Nominacja do nagrody Złotej Pszczoły w konkursie Napoleońska Książka Roku 2022
https://napoleon.org.pl/

Legiony Polskie w Europie to zagadnienie swym znaczeniem i wpływem przekraczające czas, w którym rozegrały się najważniejsze sceny z ich krótkiego – bądź co bądź – życia. Wszakże okazały się one brzemienne w doniosłe na przyszłość skutki, a ich dziedzictwo jest istotnym składnikiem polskiej tożsamości. Zajmują one poczesne miejsce w tradycji, kulturze i dziejach rozwoju nowoczesnej świadomości narodowej Polaków oraz wysiłków zmierzających do odzyskania utraconej przez Polskę niepodległości. Omawiane zagadnienia wpisują się również w historię rozwoju nowoczesnych europejskich narodów, stanowiąc jeden z kluczowych etapów na drodze zasadniczych przeobrażeń, jakie w życiu państw, społeczeństw i kultur dokonywały się w XIX-wiecznej Europie.

Dlatego też zagadnienie, które tak Askenazy, jak i Handelsman, ujmowali pod tytułem Napoleon a Polska, bądź Napoleon i Polska, wymaga szerszego horyzontu prezentacji, uwzględniającego nie tylko polityczne i wojskowe wymiary zdarzeń, ale także kulturowe i świadomościowe elementy struktury dziejowej rzeczywistości, w tym wypadku związane z problematyką złożonej relacji: Napoleon i Legiony Polskie. Pozwoli to nie tylko na uchwycenie i wyświetlenie problemów lokowanych nierzadko obok lub na marginesie procesu dziejowego. Umożliwi zarazem ukazanie różnych przejawów prezentowanej w niniejszej pracy problematyki, jak i ukazanie ich związku z szerszymi przemianami, dokonującymi się wówczas w zachodniej Europie, w których awangardzie był ruch legionowy.

Celem tej pracy jest zatem ukazanie historycznego fenomenu Legionów Polskich w Europie jako formacji nie tylko wojskowej, gdyż w nie mniejszym stopniu społeczno-kulturowej oraz stanowiącej rzeczywistość wewnętrznie zróżnicowaną i bogatą w szereg rozmaitych osiągnięć. Przewodnikami na drodze do ukazania i zrozumienia treści owego fenomenu czynimy tych, którzy w epoce napoleońskiej ów fenomen i jego treści tworzyli: wodzów, działaczy, wychowawców i mistrzów. Na różnych polach swej aktywności przecierali oni szlaki wiodące ku wolnej i nowoczesnej Polsce.

Aby zrozumieć fenomen Legionów należy poznać oblicza dzieła oraz jego twórców - czołowych bohaterów tej historii, i poszukać odpowiedzi na pytanie: co i kogo zaprowadziło do stworzenia dzieła tak wielkiego, że zarówno o nim, jak i o jego twórcach, śpiewamy do dziś w hymnie narodowym? Jakie drogi wiodły do Legionów i jakimi wyobrazili je sobie ich twórcy, przywódcy, mistrzowie? Dowiemy się bowiem, że nie byli to wyłącznie wojskowi, ale również myśliciele i wielcy reformatorzy. W kolejnych częściach tej pracy zobaczymy, że wbrew utrwalonej opinii, drogę do prawdziwej niepodległości pojmowali oni głębiej. Nie myśleli o niej wyłącznie w kategoriach czynu zbrojnego. Pragnęli stworzyć wielką szkołę myślenia o wolności, nowoczesnym narodzie i społeczeństwie obywatelskim.