Układ tomu nawiązuje do rytmu pór roku. Czytając podhalańskie teksty Tischnera, warto pamiętać, że zrodziła je kultura ściśle spleciona z naturą – w górach i na terenach podgórskich wyjątkowo piękną, ale też szczególnie wobec człowieka surową.

Nie trzeba specjalnie przedstawiać ks. Józefa Tischnera. Filozof, publicysta, góral. Kapłan niezwykły. Staraniami wydawnictwa Znak ukazują się ciągle jego teksty. Teksty piękne, wartościowe, po które z pewnością warto sięgać.

Nie inaczej jest w przypadku książki pod tytułem „Mądrość człowieka gór”. Wydawca zapewnia nas, że w tych „nieznanych tekstach żadna tajemnica życia nie jest pominięta”. Opracowania i wyboru tekstów dokonał Wojciech Bonowicz.

Niniejsza książka składa się z 25 tekstów, w większości homilii. Zostały one podzielone na cztery pory roku: zimę, wiosnę, lato i jesień. Zdaniem Bonowicza możemy je traktować jako „summę podhalańską Tischnera”.

Jestem pewien, że ta pozycja jest warta naszej uwagi. Tischner pięknie pisze o domu, o swoim miejscu na ziemi. Niezwykle wzruszający jest tekst o kościele, do którego chodziliśmy w dzieciństwie i młodości. Chociaż teraz być może mieszkamy z dala od rodzinnych stron, to kapłan zapewnia nas, że w tym kościele zawsze już jest nasze miejsce. Miejsce, które zawsze będzie na nas czekać.

Tischner pokazuje się w swoich tekstach jako prawdziwy mistrz słowa i filozofii – głębokiej, ale wyrażonej w bardzo prosty sposób. Niezwykłe jest to obcowanie z polszczyzną i góralską gwarą autora. Ksiądz Józef nieco przewrotnie stwierdza, że jeśli jakiejś idei filozoficznej nie da się przełożyć na „język góralski”, to w ogóle nie warto się nią zajmować.

Książka jest bogata w góralskie opowieści i anegdoty. Aby nieco oddać ich klimat, przywołam w tym miejscu jedną: „fto nimioł kaca, nie wiy, co to smutek. Kie kufa drewniano, ocka ropom skute. Nie pochodzis, nie legnies, jesce gorzyj siedzieć,/ a co kwila ci się beko przedwcorajsym śledziem. Może
i som tacy, co kaca ni mieli,/ ale coz oni w zyciu culi, coz oni widzieli?”

Niemal na każdej stronie znajdujemy myśl godną zapamiętania i wcielania w życie. Tischner mówi o Bogu, Ojczyźnie, Kościele. Mówi wreszcie o ludzkim życiu. Czyni zaś to tak, że nie chcemy przestać go słuchać.

Ksiądz Józef jest przekonany o wielkiej wartości kultury ludowej, która według niego potrafi pokazać dużo więcej niż kultura miejska i inteligencka. Z poglądem tym nieco polemizuje Wojciech Bonowicz w swoim tekście „Woda ze źródła”, zamieszczonym na końcu książki.

Reasumując, „Mądrość człowieka gór” to naprawdę świetna książka, pełna głębokich myśli, wyrażonych w prosty, zrozumiały dla każdego sposób. Gorąco polecam lekturę.

Wojciech Sobański