tak i bohaterowie „Listowieści” wpływają na siebie nawzajem i tworzą sieć wzajemnych zależności.

„Listowieść” to dla mnie niesamowite odkrycie. Sposób pisania i łączenia poszczególnych opowieści przypominał mi trochę „Atlas chmur” Davida Mitchella, z jego wielogłosowością i splatającymi się wątkami. Język Richarda Powersa jest przepiękny, czasem obrazowy, czasem metaforyczny, zawsze poruszający. Powracające motywy i frazy wzruszają jak znana melodia. Ale poza doskonałym stylem najważniejsza jest oczywiście sama historia i jej przesłanie. To eko-fikcja, ale zorientowana nie tylko na przyrodę, ale przede wszystkim na ludzi, nierozerwalnie z nią związanych. Powers pokazuje różne formy walki o ochronę drzew, walki, która często jest dramatyczna i wymagająca poświęceń, która rozgrywa się na różnych polach: w nauce, w sztuce, w wielkich puszczach i przydomowych ogrodach, w koronach gigantycznych drzew i na ich ściętych pniach, a przede wszystkim w ludzkich sercach. Ekologia wprawdzie jest tu stale obecna, ale nie nachalna. Przyroda została przedstawiona jako coś nieodzownego, na zawsze złączonego z człowiekiem i nadającego sens jego życiu. Ukazywane przez autora analogie między drzewami a ludzkim życiem są wprost genialne i powinny przemówić nie tylko do zatwardziałych ekologów. Natura nie jest tu czymś odrębnym, a przez to obojętnym, ale stanowi część nas. Dzięki temu ta opowieść na długo zapada w pamięć i (miejmy nadzieję) zmienia sposób patrzenia na przyrodę i świat.

Agnieszka Kruk