„W przyszłości będziemy próbowali,
wyprodukować dziecko o odpowiednich cechach
wedle określonej miary”.




Eugenika od zawsze kojarzy nam się z nazizmem, eksperymentami medycznymi dokonywanymi przez Niemców na ludziach podczas II wojny światowej, doktorem Mengele oraz fobią Adolfa Hitlera w temacie czystości rasy.
Mało kto wie, że eugenika ma swój początek, w czasach gdy kuzyn Karola Darwina Francis Galton wprowadził to pojęcie na stałe do terminologii biologicznej. Pojęcie to dotyczyło selektywnego rozmnażania ludzi i zwierząt, tak aby ulepszyć gatunki w każdym z pokoleń, a w szczególności cechy, które zostają dziedziczone.


Galton po latach ulepszył tę definicję i swoje poglądy, wyodrębnił eugenikę pozytywną jak i negatywna, które stały się podwaliną pod przyszłe wydarzenia historyczne. Ciekawostką jest, że rozmnażanie selektywne było już koncepcja Platona. Uważał on, że reprodukcja człowieka powinna być kontrolowana przez władze. Platon w swym dziele Państwo pisał dość okrutnie [...] w Państwie należy zastosować dyscyplinę i jurysprudencję nakazującą zajmować się tylko zdrowymi na ciele i umyśle obywatelami. Tym natomiast, którzy nie są zdrowi, należy pozwolić umrzeć [...].


Współcześnie eugenika odnosi się do takiego rozmnażania człowieka, które prowadzi do powołania do życia dzieci o określonych i pożądanych cechach, które najlepiej spełniają kryteria rasowej czystości. Za panowania Adolfa Hitlera Niemcy bardzo mocno skupiły się na tej nauce, aby wyhodować osobniki o tak zwanej czystej aryjskości. Mało kto wie, że drugim na świecie krajem, który zawsze przyklaskiwał eugenice, oraz sprawił, że przeszła ona z teorii do praktyki są Stany Zjednoczone. To właśnie od USA Niemcy przygarnęły ten temat 43 lata później.


Akcja amerykańskich eugeników, którzy rozdawali niepiśmiennym Amerykanom transparenty z napisem „nie potrafię czytać”, lub jakim „prawem mam dzieci”, miała uświadomić społeczeństwo o tym, że osoby nieprzydatne społecznie trzeba sterylizować. Wiele stanów w Ameryce praktykowały sterylizację osób niepełnosprawnych przez prawie cały XX wiek. Gdy w Norymberdze odbywały się procesy za zbrodnie wojenne, Niemcy usprawiedliwiały sterylizację, której dokonywali, powołując się na Stany Zjednoczone.


Najdłużej program eugeniczny był prowadzony w Szwecji, ponad 40 lat. W latach 1934 – 1975 sterylizacji ze względu na nieprzydatność społeczną, czy niedostosowanie społeczne doświadczyło ponad 63 tysiące osób. W Polsce również na początku XX wieku eugenika znalazła wielu zwolenników. Powstało nawet Polskie Towarzystwo Eugeniczne, które swą działalność rozpoczęło w roku 1922. W latach 1934 – 1938 polscy eugenicy forsowali pogląd o sterylizacji alkoholików i epileptyków. Karol Sojanowski bardzo mocno wiązał poglądy eugeniczne z rasizmem, pisał np. „kwestia żydowska w Polsce należy do centralnych zagadnień eugeniki polskiej””, a także „asymilacja Żydów jest ze względów eugenicznych niepożądaną. Muszą oni bądź to wyemigrować, bądź to ograniczywszy swój przyrost naturalny, po prostu wymrzeć”. Niestety wielu z profesorów, lekarzy, czy polityków utrzymuje swoje przekonania eugeniczne do dziś.




Pomimo tego, że eugenika została bardzo mocno potępiona po tym co stało się podczas holokaustu, wszystkie jej idee trwają do dziś tylko pod innymi nazwami. Pojęcie eugenika zostało zastąpione słowem krypto eugenika, a wielu ludzi, którzy kiedyś opowiadali się za tymi rozwiązaniami, zmieniło po prostu nazwy swoich kierunków działań, np. nazywając kliniki aborcyjne, klinikami świadomego macierzyństwa, takie nazwy mają instytucje, których założycielami są Margaret Sanger, czy Paul Popenoe.


Współczesna genetyka uważa eugenikę za pseudonaukę. Genetycy uważają, że nawet bardzo dokładne działania eugeniczne są nieskuteczne np. ze względu na zjawisko zrównoważonego polimorfizmy, chorób genetycznych o charakterze monogenicznym, czy kształtowanie poligeniczne człowieka.


Pan Melvyn Conroy napisał naprawdę obszerną pozycję, która w bardzo szczegółowy sposób opisuje nie tylko samo powstanie eugeniki jako nauki, ale także jej wykorzystywanie, modyfikowanie, oraz ulepszanie na przestrzeni lat. Nazistowska eugenika prekursorzy, zastosowanie, następstwa. Pisarz w swym dziele zawarł również bardzo ważny aspekt historyczny tej dziedziny, a także pokazuje nam, gdzie tak naprawdę nauka ta ma swój początek oraz kto miał w nią największy wkład. Okazuje się bowiem, że Niemcy tylko wzięli przykład z wielu już istniejących zachowań eugenicznych występujących np. w Stanach Zjednoczonych.


Jestem tą pozycją oczarowana. Eugenika jest tematem, który wywołuje wiele kontrowersji. Fakt, że dziś jest inaczej nazywana, choć tak naprawdę np. aborcje z powodu niepełnosprawności dziecka, czy eutanazję możemy nazwać mianem eugeniki, jednak krzyk się podniesie niemiłosierny. Książka Pana Conroya we wspaniały sposób pokazuje nam całe zło tego pojęcia, pokazuje nam również to, że mimo iż ta pseudonauka została mocno rozpowszechniona przez nazistowskie Niemcy bardzo prężnie rozwijała się w tak zwanych cywilizowanych wprost idealnych krajach jak USA.


Dzieło to szokuje, bulwersuje, zmusza do myślenia. Jest przekrojem przez nauki tego świata, religijność, moralność, ekonomię, czy politykę. Demaskuje obłudę nie tylko władców i decydentów, ale również zwykłych obywateli. Wspaniałe przypisy dodają książce wartości i ponadczasowości.


Z całą pewnością publikację tą trzeba mieć, znać a przede wszystkim zrozumieć. Niestety na przestrzeni lat bardzo dobrze widać, że z całej definicji eugeniki zmieniła się tylko nazwa.

„W przyszłości będziemy próbowali,
wyprodukować dziecko o odpowiednich cechach
wedle określonej miary”.




Eugenika od zawsze kojarzy nam się z nazizmem, eksperymentami medycznymi dokonywanymi przez Niemców na ludziach podczas II wojny światowej, doktorem Mengele oraz fobią Adolfa Hitlera w temacie czystości rasy.
Mało kto wie, że eugenika ma swój początek, w czasach gdy...